پیامدهای سیاست در شهر تهران

 تدبیر24»البته این امر خودش به شدت قابل بحث است که آیا سیاسی قلمداد شدن چنین برجسته شهردار تهران، به بهبود کیفیت عملکرد شهردارها و بهبود کیفیت زندگی شهری در تهران منجر شده است یا خیر؟ و البته پاسخ آن را می‌توان از تک تک شهروندان شهر تهران به‌خصوص کسانی که سال‌های طولانی است در این شهر زندگی کرده‌اند و نه صرفا کسانی که با مهاجرت خودشان از مواهب آن برخوردار بوده‌اند، جویا شد. شاید بخشی از این توجه و تاکید بیش از حد بر نقش سیاسی شهردار تهران یکی از دلایل نابسامانی‌های گوناگون این شهر باشد. پیامدهای اقتصادی و اجتماعی تاکید بیش از حد بر نقش سیاسی شهردار را می‌توانیم در رشد شدید نابرابری‌های اقتصادی، اجتماعی، فساد، فقر و نابرابری و اشکال مختلف نابسامانی‌های گوناگون مثل کودکان کار، رشد جرم و جرائم، آلودگی بیش از حد محیط زیست، ترافیک غیرقابل تحمل و... که مجموعه اینها شهر تهران را به سرعت به شهری غیرقابل زیست تبدیل می‌کند، جست‌وجو کرد. پیامدهای سیاسی شدن حضور شهردارها سبب شده که بسیاری از انحرافات در عملکرد شهردارها توسط منتفعان در ساختار قدرت، سرپوش گذاشته و نادیده گرفته شود. نمونه بارز آن تشکیل 14 پرونده توسط آقای محمد علی نجفی شهردار مستعفی و ارجاع آنها به دستگاه در مورد تخلفات گسترده اداری و مالی است که هنوز به نتیجه نرسیده‌است. ضمن اینکه همزمان پیامدهای این کج کارکردی‌ها، هزینه‌های گسترده‌ای را برای زندگی تک‌تک شهروندان این کلانشهر در پی داشته و دارد که در برخی موارد بسیاری از آنها اصلا دیده نمی‌شوند اما هزینه‌های گزافی را برای کیفیت زندگی خانوارها دربر داشته‌اند. با توجه به مطالب فوق در چنین شرایطی توجه صرف به انتخاب شهرداران براساس تعلقات و وابستگی‌های سیاسی آنها می‌تواند وضعیت موجود نابسامانی‌ها در شهر تهران را افزون کند. به همین منظور لازم است که توصیه‌هایی به شهردار جدید تهران صورت گیرد به این معنا که وجوه مغفول زندگی شهری از جمله زندگی فرودستان در این شهر می‌تواند پیامدهای گسترده اقتصادی، اجتماعی و سیاسی برای کل جامعه داشته باشد. به همین دلیل تلاش‌های شهردار جدید اگر برای رجوع به عملکرد گذشته تصمیم نگرفته تاموضوعات گفته شده را در مراجع قضائی دنبال نماید، حداقل باید همراه با نگاهی به آینده شهر و روش‌های جدیدی باشد که به کاهش هزینه‌های زندگی در این شهر منجر خواهد شد و این امر تنها از طریق مشارکت واقعی مردم در مدیریت منابع و مصارف شهرداری امکان‌پذیر است. شوراهای محله‌ای می‌توانند به عنوان بازوی برنامه‌ریزی شهرداری در مناطق مختلف عمل کنند و نظر مردم برای تخصیص منافع و نیازهای شهروندان باید از طریق حضور شهروندان در فرآیندهای برنامه‌ریزی و بودجه‌ریزی مشارکتی ممکن شود و از طریق تعیین اولویت‌های محله‌ها و مناطق مختلف تهران و تخصیص منابع و اعتبارات به این اولویت‌ها، می‌توان از فرآیندهای مخرب موجود که چهره شهر تهران را دگرگون و نازیبا می‌کرده و به سوی شهری کازینویی می‌برد، جلوگیری کرد. کازینوهایی که در آن افراد ثروتمند با شرط‌بندی و قماربازی روی فضاهای شهری سودهای بسیار گزافی را به زیان گروه‌های فرودست جامعه و عموم شهروندان کسب کرده‌اند و هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی آنها را امروزه در افزایش فزاینده هزینه‌های زندگی شهری و نیز کاهش شدید ظرفیت‌های مولد و تولیدی نی‌توان مشاهده کرد. بنابراین به دلایل فوق به نظر می‌رسد که تشکیل شوراها یا کارگروه‌های تخصصی که تنها حافظ منافع نهادهای قدرت و گروه‌های ذی‌نفوذ در شهرداری نباشد، زمینه‌های مشارکت مردم را امکان‌پذیر کرده و به مسائل اساسی شهر تهران از جمله کاهش نابرابری‌های فاحشی که در کالبد شهر تهران نمایان می‌شود، مبادرت خواهد شد ودر این صورت از تخریب بیشتر شهر تهران و سرعت زیست ناپذیری آن کم می‌شود.

حسین راغفر،استاد دانشگاه