روش و برنامه روحاني اصلاح طلبانه است

تدبیر24:  وزارت نفت را آقاي زنگنه در سال 84 تحويل داد و در سال 92 آن را مجددا تحويل گرفت. آقاي زنگنه يك بار اعلام كرد كه وزارت نفت را با 110 هزار نفر تحويل دولت نهم داده بود كه بيش از 30 هزار نفر آن را مديران و كارشناسان نفتي تشكيل مي دادند كه سرمايه بسيار ارزشمندي براي كشور بودند اما از آن 110 هزار نفر، 30 هزار نفر كنار گذاشته شدند يا بازنشسته اجباري شدند و در زمان تحويل در سال 92 وزارت نفت را با 270 هزار نفر نيرو به آقاي زنگنه تحويل دادند
     نگران است از چالش هاي دولت. از آمار و ارقامي كه يادگار دولت قبل است، مي گويد كه شايد كمتر كسي از آنها باخبر باشد اما او مي گويد و تاكيد مي كند كه اگر مردم هم اين آمار را بدانند ديگر انتظارات بالايي از دولت نوپا نخواهند داشت. از چالش هايي ياد مي كند كه در هشت سال گذشته رخ داده و جبرانش 20 سالي زمان مي برد، از 462 ميليارد دلار خسارت تحريم ها در سه سال گذشته، از فجايع به بار آمده در پارس جنوبي و بيكار شدن 76 هزار نفر از نيروهاي آن، از وزارت نفت كه با حجم بالايي از نيروهاي غيرمتخصص مواجه است، از تن تن واردات گندم با وجود آنكه خودكفايي گندم جشن گرفته شده بود.
    احمد خرم كه روزي قرباني تندروي ها شد هنوز هم از تندروها گله مند است، هشدار مي دهد كه به جاي هر 9 روز يك بحران براي دولت حالاهر هفت روز يك بحران درست مي كنند. خاطراتي هم دارد. از نظر آيت الله هاشمي رفسنجاني در مورد دولت خاتمي در همان سال ابتدايي، از تشكر هاشمي از خاتمي براي ناتمام نماندن طرح هايش. از سياست هم مي گويد، از اينكه چه شد كه اصلاح طلبان به سراغ حسن روحاني رفتند و تاكيد مي كند كه ائتلاف روحاني و عارف از سوي بدنه اجتماعي به بزرگان اصلاحات تحميل شد.
    با اين وجود اما دل نگران است كه مبادا حسن روحاني بدنه حمايتگرش كه همان اصلاح طلبان بوده اند را فراموش كند، از اينكه روحاني فرصت طلايي اطلاع رساني در مورد آنچه تحويل گرفته است را از دست داده است. متن اين گفت وگوي «اعتماد» با وزير راه دولت اصلاحات در ادامه مي آيد:
     
    اگر اجازه دهيد براي شروع بحث به سراغ انتخاب آقاي روحاني از سوي اصلاح طلبان برويم. تحليل تان از مسير اصلاح طلبان از فروردين تا خرداد 92 براي انتخابات رياست جمهوري چيست؟ فكر مي كنيد چه شد كه اصلاح طلبان به فكر ائتلاف افتادند و آقاي روحاني را انتخاب كردند؟

    ببينيد اصل ماجرا اين بود كه اصلاح طلبان بايد به اجماع روي يك نفر برسند و تعدد كانديدا نبايد باشد كه اتفاق سال 84 مجدد بيفتد. به همين علت يك شوراي مشورتي تشكيل شد، جلسات متعددي برگزار شد كه به اجماع برسند. تا هفته تبليغات هم اصلاح طلبان روي كسي به اجماع نرسيده بودند و اگر خاطرتان باشد هفته شروع تبليغات هجوم سنگيني از سوي اصلاح طلبان استان ها براي حضور پيدا كردن شروع شد و روي دو كانديدا كار مي كردند. آقايان عارف و روحاني. اما يك اتفاقي افتاد كه من فكر مي كنم كه اين اتفاق براي نخستين بار رخ داد. من براي سخنراني به پنج استان رفتم و حدود 14 سخنراني در همان ايام در شهرها داشتم.
     
    سخنراني هاي حمايتي؟

    بله.
     
    از فرد خاصي؟

    نه: از جريان اصلاحات. من اعلام مي كردم كه ما بايد تا لحظه آخر روي اين دو نفر بمانيم و تبليغ كنيم. اما اتفاقي روز شنبه افتاد. زماني كه نخستين سخنراني ام را شروع كردم سالن مملو از نيروهاي جوان بود. زماني هم كه وارد شدم يكپارچه شعار مي دادند«عارف-روحاني، ائتلاف ائتلاف». اينكه اگر يك كانديدا داشته باشيم برنده خواهيم شد از متن جامعه درآمد و اين شعار در عرصه جامعه كوبيده مي شد.
    من وظيفه خود ديدم كه اين خواسته جامعه را به بزرگان اصلاحات منتقل كنم كه همه جا بحث بر سر اين است و بعد از سخنراني ها جوانان دور سخنرانان جمع مي شوند و مي گويند كه اگر اين دو كانديدا ائتلاف نكنند ما در انتخابات شركت نخواهيم كرد. كار به چند كانديداي اصولگرا و دو كانديداي اصلاح طلب رسيد. اين مطلب را البته من تنها منتقل نكردم هر كس در هر استاني مي رفت با اين خواسته مواجه مي شد.
     
