اقدامی که دونالد ترامپ انجام داد، یک عمل غیرمعقولانهای بود که بیشتر برای مقابله با میراث اوباما صورت گرفت و زاویه دیدش بیشتر از این جهت بود. او کاری کرد که از نظر حقوق بینالملل کاملا زیر سوال است.
تدبیر24»به خاطر اینکه ایران به تعهدات خودش به طور کامل عمل کرده و هیچ دلیل حقوقی برای خروج از برجام وجود نداشت. همین دلیلی است که خانم موگرینی به نمایندگی از اتحادیه اروپا با عصبانیت در مقابل اظهارات، مواضع و تصمیمات ترامپ ایستاد. زیرا اگر ایران همه آنچه را که ترامپ میگفت نقض کرده، صحت داشت و قابل اجرا بود اما با این ترتیب میتوان گفت که خدا به یاری شاید ایرانیها آمد و اکنون بین آمریکا و اروپا یک شکاف جدی بهوجود آمده است. شکافی که شاید از بعد از جنگ دوم جهانی تا بهحال پیش نیامده بود و الان ایران، روسیه و چین و اتحادیه اروپا دارای مواضع مشابه هم هستند و اگر ایران با اتحادیه اروپا به خوبی کار کند، قادر خواهد بود که آمریکا را در جهان منزوی کند. ترامپ نشان داد که واقعا بازیچه دست نتانیاهوست و به پشتیبانی پولهای عربستان سعودی مواضعی را برای خشنودی آنها اتخاذی میکند. آمریکا دیگر واقعا لیاقت تاثیرگذاری مثبت بر جهان و روابط بین الملل را ندارد و فقط کارش تخریب در جهان است. این است که میتوان گفت تصمیم ترامپ اینطور که خود دولتمردان آمریکا نشان میدهند حتی در آمریکا هم قابل پشتیبانی نبوده، مخالفان جدی در بین دولتمردان آمریکا دارد، در میان متخصصان این کشور و همه آنها در مقابل اینکه ترامپ ادعا میکند با خروج از برجام امنیت را به آمریکا بیشتر داده است، تعجب کردند و سوال میکنند چگونه؟ مگر قبلا امنیت از بین رفته بود که با خروج از برجام، امنیت را به آمریکا برگرداند؟ درواقع یکسری حرفهای شعاری و توخالی که ترامپ تحویل داد و با پرویی گفت که ما در کنار مردم ایران هستیم درحالیکه آنچه را که به اجرا گذاشت همه بر علیه مردم ایران بود. در این موضوع دولت ایران نیست که هدف قرار میگیرد بلکه مردم ایران هستند که ممکن است تحت تاثیر این وضعیت قرار بگیرند. بنابراین ترامپ با شکلی مزورانه میگوید که ما در کنار مردم ایران هستیم! درحالی که آنچه خانم موگرنیی گفت که در کنار مردم ایران هستیم و با هم علیه خروج از برجام کار کنیم، حرفی است که به دل مردم مینشیند و فکر میکنم ایران باید جدیت و همیّت بیشتری به کار ببرد که در دیپلماسی با اروپاییها موفق شود و اروپاییان را در کنار خودش نگه دارد. ترامپ همچنین به اینکه وزیرخارجهاش در راه مذاکره با کره شمالی است، اشاره کرد اما اوضاع برعکس است. آمریکاییها هم میدانند ولی عمدا خودشان را خوشبین نشان میدهند. رهبر کره شمالی به عنوان یک تاکتیک علیه آمریکاییها استفاده کرد. «اون» در دادن امتیازات جزئی مشکلی ندارد ولی قطعا نه در زمینه خلع سلاح پیش خواهد رفت و نه در زمینه اعتماد به آمریکاییها. دونالد ترامپ با این کارش، کلا تعهدات و توافقات بینالمللی را زیر سوال برد. قبلا از کنوانسیون پاریس خارج شده بود و از توافق تعرفه تجاری با آمریکا شمالی سر باز زد اما چون پای همه قدرتهای بزرگ دنیا و اعضای دائم شورای امنیت در این توافق بود، نه تنها به کره شمالی بلکه به دیگر کشورها فهماند که آمریکا نان را به نرخ روز میخورد و اینکه داعیه حقوقی داشت، واقعی نیست.
سیدعلی خرم، استاد دانشگاه- حقوق بینالملل