چقدر اسكاپ را میشناسید؟ اپدیم را چطور؟ آن هم در شرایط بحرانی منطقه، در وضعیتی كه بلایای طبیعی از هر طرف ممكن است زندگی عدهای را به خطر بیندازد و این، همسایگان هستند كه باید به نجات همسایگانشان در منطقه بشتابند، همسایگی اعم از خانه، شهر، استان و حتی كشور.
تدبیر24»اگر تاكنون نام
اسكاپ و اپدیم به گوشتان نخورده، شاید بعد از زلزله كرمانشاه، زلزله تهران، گرد و
غبار و آلودگی هوا، بهتر باشد با این دو نام بیشتر آشنا شوید.
اپدیم چیست؟ چرا
مهم است؟
منطقه آسیا- اقیانوسیه
با بلایای طبیعی گوناگونی مواجه است كه مدیریت آنها نیازمند تصمیمگیری و مشاركت همه
جانبه است. منطقه آسیا به طور متوسط در دهه گذشته 70000 نفر
را هر سال به دلیل وقوع بلایای از دست داده است. از مجموع افراد آسیبدیده جهان در
دهه گذشته 90% متعلق به منطقه آسیا و اقیانوسیه بوده، بر این اساس میتوان پی برد كه
تأسیس این مركز منطقهای در راستای پاسخگویی به نیازهای منطقه بوده است.
پیشنهاد تأسیس مركز
در سال 2001 (1379) به دنبال وقوع زلزله بم مطرح شد و با توجه به حساسیت موضوع، دبیرخانه
اسكاپ در اجلاس سالانه خود نشست ویژهای را در ارتباط با زلزله بم تشكیل داد. خوب
است بدانید اسكاپ یكی از پنج كمیسیون سازمان ملل متحد است كه زیر نظر شورای اقتصادی
و اجتماعی سازمان ملل متحد فعالیت دارد. بیشتر
توجه آن به جنوب شرق آسیا متمركز بوده و مؤسسات منطقهای نیز اغلب در جنوب و جنوب شرق
آسیا قرار دارد. همچنین توجه به مسایل اجتماعی به طور چشمگیری جایگزین موضوعات اقتصادی
شده بود و به موضوع بلایا علیرغم تأثیرات آن بر رشد اقتصادی كشورهای در حال توسعه منطقه
توجه چندانی نمیشد.
جمهوری اسلامی ایران
به منظور مشاركت فعالتر در این بخش از آسیا در همكاری با اسكاپ و با هدف جذب كمكهای
فنی و بهرهمندی از امكانات سازمانهای منطقهای و بینالمللی، ایجاد اعتمادسازی و
معرفی توانمندیهای كشور و تعامل با كشورهای منطقه در ارایه طرح تأسیس اپدیم پیشقدم
شد. هدف مركز اپدیم ارزیابی و جانمایی خطرات بلایا، رفع و شكافهای هشدارهای زودهنگام،
پاسخگویی به بلایا و بازیابی اطلاعات است. به طور كلی میتوان اینطور گفت كه قصد اپدیم،
مهار مشكلات محیطی و ایجاد زندگی راحت و آرام برای افراد منطقه است و جنبه انساندوستانه
تأسیس مركز نیز از سوی جمهوری اسلامی ایران حایز اهمیت بوده است.
اپدیم قرار است
چه كاری انجام دهد؟
نخستین پیشنهاد برای
تأسیس مركز مربوط به جلسه 60 اسكاپ در آپریل 2004 بوده است كه توسط كشورهای عضو تقدیر
شد و درنهایت در جلسه 67 اسكاپ، قطعنامه 4/67 درمورد تأسیس مركز اپدیم با جهتگیریهای
راهبردی پذیرفته شد. این جهتگیریها عبارتند
از: كمك
به توسعه ظرفیتهای مدیریتی اطلاعات بلایا در سطوح ملی و منطقهای، رویكرد كلی مرتبط به مدیریت اطلاعات بلایا با توجه
به خطرات، آسیبپذیریها و در معرض خطر بودن در زمینه توسعه، ایجاد
ظرفیتسازی، تجارب و ابتكار عملهای تكمیلی منطقهای، تمركز بر زیرمنطقههای بیشتر آسیبپذیر مانند جنوب،
غرب، شمال و آسیای مركزی.
اپدیم قرار است بین
سه ركن مدیریت اطلاعات بلایا یعنی اطلاعات، دانش و توسعه ظرفیت در چارچوب همكاریهای منطقهای فعالیت كند. این مركز، فعالیتهایش
را بر زیرمنطقههای جنوب و جنوب غرب و همچنین شمال و آسیای مركزی اسكاپ به دلیل اولویت
این زیرمناطق در كاهش خطرات بلایا و مشاركت مدیریتی متمركز كرده، اما ممكن است نهایتاً
تمام مناطق آسیا- اقیانوسیه را در بر بگیرد.
این مركز قرار است
رویكرد چندمخاطرهای با تأكید بر زلزله، سیلها، گردباد و خشكسالی به عنوان بلایای
اصلی منطقه را در برنامهریزی و فعالیتهایش بگنجاند؛ همچنین قرار
است تمام فازها و بخشهای مدیریت بلایا و كاهش خطر را قبل، بعد و حین وقوع بلایا در
بر بگیرد.
خبر خوب؛ مركزیت اپدیم در ایران
اپدیم قرار است به
عنوان یكی از ارگانهای فرعی ESCAP تأسیس و بر اساس مقررات اداری و مالی سازمان
ملل اداره شود، اعضای مركز، كشورهای عضو اسكاپ خواهند بود
و خبر خوب این است كه مقر اپدیم، در ایران است؛
موضوعی كه میتواند جایگاه كشورمان را در مراودات منطقهای بهبود ببخشد.
شاید یكی از
نگرانیها درباره چنین مركزی، تامین هزینههای آن باشد اما باید اشاره كرد كه ایران
به عنوان میزبان مركز هزینههای مربوط به تأسیس، هزینههای جاری و نیز هزینه برخی از
برنامههای مركز را به مدت 5 سال و تا سقف پنجاه میلیون دلار پوشش خواهد داد و در
عین حال، منابع و بودجه دیگر برنامهها و هزینههای مركز از این راهها تأمین خواهد
شد: مشاركت
و كمكهای دولتهای عضو، همكاری سازمانهای منطقهای و بینالمللی و همچنین كمكهای
سازمانهای بینالمللی و اهداكنندگان.
بعد از پایان 5 سال
اول هم قرار است بر اساس ارزیابی كاركرد و نتایج فعالیتهای مركز، روشها و ابزارهای
تأمین منابع بیشتر مالی و فنی با مشورت دبیرخانه ESCAP تعیین شود بنابراین كارشناسان پیشبینی
میكنند جای نگرانی درباره هزینههای اپدیم نیست و آنچه درنهایت از افتتاح این
مركز در ایران باقی میماند، اعتبار بینالمللی و منطقهای، انتقال تجربیات و
افزایش دانش برای مقابله با بلایای طبیعی و بهبود وضعیت كشورمان و كشورهای منطقه
است؛ اتفاقی كه میتواند نقطه قوتی برای دولت یازدهم و دوازدهم در زمینه پیشرفتهای
كشورمان محسوب شود.