    يعني اين خواسته را به صورت مستقيم با آقاي خاتمي مطرح كرديد؟

    بله، افرادي كه براي سخنراني به استان ها مي رفتند همه همين مساله را گزارش كرده بودند يعني يك اتفاق نظر كامل در سراسر كشور روي ائتلاف وجود داشت. يعني به نظر من اجماع بر روي آقاي روحاني از طرف بدنه اجتماعي براي نخستين بار به تصميم گيران جناح اصلاحات تحميل شد و منجر به اين شد.
    اين دو كانديدا نيز در سخنراني هايشان اعلام مي كردند كه تا آخر هستند و به نظر مي رسيد كه كسي به نفع ديگري قصد كنار رفتن ندارد. بالاخره برآيند نظراتي كه از كف استان ها به مركز منتقل شد، موجب شد كه آقاي خاتمي دست به كار شود.
    در نتيجه از صبح دوشنبه آقاي خاتمي تلاش كرد كه با آقاي عارف تماس بگيرد كه نشد چراكه آقاي عارف مشغول سفر كردن از اين شهر به شهر ديگر بود و آقاي خاتمي بعد از ظهر دوشنبه نامه معروف خود را به آقاي عارف نوشت و ساعت 11:30 شب پس از سخنراني در سالن حجاب به دست آقاي عارف رساند و ايشان هم صبح سه شنبه انصراف خود را اعلام كرد. اين انصراف و اجماع روي آقاي روحاني، بدنه اجتماعي را به شدت اميدوار كرد و يك انرژي سنگيني در جامعه دميد. آقاي خاتمي نامه را با پختگي كامل نوشت و هم زمان بسيار حساسي را انتخاب كرد و اين اتفاق افتاد. اگر اين اتفاق نمي افتاد قطعا يكي از كانديداهاي تندرو و منتسب به جناح اصولگرا يا جبهه پايداري برنده شد.
    وضعيت كشور، بحران اداري، سياسي و بين المللي و بحران اقتصادي كه ايجاد شده بود شعار تغيير را نه به سمت تجربه هشت ساله يي كه گذشت بلكه تغيير به لحاظ سياسي، تغييري در اينكه بايد دولت از جريان اصلاح طلب باشد، سوق داد. اين اتفاق افتاد و برخي ها كه در كار انتخابات بودند يا در عرصه انتخابات تصميم گير بودند و اطرافيان آقاي روحاني را تشكيل مي دادند در اين مورد تحليل درستي نداشتند. تحليل كردند كه شعارهاي آقاي روحاني و برنامه هايش موجب راي آوردن او شد. اين در حالي است كه از نظر من در يك نقطه عطف تاريخي اصلاح طلبان تصميم گرفتند. بدنه اجتماعي آقاي روحاني همان بدنه اجتماعي اصلاح طلبان بود و نقش آقاي خاتمي، آقاي هاشمي رفسنجاني در اينكه اين نظر جامعه را بتوانند به خوبي برنامه ريزي كنند و نتيجه انتخابات را اين گونه رقم بزنند نقش مهمي بود. من فكر مي كنم با گذشت 9 ماه از تشكيل دولت جديد يك نگراني وجود دارد كه آقاي روحاني توجه كمي به بدنه اجتماعي حمايت كننده اش داشته باشد. در استان ها آنهايي كه به صحنه آمده بودند و اين حماسه را آفريدند كمي از اين موضوع دلخور هستند و اين موضوع را بايد دريافت. بايد آقاي روحاني بداند كه بدنه اجتماعي اصلاح طلب به ميدان آمد و باعث راي آوري او شد.
     
    يعني از نظر شما توجهي كه بايد به اين افراد بشود صورت نگرفت؟

    من فكر مي كنم برخي از اين افرادي كه در طول انتخابات زحمت كشيدند و هفته ها حداقل شبانه روزي كار كردند قدر اينها دانسته نشد و متاسفانه در حال حاضر در استان ها كساني كه در هشت سال دولت احمدي نژاد به حاشيه رانده شدند و اصلااز صحنه كاري كه داشتند كنار گذاشته شدند و مديران عالي، مياني و عملياتي كه از اول انقلاب تا اول دوره احمدي نژاد مشغول كار بودند، كف بر شدند. در دوره احمدي نژاد بسياري از مديراني كه مشغول كار بودند از سوي وزارتخانه هاي مورد نظر به آنها اعلام شد كه به خانه هايشان بروند و سر ماه حقوق شان را بگيرند و يك ضربه روحي و سياسي به آنها وارد شد.
    من فكر مي كنم هيچ لطمه يي در دو دولت نهم و دهم سنگين تر از حذف مديران و از عرصه به در بردن نيروهايي كه درون نظام با قبول جمهوري اسلامي و تكيه بر قانون اسلامي مشغول بودند، نيست. يك ياسي در بدنه مديريتي و كارشناسي كشور وارد شد. به عنوان مثال وزارت نفت را آقاي زنگنه در سال 84 تحويل داد و در سال 92 آن را مجددا تحويل گرفت. آقاي زنگنه يك بار اعلام كرد كه وزارت نفت را با 110 هزار نفر تحويل دولت نهم داده بود كه بيش از 30 هزار نفر آن را مديران و كارشناسان نفتي تشكيل مي دادند كه سرمايه بسيار ارزشمندي براي كشور بودند اما از آن 110 هزار نفر، 30 هزار نفر كنار گذاشته شدند يا بازنشسته اجباري شدند و در زمان تحويل در سال 92 وزارت نفت را با 270 هزار نفر نيرو به آقاي زنگنه تحويل دادند. اينكه 110هزار نفر نيرو تبديل به 270هزار نفر شده اند و هر سال در گزارش سالانه آقاي احمدي نژاد اعلام مي كردند دولت را كوچك كرده اند كه اين ادعا كذب بود. بحث مهمي كه من دارم آن 30هزار نفري هستند كه از اين وزارتخانه بيرون رانده شدند.
     
