از جلیقه انتحاری تا تحریم کفش نایکی!

شرکت نایکی یا چنان که در ایران عموماً تلفظ می‌شود؛ «نایک»، یک شرکت آمریکایی چند ملیتی است که در زمینه طراحی، تولید، توسعه و عرضه محصولاتی نظیر کفش، پوشاک، لوازم و ابزار ورزشی به بازار جهانی فعالیت می‌کند. دفتر مرکزی این شرکت در شهر بیورتون ایالت اورگان واقع در شمال باختری ایالات متحده آمریکا قرار دارد و از موفق‌ترین شرکت‌های دنیا در این زمینه به حساب می آید.

واکنش ها به این خبر متفاوت است. تعدادی آن را دستمایه شوخی قرار داده و با انتشار عکس هایی از گالش های پلاستیکی و کفش های کتانی قدیمی گفتند که ما را از تحریم نترسانید و ما با همین تولیدات داخلی به مصاف حریفان می رویم. از سوی دیگر برخی عنوان کردند که تحریم نایکی بیشتر یک مداخله سیاسی در حوزه ورزش است و اصولاً چند جفت کفش برای ملی پوشان که نهایت قیمت آن چند هزار دلار می شود ربطی به تحریم ها ندارد که سقف آن میلیون دلاری است.

به نظر می رسد تحریم شرکت نایکی برای عدم ارائه کفش به بازیکنان تیم ملی بیش از آن که اقتصادی باشد یک جنجال رسانه ای است. البته این نخستین بار نیست که در آستانه ورود ما به جام جهانی این اتفاقات پیش می آید.

در جام جهانی ۱۹۹۸ در حالی که ملی پوشان ایران در فرانسه حضور داشتند، یکی از شبکه های تلویزیونی این کشور اقدام به پخش فیلم ضد ایرانی «بدون دخترم هرگز» کرد. فیلمی که در آن به صورتی اغراق شده و توهین آمیز به رفتارهای ایرانیان در قبال «عروس آمریکایی» پرداخته بود. جلال طالبی و محمد خاکپور به نمایش این فیلم اعتراض کردند و موج منفی شکل گرفت.

در آن رقابت ها البته احمدرضا عابدزاده، دروازه بان تیم ملی ایران به خاطر تبلیغ همزمان دو برند روی دستکش هایش جریمه شد.

اگر خطا نکنم در جام جهانی ۲۰۰۶ هم انتشار کاریکاتوری در یک روزنامه آلمانی (تاگس‌اشپیگل) که بازیکنان تیم ملی ایران را مجهز به جلیقه انتحاری برای ورود به زمین نشان می داد باعث بروز تنش های رسانه ای شد. مقایسه بازیکنان ایران با عاملان عملیات های انتحاری که عموماً در کشورهای افغانستان و پاکستان یا عراق رخ می داد برای بسیاری از ایرانیان آزاردهنده بود.

طبعاً بازیکنان تیم ملی ایران پابرهنه به مصاف حریفان نمی روند. البته کفش خوب یکی از کلیدی ترین ابزار در مسابقه فوتبال است و از قرار معلوم فدراسیون می تواند کفش برند نایکی را بخرد و آن چه تحت عنوان تحریم عنوان شده در واقع سه جفت کفش اهدایی این شرکت به بازیکنان است که در اختیار آنها قرار می گیرد و در صورت پوشیدن پس از مسابقات بر اساس شهرت و اعتبار بازیکن عدد و رقمی هم به عنوان تبلیغات به او اختصاص داده خواهد شد.

برای ما که پیراهن تیم ملی مان هم از قرار معلوم از بازار منیریه خارج تهیه شده، این موضوع خیلی هم دردناک نیست. عادت کرده ایم به این دسته گل به آب دادن مدیران زحمتکش با تقوا و پرتلاش که صرفاً برای رضای خدا به میزشان چسبیده اند!

البته برندهای دیگری هم هست که بازیکنان می پوشند و احتمال دارد آنها پا پیش بگذارند و نباید از همین حالا فقدان یک جفت کفش از یک برند خاص را توطئه دشمنان علیه تیم ملی ایران یا بهانه ای برای شکست احتمالی کنیم.

این کار شرکت نایکی بیشتر به یک شوی تبلیغاتی برای بیشتر تکرار شدن نام این برند در کولاک اخبار جام جهانی شبیه است. چیزی شبیه تبلیغ شرکت خودروسازی فیات که در آن یک مدل خودرو را با عنوان «bad boys» - پسران بد - تبلیغ می کنند و اشاره شان به مردان خیانت کار در ایتالیاست! در عالم تبلیغات، بدنامی بهتر از گمنامی است!»