یازده سال پس از ساخته شدن فیلم سه زن، سومین فیلم منیزه حکمت که بیشتر به عنوان تهیهکننده در سینمای ایران شناخته میشود تا کارگردان در جشنواره سیوششم به روی پرده آمده است.
تدبیر24»جاده قدیم البته برخلاف لایه
ظاهریش که فیلمی است در حوزه درام اجتماعی و تا اندکی روانشناسانه، دارای
زیر متن و لایه پنهانی است که تلاش میکند تا به شکل کاملاً غیرمستقیم و
البته هوشمندانه برخی مضامین و موضوعات سیاسی را در درون خود بگنجاند و
شاید همین هوشمندی و دغدغه زیاد کارگردان و نویسنده فیلمنامه در جایگذاری
این شعارها در متن قصه سبب شده تا وی از تمرکز بر روی قصه اصلی منحرف شده و
در نتیجه تعداد زیادی آدم با تعداد زیادی داستان و داستانک در فیلم داشته
باشیم بدون اینکه چرایی برای حضور و وجودشان و برای مطرح ساختنشان در
فیلمنامه وجود داشته باشد. قصه البته میتوانست به یک درام اجتماعی
آسیبشناسانه بدل شود و یکی از مهمترین آسیبهای اجتماعی جامعه کنونی ما
را روایت کند: زورگیری و تجاوز به زنان! اما همانگونه که در سطور بالا ذکر
شد، ظاهراً این خط و تم اصلی و ساده که میتوانست با ساختاری جذاب تماشاچی
را جلب و جذب کند اسیر برخی دیگر از ذهنیتهای منیزه حکمت شده و
بهگونهای او مسیر را اشتباه پیموده است. تقابل سه نسل سنتی، میانه و جدید
متشکل از آقا بزرگ و بهرام و خسرو و شیدا و دیگران، وجود آدمهای فرعی بیش
از اندازه لازم در داستان، قصه کارخانه بهرام، عروسی خسرو، مسائل شیدا،
مادرجون و مهرو و قصه بانکی که مینو مدیرش است و بسیار قصههای دیگر موازی
با قصه اصلی و صد البته آدمهای آفریده شده کوچک و بزرگ مرتبط با این
قصهها سبب شده تا به نوعی کار از دست نویسنده رها شده و به همین دلیل در
10 الی 15 دقیقه پایانی فیلم به ناگاه مینو تمام آسیبهای روانی ناشی از
تجاوز و زورگیری را به راحتی به فراموشی مس پارد و دوباره تبدیل به همان زن
قدرتمند مدیر و مدبر میشود و برمیگردد و همه کارها و امور را راست و
ریست میکند و در انتها نیز اعتراف میکند که مورد تعرض قرار گرفته و تمام.
ساختار نیز متأثر از متن به شکلی آشفته است و البته
باید ذکر کرد که آشفتگی فیلم به مشکلات فیلمنامه، چند پارگی آن، عدم
شخصیتپردازی مناسب کاراکترهای اصلی و فرعی و در نهایت به مشکلات ناشی از
فضای ذهنی شعارزده سیاسی منیژه حکمت بازمیگردد. فیلم اگرچه از یک دوجین
چهرههای سرشناس سینما و تئاتر بهره میبرد که شاید میتوانستند فروش فیلم
را تضمین کنند، اما با توجه به فیلمنامه و ساختار فعلی جاده قدیم، احتمالاً
منیژه حکمت نباید به فروش خوب آن دلخوش باشد. مگر اینکه قدرت فیلمیران در
اکران به کمک فیلم بیاید و جاده قدیم بتواند به هر ضرب و زوری از این
کارزار رها شود.
نویسنده: ندا الماسیان طهرانی