    البته تصور مي كنم در همه وزارتخانه ها شرايط به اين شكل بوده است.

    بله، در تمام نهادها همين وضعيت را داشته ايم. اجازه دهيد مثال ديگري در اين مورد بزنم. «شركت شهرك هاي صنعتي استان تهران» در سال 84، 140 نفر پرسنل داشت كه متشكل از مدير، كارشناس و كاركنان بودند. در زمان تحويل گيري دولت توسط آقاي روحاني اين عدد به 520 نفر افزايش پيدا كرد.
     
    نيروهاي غيرمتخصص؟

    بله نيروهاي غير متخصص، نيروهاي كم اطلاع و كم ظرفيت و كم تجربه وارد شدند كه مشكل اصلي امروز وزارتخانه ها همين نيروي انساني ناكارآمد است كه به دولت وارد شدند و اكثرشان هم مورد حمايت نهادهايي هستند كه اگر دست به آنها بگذارند فريادشان بلند مي شود.
    در بخشي از صحبت هايتان به ضعيف شدن بدنه اجتماعي دولت اشاره كرديد. اين موضوع در حال حاضر اهميت زيادي دارد. در حال حاضر دولت در مورد مشكلات به ارث رسيده از دولت قبلي شفاف سازي نكرده است و مردم از عمق مشكلات باخبر نيستند و از شرايط ناراضي هستند. تصور مي كنند كه دولت كار زيادي انجام نداده است. تحليل شما در اين مورد چيست؟ فكر مي كنيد در اين زمينه دولت مقصر است يا افراطيوني كه به شدت براي تخريب دولت مشغول فعاليت هستند؟
    آقاي روحاني يك سري وعده به مردم داد كه مهم ترين آنها اين بود كه ما به اطلاع مردم مي رسانيم كه چه تحويل گرفته ايم. چه چالش هايي وجود دارد. آقاي روحاني دو تا سه ماه بيشتر فرصت نداشت كه اين كار را انجام دهد. قبل از اينكه دولت در كرسي هاي دولت بنشيند بايد اطلاعاتش را جمع مي كرد و به اطلاع مردم مي رساند.
    امريكايي ها زماني كه رييس جمهوري را انتخاب مي كنند از هفته دوم به بعد ديگر از رييس جمهور نمي پذيرند كه مسائل را به دولت قبلي شوت كند يا به گردن ديگران بيندازد. مي گويند بحران ها و چالش هايي كه وجود داشته است با انتخاب رييس جمهور جديد بايد حل شود.
    رييس جمهورجديد را انتخاب نكرده اند كه بيايد و بگويد كه چه كسي مشكلات را به وجود آورده است؟ آقاي روحاني و دولتش اين فرصت را در مورد اطلاع رساني از آنچه تحويل گرفتند از دست دادند. مردم ما الان در جريان چنين وضعيتي كه در وزارت نفت يا شركت شهرك هاي صنعتي به عنوان نمونه رخ داده است، نيستند.
     
    و به همين دو مورد هم ختم نمي شود.

    بله، چندي پيش يكي از نمايندگان آقاي عوض حيدرپور مصاحبه يي كرده و اعلام كرد كه تفاوتي وجود دارد ميان مبلغ فروش نفت و آنچه به حساب دولت ريخته شده است. در دولت نهم و دهم 100 ميليارد دلار در هشت سال اخير بوده است يعني 100 ميليارد دلار كم شده است. من تا به حال در اين مورد يك كلمه جواب از كسي نشنيده ام. اين حرف ها وقتي زده مي شود اگر واقعيت نداشته باشد هجمه سنگيني از سوي اصولگرايان به فرد گوينده وارد مي شود اما اينقدر مطلب روشن بوده است كه كسي پاسخ رد به آن نداده است. من هيچ تكذيبي در اين مورد نديدم. آنچه كه گفتني بود گفته نشد و الان هم ديگر دولت فرصت را از دست داده و بايد اطلاعاتش را به نخبگان جامعه و رسانه ها بدهد و خودش وارد عرصه كار اجرايي شده و اين چالش هايي كه بر سر راه دولت وجود دارد را برطرف كند.
     
