آینده برجام درگرو بسته پیشنهادی

مطلب دیگر در خصوص اهمیت سفر رئیس‌جمهور به اروپا این است که این سفر در حالی انجام شده که روز جمعه نشست وزیران خارجه ایران و 1+4 با حضور رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا در وین برگزار و به احتمال قوی بسته اقتصادی کشورهای اروپایی در این نشست به ایران ارائه می‌شود. در واقع هدف از این نشست، جلوگیری از فروپاشی توافق هسته‌ای و محافظت از منافع اقتصادی بازیگران آن به ویژه ایران است. سفر رئیس‌جمهور به اروپا و رایزنی‌های صورت گرفته پیرامون برجام نیز می‌تواند ضمن اینکه تاکیدی باشد بر پایبندی ایران به مفاد برجام، می‌تواند گامی مثبت از سوی کشور ما در حل مسائل پیش آمده در برجام پس از خروج یکجانبه آمریکا از این توافق‌نامه ارزیابی شود. بر اساس آنچه که گفته می‌شود واشنگتن قصد دارد از آبان ماه سال جاری تحریم‌ها علیه کشور ما را شدت بخشیده و دیگر کشورهای جهان را مجبور به تبعیت از خود کند. یکی از اقدامات خصمانه آمریکا ممانعت مشتریان نفت ایران از ادامه خرید نفت از کشورمان است. سخنان رئیس‌جمهور در سوئیس جواب قاطعی بود به مواضع خصمانه دولت ترامپ. اما می‌توان سخن رئیس‌جمهور را اینطور نیز تحلیل کرد که با ممانعت از فروش نفت ایران در واقع برجام کارایی خود را از دست خواهد داد و همانطور که سران اروپا بارها تاکید داشتند برجام برقرار کننده ثبات در منطقه است و در صورت از بین رفتن برجام و اعمال فشار بر ایران نباید انتظار داشت که این بی‌ثباتی دامن منطقه ملتهب غرب آسیا را نگیرد. سخن رئیس‌جمهور را می‌توان به عنوان تذکری به سران اروپا در جهت حفظ منافع برجامی ایران قلمداد کرد. رئیس‌جمهور در سفر خود بارها بر این نکته تاکید کردند که ایران خواهان ثبات و آرامش در منطقه است اما اگر ثبات اقتصادی و سیاسی ایران به هر نحوی مورد تهدید قرار گیرد، آمریکا و متحدانش عامل بی‌ثباتی در منطقه خواهند بود. باید منتظر بود و دید در شرایطی که نفس‌های برجام به شماره افتاده و به تعبیر معاون وزیر امور خارجه، برجام در بخش مراقبت‌های ویژه به حیات خود ادامه می‌دهد آیا اتحادیه اروپا می‌تواند پس از 2 ماه چانه‌زنی تدبیری اتخاذ کند تا ضمن برقراری برجام، منافع برجامی ایران نیز حفظ شود. بنابراین می‌توان گفت سرنوشت برجام وابسته به پیشنهاداتی است که قرار است روز جمعه به ایران ارائه گردد و در نهایت باید دید آیا این پیشنهادات می‌تواند انگیزه‌ای برای مسئولان عالی‌رتبه کشور و دیپلمات‌های کشورمان ایجاد کند تا همچنان به مفاد برجام پایبند بوده و از آن خارج نشوند.

مرتضی مکی، کارشناس مسائل بین‌الملل