اوپک و قیمت نفت

تدبیر24»هدف اصلی تشکیل این سازمان تضمین حقوق کشورهای صادرکننده نفت درمقابل شرکت‌های بین‌المللی نفت که در آن زمان کنترل تولید، پالایش و بازار نفت جهان را در دست داشتند و قیمت های نفت را یکجانبه تغییر می‌دادند بود. اتحاد این کشورها باعث شد که شرکت‌های نفتی نتوانند مقاصد خود را با کم و زیاد کردن تولید از یک کشور و ایجاد اختلاف بین آنها عملی سازند. آن زمان‌ها سپری شده و دیگر شرکت‌های بزرگ نفتی نه می‌خواهند و نه در موقعیتی هستند که بتوانند سیاست‌های گذشته را پیگیری نمایند و کشورهای تولید‌کننده و مصرف‌کننده در چارچوب تحولات اقتصادی و سیاسی جهان بازیگر اصلی می‌باشند.

تاریخ اوپک نشانگر آن است که موفقیت‌های این سازمان در مقابل شرکت‌های بزرگ نفتی و کشورهای حمایت‌کننده آنها در سایه همکاری و یکدلی اعضای آن بوده است. این سازمان با فراز و نشیب‌هایی نیز روبه‌رو بوده است ولی توانسته موجودیت خود را با وجود مشکلات زیاد حفظ نماید. مهم‌ترین چالش‌های اوپک جنگ تحمیلی هشت ساله بین دو عضو مؤسس این سازمان (ایران و عراق) یا اشغال کشور یکی از اعضای مؤسس اوپک توسط عضو دیگری (عراق و کویت) بوده است. به‌طور کلی اعضای اوپک در گذشته سعی کرده‌اند علی رغم اختلافات سیاسی، منافع اقتصادی خود و دیگر اعضا را یکطرفه به مخاطره نیندازند و با اجماع مسائل خود را حل و فصل کنند. اما در دو سه سال گذشته و بعد از ریاست جمهوری آقای ترامپ وزنه سیاسی تصمیم گیری‌ها بر منطق اقتصادی بیش از پیش افزایش یافته است.

چشم‌انداز اجلاس اوپک و نتیجه مذاکرات کنونی در وین تا حدودی به تحولات در برجام ارتباط دارد. دو سال پیش و پس از مذاکرات موفقیت آمیز برجام و امکان آنکه در‌های جهان برای تعامل با ایران باز شود نقش ایران در اوپک پررنگ تر شد و ایران از موضعی قوی‌تر برای اجماع در اوپک اقدام کرد. در ماه‌های اخیر و پس از خروج امریکا از برجام به دلایل سیاست داخلی آقای ترامپ و اتحاد نزدیک وی با عربستان و اسرائیل برای ضربه زدن به منافع ایران نقش عربستان و همپیمانان این کشور برای فشار بر ایران افزایش یافته است. فشار امریکا و عربستان به اوپک برای افزایش تولید با عنوان کردن آنکه آنها نمی‌خواهند مصرف‌کنندگان نفت با مشکل روبه‌رو شوند در حالی که امریکا از طریق سیستم بانکی دو کشور بنیانگذار اوپک را برای فروش نفت تحریم می‌کند و عربستان با وجود روح همکاری اوپک چشم طمع به بازارهای آنها را دارد نمی‌توان جدی گرفت.