    منظورتان از اين چالش ها چيست؟ فكر مي كنيد مهم ترين چالش هايي كه پيش روي آقاي روحاني قرار دارد، چيست؟

    ما هشت سال دچار چالش در روابط بين الملل شديم كه عليه كشورمان اجماع جهاني صورت گرفت. يك بار در يك سال آخر دولت آقاي هاشمي اتفاق افتاد و يك شبه يك هجمه سنگيني در دنيا شد و يك شبه 12 سفير اروپايي از ايران رفتند و در ماه اول دولت آقاي خاتمي همگي شان برگشتند. آن مقطعي بود كه مسائل حقوق بشر و ميكونوس رخ داده بود كه برخوردهاي خشني اتفاق افتاد. يكي از آنها هم حمله به اتوبوس توريست هاي امريكايي بود. مجموعا فضايي شد كه عليه ايران اجماع جهاني شكل گرفت. من 13 ماه بعد از دولت آقاي خاتمي ميزبان آقاي هاشمي رفسنجاني بودم. استاندار خوزستان بودم و از طرف دفتر آقاي هاشمي تماس گرفته شد و اعلام كردند كه آقاي هاشمي مي خواهد بازديدي از طرح هاي سازندگي كه شنيده بودند دولت خاتمي بي توجهي كرده از نزديك داشته باشند. ما پنج روز برنامه ريزي كرديم و آقاي هاشمي با آن ديد نقادانه و منفي كه روي دولت آقاي خاتمي داشت وارد استان شد. ابتداي سفرشان هم مصاحبه يي داشتند و اين مصاحبه نقد به دولت آقاي خاتمي به ويژه در نقد به طرح هاي سازندگي بود. در طول سفر من پرسيدم كه دولت آقاي خاتمي عملكرد مثبت هم دارد؟
     
    ايشان چه جوابي داشتند؟

    آقاي هاشمي جواب داد: «بله در روابط خارجي آقاي خاتمي بسيار موفق تر از دولت ما عمل كرد. ظرف شش ماه اجماع عليه جمهوري اسلامي را به اجماع له جمهوري اسلامي تبديل كرد» همان طور كه خاطرتان هست شوراي حقوق بشر زماني كه راي گيري كرد كسي به نقض حقوق بشر راي نداد. من سوال ديگري هم از آقاي هاشمي كردم كه عامل اين موفقيت دولت اصلاحات را چه مي دانيد و تصور مي كنيد كه چرا دنيا به آقاي خاتمي اقبال كرده است؟ گفتند«من خيلي فكر كردم و به دو عامل رسيدم. يكي اينكه آقاي خاتمي حرف هايي مي زند كه دنيا اعم از حكومت ها و ملت ها تشنه آن هستند چراكه حرف هاي ارزشمندي مي زد و در قالب زيبايي مسائل را مطرح مي كرد.
    دوم هم اينكه تيپ آقاي خاتمي را مردم دنيا پسنديدند و تيپ ايشان را زيبنده رياست جمهوري مي دانستند» ما همراه آقاي هاشمي براي بازديد رفتيم و روز پنجم زماني كه آقاي هاشمي مي خواست به تهران بيايد مصاحبه يي را ترتيب داديم و اين مصاحبه سراسر قدرداني و سپاسگزاري بود كه من دوهفته بعد به تهران آمدم و از آقاي خاتمي وقتي براي پيگيري امور گرفتم. در اين ملاقات آقاي خاتمي ابتدا از من پرسيد صبر كن! اين سفر آقاي هاشمي چه بود؟ گفتم به آقاي هاشمي گزارش شده بود كه طرح هاي سازندگي متوقف شده و توجهي به آنها نمي شود. به استان آمدند و ما هم پنج روز گردانديم شان و فكر مي كنم نظر ايشان 180 درجه تغيير كرد. چطور مگه؟
     
     
     
 
 
 
پارس جنوبي در سال 83: 84هزار نفر نيرو داشت. روزانه به عسلويه 18 تا 25 پرواز رفت و آمد مي كرد. وضعيتي كه آقاي روحاني تحويل گرفت روزانه يك و نيم پرواز بود و 84 هزار شاغل در پارس جنوبي به زير 10 هزار نفر رسيد. از 29 فاز پارس جنوبي در دوره اصلاحات 10 فازش انجام شده و به بهره برداري رسيده بود، 19 فازش همچنان مانده است

    اگر در دولت آقاي خاتمي هر 9 روز يك بحران آفريده مي شد الان در حال تكرار شدن با تبديل 9 روز بحران به هر 7 روز يك بحران است
    آقاي خاتمي گفتند: هفته گذشته كه ديدار رهبري در روز عيد مبعث بود، آخر جلسه زماني كه قصد خروج از در پشتي را داشتم آقاي هاشمي دست من را گرفت و بيرون رفتم كه آقاي هاشمي به من گفت دو دقيقه يي با من كار دارد. گفت كه من مي خواستم تشكر كنم از توجهي كه شما به طرح هاي سازندگي كرديد و اين توجه حتي در بسياري از موارد بيشتر از توجهي است كه من داشتم.
     
    اين اتفاق در سال 77 افتاد يعني؟

    بله، آبان ماه سال 77 بود. يك نظم و انضباطي در همه امور وجود داشت. از دولت آقاي ميرحسين موسوي گرفته تا دولت آقاي هاشمي و خاتمي نظمي خاص وجود داشت اما در دولت احمدي نژاد همه چيز در هم پاشيده شد. روابط خارجي به درجه يي رسيد كه قطعنامه ها تبديل به كاغذ پاره شد و با سازمان ها و مجامع بين المللي كه دولت مواجه مي شد.جمله«لزوم مديريت جهان» كه آقاي احمدي نژاد گفت. جمله تحريك كننده يي بود. قدرت ها و مجامع بين المللي را تحريك مي كرد. چالش هاي متعدد خارجي پيش رو داشتيم. يكي از آنها تحريم ها بود، ديگري مسائل حقوق بشر و ديگري روابط ما بود. روابط ما در هشت سال اخير محدود به ونزوئلاو چهار كشور آفريقايي شده بود. در دوره آقاي خاتمي ما به چند كشور اروپايي مي رفتيم تا وارد قرارداد شويم. به عنوان مثال من سفرهايي به آلمان و فرانسه براي خريد نيرو محركه شاسي اتوبوس هاي شهري داشتم.
     
