کروناویروس از منظر یک ویروس شناس

دکتر سید محمود ابراهیمی با بیان اینکه بحث ویروس نوظهور کرونا به این نحو که این ویروس از خفاش یا موجودی دیگر که نزدیکی گونه‌ای با انسان ندارد، مستقیماً به انسان منتقل شده و شیوع یافته باشد از لحاظ علم ویروس شناسی رد می‌شود، گفت: بحث ویروس نوظهور بیشتر در رابطه با سویه‌های جدیدی از ویروس‌های ناپایدار مثل آنفلوانزا نوع A که بین پرندگان و انسان‌ها مشترک است، تعریف می‌شود. پس بدون شک این ویروس نوظهور است.

وی با اعتقاد بر اینکه این ویروس در آزمایشگاه‌های بشری دستکاری شده است، افزود: عموماً ویروس‌ها برای ایجاد عفونت و شیوع در وهله اول نیاز به اتصال به سلول‌های انسانی و سپس ورود به سلول و در نهایت تحت اختیار گرفتن آنزیم‌ها و مکانیسم‌های درون سلولی برای تکثیر، باز تولید و نشر دارند که این مستلزم این‌ است که ویروس رسپتورهای خاص و ویژه برای گیرنده‌های سطح سلولی انسانی داشته باشد. به دلیل نبود قرابت گونه‌ای خفاش یا سایر حیوانات مطرح با  انسان این توجیهات در رابطه با انتقال ویروس کرونا هیچ وجاهت علمی ندارد. عموماً ویروس‌ها به این راحتی از گونه‌ای به گونه‌ای دیگر نمی‌توانند منتقل شوند و شیوع گسترده و غیر قابل کنترلی را سبب شوند.

 

به گفته این عضو هیات علمی دانشگاه بقیة‌الله، شیوع ناگهانی و غیر کنترل شده این ویروس در جامعه از لحاظ علمی موئد این است که جامعه هیچ حافظه ایمنولوژی نسبت به این ویروس ندارد، یعنی قبلا این ویروس در طبیعت نبوده است و انسان‌ها سابقه مواجه با چنین ویروسی نداشته‌اند.

این ویروس شناس دلیل بعدی دیگر را اینگونه تشریح کرد: به فرض محال که چنین ویروسی بین پرندگان یا جوندگان و انسان‌ها مشترک باشد اما با تفاوت جزئی در گیرنده‌های سلولی، قطعاً در این گونه شرایط هم اگر ویروس کرونا از خفاش به انسان منتقل می‌شد، این ویروس بدون چندین پاساژ و ایجاد سازگاری در سلول‌های انسان که یکی از الزامات عفونی شدن و منتقل شدن ویروس است نمی توانست به صورت غیر کنترل شده به چنین گسترشی برسد.

ابراهیمی تاکید کرد که برخلاف تبلیغ‌های مبالغه آمیز، شدت این ویروس زیاد نبوده و مرگ و میر ناشی از آن هم بسیار کم است مگر اینکه افراد درگیر دچار ضعف ایمنی یا درگیر با بیماری‌های زمینه‌ای یا کهولت سن باشند.

وی با بیان اینکه این ویروس قابلیت تغییر ژنتیکی آنچنانی ندارد و نمی‌تواند بعنوان یک خطر امنیت زیستی قلمداد شود، تصریح کرد: شیوع زیاد آن و بعضاً فوت‌های ناشی از آلودگی به این ویروس نه به علت شدت آن بلکه صرفاً به دلیل استریل بودن جامعه نسبت به این ویروس و فقدان سیستم ایمنی خاطره افراد نسبت به این ویروس است. لذا می‌توان گفت که با گذر از این مقطع و اینکه دما در حال افزایش است و فصل تابستان در پیش است، پرونده این ویروس نیز فعلاً بسته خواهد شد. اما، درخصوص ماندگاری و شیوع مجدد آن در سال‌های آتی در حال حاضر نمی‌شود اظهار نظر قطعی کرد.

ابراهیمی معتقد است که بر خلاف ادعاها مبنی بر ورود و برنامه ریزی جهت تولید واکسن کرونا باید گفت که این ویروس برای جامعه یک مشکل مقطعی و زودگذر است. از این به بعد بدلیل چرخش این ویروس در طبیعت، این ویروس توسط سیستم ایمنی افراد مهار و کنترل خواهد شد.  لذا با این ویروس در سالهای آتی باید مثل سرماخوردگیهای عادی ناشی از آدنوویروسها و راینوویروسها برخورد کرد و هیچ نیازی به تولید و بکارگیری واکسن علیه آن یا حتی تولید عمده کیت‌های تشخیصی جهت مصرف روتین آن در آزمایشگاه‌های کشور نیست.

به گفته این ویروس شناس، تنها راه پیشگیری از شیوع چنین ویروسی رعایت بهداشت فردی بویژه شستن دستها و دوری از اماکن عمومی می باشد و تنها راه پیشگیری و جلوگیری از شیوع مجدد آن نیز تحریک شدن سیستم ایمنی افراد در مواجه با خود ویروس می باشد.

وی با انتقاد از مصرف ماسک توسط مردم، تاکید کرد: متاسفانه مردم به منظور جلوگیری از مبتلا شدن و مهار شیوع ویروس کرونا به اشتباه روی به استفاده از ماسک آورده‌اند. به این نکته فنی توجه نداریم که سایز ویروس‌های تنفسی از ۳۰ تا ۱۰۰ نانومتر بالاتر نیست و این ویروس‌ها به راحتی از منافذ ماسک‌ها عبور می‌کنند. لذا ماسک‌های رایج چه فیلتردار و از نوع مرغوب آن و چه عادی به هیچ وجه نه تنها مانعی برای عفونی نشدن به بیماریهای تنفسی محسوب نمی‌شود، بلکه وضعیت فرد مبتلا یا غیر مبتلا را نیز بدتر می کند. چرا که مجاری تنفسی و روان بودن دم و بازدم و حفظ رطوبت آن خود بهترین دفاع در برابر ویروس‌های تنفسی است. از این رو ما با استفاده ناصحیح از ماسک‌ها نه تنها در روند طبیعی مجاری تنفسی اخلال ایجاد می‌کنیم بلکه با این کار سبب انباشتگی عوامل پاتوژن در ماسک‌ها می‌شویم.