سیاست کوپنی مطلوب برای کوتاه مدت

تدبیر24»این در حالی است که در حال حاضر گویا دولت راه دیگری جز مراجعه به سیاست اقتصادی دوران جنگ ندارد. معاون اول رئیس‌جمهور نیز به همین علت که شرایط اقتصادی چندان مطلوب نیست بحث بازگشت به سیاست کوپنی را مطرح کرده است. اکنون کشورمان در جنگ اقتصادی قرار دارد و معمولا در جنگ نیز همه چیز آنطور که می‌خواهیم پیش نمی‌رود و دشمن به دنبال این است که منابع کشور را دچار مشکل کند. از این رو سیاست کوپنی را می‌توان به عنوان یک راه حل برای شرایط جنگی در نظر گرفت. در همه جای جهان نیز این رویه مرسوم است که وقتی کشوری در شرایط خاص قرار می‌گیرد به سهمیه‌بندی روی می‌آورد. اما اینکه سهمیه‌بندی و بازگشت به کوپن به عنوان راه حل اصلی اقتصاد ایران در بلندمدت برشمرده شود، اصلا صحیح نیست. البته در کوتاه‌مدت به لحاظ شرایط ویژه کشور و به خاطر اینکه امروز بزرگترین اقتصاد جهان یعنی آمریکا دشمن ایران است و با کشورهای مرتجع منطقه مثل عربستان سعودی تلاش می‌کند که شرایط را بر کشورمان سخت‌تر کند و با محدودیت منابع، تنها راه دولت برای تخصیص ارزی مناسب برای کالاهای اساسی سهمیه‌بندی است. گرچه در شرایط اقتصاد دوران جنگ نیز تحت این فشار نبودیم. لذا تا زمانی که سهمیه کالا به دست مردم برسد این سهمیه‌بندی به عنوان یک راه حل کوتاه‌مدت برای شرایط ویژه کاربرد دارد، اما برای بلند‌مدت نباید سیاست کلان اقتصادی کشور بر سهمیه‌بندی قرار گیرد. در شرایط گذار اگر سهمیه‌بندی نباشد بدون نظارت نباشد بخشی از کالاهای اساسی که با ارز 4200 تومانی وارد کشور شده، ممکن است از کشور خارج شود. البته در این که گفته می‌شود سیاست کوپنی در کشورهای غربی پاسخ داده پس اعمال آن در کشورمان نیز جوابگو خواهد بود، یادآوری این نکته ضرورت دارد که باید شرایط کشور را به لحاظ داخلی و بین‌المللی در نظر گرفت. امروز 70درصد اقتصاد جهان با دلار آمریکا اداره می‌شود و دلار ارز مسلط جهان است. از طرف دیگر چون شرکت‌های سایر کشورها نیز به ایالات متحده آمریکا وابستگی دارند از این که با ایران ارتباط داشته باشند می‌ترسند. از این رو با در نظر گرفتن شرایطی که برای کشورمان ایجاد شده سهمیه‌بندی یکی از راه‌حل‌هاست. البته چون در شرایط جنگ اقتصادی بسر می‌بریم سهمیه‌بندی راه حل خوبی است که حتی کشورهای اروپایی در مواقع بحرانی پیش می‌گیرند. از این جهت است که اگر در خزانه‌ کشورهای اروپایی و حتی اسکاندیناوی ببینید برای شرایطی اضطراری کوپن چاپ شده آماده دارند. البته برای بازگشت به این سیاست اقتصادی نیازی به چاپ کوپن مثل سابق نداریم و با کدملی می‌توان به کوپن الکترونیکی روی آورد. به نحوی که از تکنولوژی اطلاعات استفاده کنیم و سهمیه‌بندی کالاهای اساسی را انجام دهیم تا کالاهایی که قطعا با ارز 4200 تومانی وارد کشور می‌شود، خارج نشود. در جنگ اقتصادی باید سعی کنیم از منابع کشور به نحو بهینه‌ای استفاده کنیم و با سیاست‌های بخردانه، انضباط اقتصادی را در دستور کار قرار دهیم و جلوی هدررفت منابع را بگیریم و سعی کنیم منابع ارزی برای بخش تولید، صرف کالاها و نیازهای اساسی و تکنولوژی شود حمایت از تولید باید در دستور کار قرار گرفته و جلوی ریخت و پاش‌ها گرفته شود تا شرایط را به نفع تولید ملی و رشد اقتصادی کشور پیش ببریم.

مهدی پازوکی، اقتصاددان