    در دوره وزارت راه؟

    نه در دوره يي كه معاون عمراني وزارت كشور بودم. 20 هزار اتوبوس شهري نياز داشتيم. من به آلمان و فرانسه براي مذاكره خريد اتوبوس هاي رنو و بنز رفتم. آنچنان عزت و احترام داشتيم و تحويل مان مي گرفتند كه مثال زدني است و احساس مي كردند كه در رابطه با ايران بايد از هم سبقت بگيرند. اما دو سال بعد از دولت آقاي احمدي نژاد من سفري به امارات داشتم. در فرودگاه كه از هواپيما پياده شدم موضوع عجيبي من را متعجب كرد. ديدم كه حدود 30 نفر از مسافران زن و مرد يكي يكي با راهنمايي ماموران به اتاق هايي هدايت مي شوند.
    زماني كه تعجب و دقت من را ديدند نسبت به من حساس شدند و مرا هم به يكي از آن اتاق ها هدايت كردند. بسيار تند، خشن و توهين آميز برخورد كردند. تمام لباس هاي من را سانت به سانت گشتند و حتي قصد داشتند كه همه لباس هاي مرا بيرون بياورند كه من با آنها برخورد كردم. اين برخورد تند با ايراني ها مي شد و با افغانستان كمي ملايم تر و با بقيه خيلي احترام آميز. زماني كه به ايران برگشتم به آقاي كمال خرازي كه جزو مشاوران سياست خارجي رهبري است اين موضوع را اعلام كردم و گفتم كه از رييس هواپيمايي ماهان در دوبي شنيدم كه با تمام پروازهاي ايراني اين گونه برخورد مي شود. چقدر بايد ملت ما تحقير شوند. اما نه تنها هيچ اقدامي نشد بلكه من شنيدم كه برخوردها تندتر هم شد. اين موضوعات چالش هاي پيش پا افتاده يي نبود بلكه چالش هايي است كه همراه آن يك ملت با سابقه تاريخي تحقير مي شود.
     
    در مورد چالش هاي اقتصادي چطور؟ فكر مي كنيد دولت يازدهم در چه مرحله يي از آواربرداري قرار دارد؟

    آقايان مجيد انصاري، موسوي لاري و جهانگيري در جلسه يي خدمت مقام معظم رهبري رفتند.
     
    آقاي موسوي لاري گزارش چالش ها و ناهنجاري هاي اجتماعي را به رهبري داد. طلاق 38 درصد، سرقت مسلحانه دو برابر و بيكاري وحشتناك افزايش يافته است. سرقت عادي چندين برابر شده بود. اينها آمارهايي بود در گذشته كه يا ثابت مي ماند يا چهار تا پنج درصد افزايش پيدا مي كرد ولي يك مرتبه در سال 91 نسبت به 90 دو برابر شد. چالش هاي اجتماعي و مسائل امنيتي موجود در جامعه به شدت گسترش پيدا كرد.
    در مورد چالش هاي اقتصادي بايد بپرسيم كه 800 ميليارد دلار درآمد نفتي كجاست؟ يكي از اولويت هاي دولت اصلاحات و وزارت راه و ترابري سابق توسعه راه آهن بود و بنا بود بر اساس برنامه چهارم سالانه 1000 كيلومتر هدفگذاري براي اين كار شود. هزار كيلومتر هم به اين دليل بود كه در دولت دوم آقاي خاتمي ما به ركورد سالانه 500 كيلومتر رسيديم. براي اينكه ذهن شما نسبت به آمار و ارقام دچار شك نشود و اطمينان پيدا كنيد اسم مي برم. 1000 كيلومتر راه آهن بافق به مشهد بود كه اين راه آهن را ما در سال 81 شروع كرديم و آخر سال 83 تحويل داديم و 10 ارديبهشت 84 آقاي خاتمي آن را افتتاح كرد. نخستين راه آهني است كه سيگنالينگ اجرا مي شود كه بايد فيبرنوري در آن استقرار پيدا كند تا علايم ارتباطات و تغيير ريل به صورت اتوماتيك انجام شود.
    در نهايت ركورد سالي 500 كيلومتر راه آهن زده شد و بر همين پايه در برنامه چهارم ديده شد كه اول برنامه سالي 500 كيلومتر و در پايان برنامه سالي 1000 كيلومتر ساخته شود. مي دانيد در هشت سال دولت احمدي نژاد چقدر راه آهن ساخته شد؟ تنها 920 كيلومتر. از اين 920 كيلومتر هم 520 كيلومتر اصفهان-شيراز است كه هنوز تمام نشده است. دوبار افتتاح شد ولي قطار از ريل به دليل اينكه ريل را روي خاك گذاشته بودند خارج شد. اصلازيرسازي صورت نگرفته بود و ريل دفرمه شده بود. اين در حالي است كه آقاي خاتمي در هشت سال دولتش 178 ميليارد دلار درآمد نفتي داشت اما درآمد نفتي دولت آقاي احمدي نژاد 800ميليارد دلار بود. درآمد نفتي دولت احمدي نژاد بيش از چهار برابر بود اما در عرصه جامعه، زيربناها و كشاورزي اثري از اين افزايش نمي بينيم.
     
    در مورد ساير خدمات چطور؟

    مگر در سال 84 خودكفايي گندم را جشن نگرفتيم؟ 11 ميليون تن گندم توليد داشتيم. در آن سال ها يك تن گندم يا يك كيلو گوشت به كشور وارد نمي كرديم. سال 90، 240 هزار تن گوشت از برزيل وارد كشور كرديم. سال 91، 5/6 ميليون تن، سال 92، هفت ميليون تن و امسال 5/6 ميليون تن باز به كشور وارد شده است. زماني كه از چالش ها صحبت مي كنيم منظور همين موضوع است: مقايسه دولت هاي قبل از احمدي نژاد و دولت فعلي.
    البته كه من معتقدم دولت فعلي را هيچ عاقلي در كمتر از يك سال ارزيابي عملكرد نمي كند و بايد يك سال حداقل بگذرد. اصولگرايان تندرو از هفته اول شروع كردند و اين نشان مي دهد كه برخورد سياسي است و برخورد نقادانه نيست. شما هر چيزي را كه بخواهيد نقد كنيد بايد چند اقدام را انجام دهيد. اول بايد آسيب شناسي و بعد چالش ها را مشخص كنيد. كشور را دچار بحران در زمينه صنعت، كشاورزي، برنامه ريزي و نفت و گاز و پتروشيمي كردند. پارس جنوبي در سال 83: 84هزار نفر نيرو داشت. روزانه به عسلويه 18 تا 25 پرواز رفت و آمد مي كرد. وضعيتي كه آقاي روحاني تحويل گرفت روزانه يك و نيم پرواز بود و 84 هزار شاغل در پارس جنوبي به زير 10 هزار نفر رسيد. از 29 فاز پارس جنوبي در دوره اصلاحات 10 فازش انجام شده و به بهره برداري رسيده بود، 19 فازش همچنان مانده است.
     
    يعني عملاهيچ كاري نكردند؟

    هيچ كاري. من خاطرم هست آقاي جنتي در نماز جمعه تهران آمدند و گفتند كه ملت چه نشسته ايد؟ در پارس جنوبي خوردند و بردند و قراردادهاي يك ميلياردي بستند و از اين قبيل شعارها كه آقاي زنگنه همان موقع شكايت كردند كه مستند حرف بزنند. هر فاز طرح پارس جنوبي در زمان آقاي زنگنه يك ميليارد دلار قرارداد برايش بسته شده بود. در زمان آقاي احمدي نژاد اما شش فاز عسلويه كه به شركت هاي حاكميتي مثل قرارگاه و صدرا داده شده بود 21 ميليارد دلار قرارداد برايش بسته شد. اين در حالي بود كه در اول دولت آقاي احمدي نژاد جهان دچار ركود شد و قيمت ها پايين كشيد. جز دستگاه حفاري كه 10 درصد قيمت آن افزايش پيدا كرد يا اجاره دكل براي حفاري بقيه كالاهايي كه مصرف مي كردند كاهش قيمت داشت. يعني بايد زير يك ميليارد براي هر فاز قرارداد مي بستند اما هر فاز را 5/3 ميليارد قرارداد بستند، نه در آن دزدي و نه حيف و ميل شد. زماني كه يك دولتي براي آقايان خودي باشد اين گونه حيف و ميل شدن ها را مخفي مي كنند و زماني كه يك دولت در خط آنها نباشد حتي يك قرارداد مقرون به صرفه را هم هو مي كنند.
     
    به ناتمام ماندن فازهاي پارس جنوبي اشاره كرديد. اين ناتمام ماندن چقدر خسارت داشته است؟

    چالش اين است با تاخير هر فاز هر سال دو و نيم ميليارد دلار از جيب ما به جيب قطر مي رود و ديگر هم باز نمي گردد. 19 فاز باقي مانده است و بايد انتهاي 92 تمام فازها به بهره برداري برسد ولي با شرايط فعلي انتهاي 1402 هم اين بهره برداري ها به پايان نمي رسد. يعني حداقل 10 سال تاخير و با اين اوصاف 47 و نيم ميليارد دلار در سال و 475 ميليارد دلار در 10 سال خسارت ديده ايم. من فكر مي كنم اگر مردم اين مسائل را متوجه شوند خيلي شرايط فرق مي كند. البته نبايد زماني كه مي خواهيم براي مردم اين مسائل را مطرح كنيم با زبان كارشناسي صحبت كنيم بلكه بايد در هنگام مطرح كردن اين موضوعات با مردم به زبان مردم سخن بگوييم.
    مردم هم مي دانند كه پارس جنوبي راكد شده است اما بايد بدانند كه راكد شدن يعني اينكه 76هزار نفر بيكار شدند. بايد به مردم بگوييم كه بيكار شدن 76 هزار نفر به معني جنايتكار و دزد تحويل جامعه دادن. در نتيجه بايد به زبان مردم اين حقايق را به آنها گفت و چالش ها را مطرح كرد تا بدانند كه چه بلايي بر سر جامعه آمده است. از ديگر چالش هاي اقتصادي پيش روي روحاني اين است كه 70 درصد كارخانه هاي ما الان تعطيل است و حتي بيمه بيكاري را هم نمي گيرند و اگر هم بگيرند پول آب و برق شان هم نمي شود. اينها مسائلي است كه بايد به آن پرداخت و دولت بايد آنها را با مردم مطرح مي كرد اما آن بخشي هم كه مطرح شد به زبان كارشناسي بود نه به زبان مردم تا مردم كاملالمس كنند. وگرنه مردم بيكاري و تورم را خيلي خوب در زندگي شان لمس مي كنند و در زندگي آنها انعكاس دارد. امروز در هر خانواده يي يك تا سه جوان تحصيلكرده بيكار وجود دارد. دولت آقاي احمدي نژاد سالانه 85 درصد افزايش نقدينگي داشت كه اين عدد در دولت آقايان خاتمي و هاشمي سقفش 30 درصد بود. در سه سال گذشته قيمت مسكن سه برابر شده است. من فكر مي كنم چالش ها و بحران هاي اقتصادي كه در هشت سال اخير بر كشور تحميل شده است 20 سال ديگر هم قابل حل نيست.
     
    شما به حملات تندروها به دولت اشاره كرديد. شما يك تجربه شخصي هم در اين مورد داريد و مي توان گفت كه نخستين قرباني تندروها در دولت آقاي خاتمي بوديد. اگر ممكن است مقايسه يي ميان تندروي هاي آن دوره با اين دوره و هدف تندروها در هر دو دوره مطرح كنيد.

    بنياد ايران شناسي در دوره مرحوم دكتر حبيبي تحقيقاتي در مورد روح ملت هاي ايران، رم، مصر و چين انجام داده بودند. پنج هزار سال تاريخ اين كشورها و ملت ها را بررسي كرده بودند. من از آقاي دكتر حبيبي پرسيدم كه در مورد ملت ايران به چه نتيجه يي رسيدند، گفت كه تحقيقاتي سنگين با اساتيد متخصص در تاريخ و مديريت انجام داده اند و اين بررسي چندتا نتيجه داشته است. نخستين نتيجه اين بود كه ملت ايران سازنده ترين ملت در طول تاريخ بوده ولي از سوي ديگر تخريبگر ترين ملت دنيا ملت ايران است. يعني همواره در مقاطع تاريخي يك طيف و جناحي به دنبال سازندگي بوده و هستند و به توسعه كشور فكر مي كنند و عده يي ديگر دنبال تخريب هستند. الان هم همين موضوع را مي بينيم.
    رسالت عده يي در اين است كه تخريب كنند. هر حركت مثبتي را كه انجام مي شود تخريب مي كنند. اين ويژگي ملت ايران، ويژگي بسيار تعيين كننده يي در توسعه است. سازنده ترين و تخريبگرترين هيچ چيز براي ايران باقي نمي گذارد و همه فرصت ها را از بين مي برد. همه نقاط قوتي كه داريم به نقطه ضعف و فرصت به تهديد تبديل مي شود. در همين ماجراي تخريبگري و كله شقي در برابر مجامع بين المللي به اينجا رسيد كه قطعنامه هاي پي درپي تحريم صادر شد و در كنار آن تحريم هاي يك جانبه و چندجانبه امريكا، اروپا و... باعث شد كه ما ضررهاي هنگفتي را متحمل شويم.
    طبق تحقيقاتي كه براي مجمع تشخيص مصلحت نظام داشتم برآورد كردم كه در سال 90، 102 ميليارد دلار خسارت تحريم بوده است. سال بعد 160 ميليارد دلار و سال گذشته بين 160 تا 200 ميليارد دلار خسارت تحريم بوده است. چرا ما اجازه داديم پرونده انرژي هسته يي مان به شوراي امنيت برود؟ چرا با تدبير و سياست كار را پيش نبرديم كه پرونده به شوراي امنيت نرود؟ رفتن اين پرونده به شوراي امنيت در حقيقت رفتن دست جمهوري اسلامي لاي گيره امريكا بود. امريكا شل و سفت مي كرد ولي اجازه نداد كه دست ايران از لاي گيره اش خارج شود. لطمه يي كه بايد از اين سمت به كشور وارد مي شد، وارد شد كه 20 سال ديگر هم قابل جبران نيست.
     
    شما فكر مي كنيد علت چه بود؟

    در پايان دوره احمدي نژاد با برخي اظهارنظرها مواجه بوديم كه مي گفتند بحران هاي به وجود آمده در كشور ناشي از سوءمديريت، تحريم يا هر دو عامل بود. بالاخره من هم معتقدم كه هر دو عامل تاثير داشت به خصوص تحريم هاي يك جانبه يي كه پوست ايران را كند. هنر نيست كه خودمان را داخل باتلاق بيندازيم و مدام داخل آن فرو برويم و بعد يك باتلاق كه تا زير بيني ما را مي گيرد تازه نفسي بكشيم و آخيش بگوييم كه نفس كشيده ايم. با اين درآمد 800 ميليارد دلار در اين هشت سال قطعا بايد به كانادا در دانش، تكنولوژي و رشد اقتصادي مي رسيديم. آنها چنين منابعي ندارند. عربستان 400 ميليارد دلار از پول هاي نفتش را كه در صندوق ذخيره ارزي اش نگهداري مي كرد در زمان ركود جهاني، سهام فولاد، آلومينيوم و بانك ها را خريد و امسال در سال 92 برآورد عربستاني ها اين است كه 400 ميليارد دلارشان در اين هفت سال به عدد 1200 ميليارد دلار رسيده است و سود هنگفتي كرده اند. اما ما چه كار كرديم؟ ما هر تكه از ارزمان در دست يكي است.
     
    به تندروها برگرديم، فكر مي كنيد هدف اصلي آنها چيست؟

    اما در مورد هدف اين تخريب ها من نمي گويم كه تاريخ ما مي گويد اين دو گروه همواره بوده اند اما با سرعتي كه الان دنيا جلو مي رود و توليد دانش و تكنولوژي پيدا كرده است نمي توانيم بنشينيم و تماشا كنيم كه كشورمان را يك عده تندرو دستخوش مسائل و بحران مي كنند. به نظر من اگر در دولت آقاي خاتمي هر 9 روز يك بحران آفريده مي شد الان در حال تكرار شدن با تبديل 9 روز بحران به هر 7 روز يك بحران است.
     
    منظورتان از دروغ پردازي چيست؟ يعني پروژه اصلي شان براي تخريب دروغ پردازي است؟

    همين جشن تولد حضرت زهرا با حجمي از دروغ پردازي ها روبه رو شد. عنوان كردند كه هر شركت كننده پنج سكه گرفته است و شام آنچناني و طاغوتي سرو شده و در مراسم رقص اجرا شده است اما واقعيت اين بود كه همسر آقاي رييس جمهور از همسران مسوولان و وزرا و همسران سفراي كشورهاي اسلامي دعوت كردند كه يك ابتكار جديد بوده و بايد به آن احسنت گفت. سخنراني هم كه دعوت كردند خانم قمشه يي بود كه شنيدم سخنراني بسيار تاثيرگذار و گرانسنگي داشته اند و بعد هم از چند نفر كه آثاري را در مورد زندگي حضرت زهرا تاليف كرده بودند انتخاب و از آنان تجليل مي كنند. شامي هم در كاري نبوده است و پذيرايي ساده يي صورت گرفته است. اينها آنچنان دروغ پردازي مي كنند كه خودشان هم باورشان مي شود.
     
    وظيفه دولت چيست؟ برخورد فعلي اش را بايد ادامه بدهد؟

    به نظر من دولت نبايد خودش را گرفتار اينها بكند. بايد با توضيحات مختصر از طريق رسانه ها، ان جي او ها و نخبگان جامعه پاسخ آنها داده شود. دولت بايد به رسالت هاي اصلي خودش بپردازد. البته ما اين برخورد را كافي نمي دانيم. مگر به مذاكراتي كه مورد تاييد رهبري بود حمله نكردند؟ مگر مي شود كه در سياست خارجي قدمي برداشته شود و با رهبري هماهنگ نكنند؟ به نظر من حاكميت بايد بيايد و اين ياوه گويان را سرجايشان بنشاند. اگر اركان حاكميت پاسخ اين دسته از افراد را ندهد كشور دچار بحران بيشتري از گذشته خواهد شد. انتظار ما اين است كه اصولگرايان معتدل دلسوز هم با نهيب زدن به اين افراد پاسخ لازم را بدهند و اجازه دهند كه كشور به سامان برسد.
     
    انتقادي كه وجود دارد اين است كه آقاي روحاني همچون آقاي خاتمي در مقابل تندروها بيش از اندازه در حال مدارا كردن است. شما چقدر مشي اين دو نفر در مقابل تندروها را شبيه به هم مي دانيد و فكر مي كنيد اين انتقاد وارد باشد؟

    ببينيد در برخي موارد آقاي روحاني بي توجهي نمي كند. به عنوان مثال در موردي كه پيش آمد خبر دارم كه آقاي روحاني خيلي محكم پيگيري كرده و برخورد داشته است. جواب تند دادن از طرف دولت يا آقاي روحاني را اما مناسب نمي دانم چرا كه چنين رويه يي تحريك كننده خواهد بود. معتقدم همين مشي اعتدالي كه پيش گرفته اند بايد به همين شكل جلو بروند ولي بايد پاسخ لازم داده شود و دروغ پردازي هاي تندروها افشا شود و از سوي ديگر حاكميت هم ورود پيدا كند. حاكميت نمي تواند در اين مورد بي تفاوت باشد. دولتي كه در اكثر امورش به قانون توجه كرده است، براي نخستين بار پس از هشت سال لايحه بودجه را به موقع به مجلس برد و دقيقا قانوني كه تصويب شد در حال اجراست. همين مخالفان امروز در دولت گذشته كجا بودند؟ چرا صدايشان درنمي آمد؟ نه اينكه سكوت كردند و نقد نكردند بلكه تا لحظه آخر تاييد و حمايت كردند.
    اين گونه كه نمي شود دولتي كه قانون شكني مي كند حمايت شود ولي جرياني كه از قانون تمكين مي كند مورد بي مهري و تخريب قرار گيرد. من فكر مي كنم حوصله به خرج دادن حناي تندروها را كمرنگ و تيغ خشونت ها را كند مي كند. ببينيد برخوردهاي راديكال و خشن جواب نمي دهد چراكه فضاي دنيا ديگر اين گونه نيست. يك روز چگوارا و فيدل كاسترو سمبل مبارزه بودند ولي امروز سمبل مبارزه نلسون ماندلاست. برخوردهاي خشن در دنيا شكست خورده است و امروز مبنا بايد گفت وگو باشد. آقاي خاتمي هم از اين مسير خارج نشد. خيلي از ماها كه تند فكر مي كنيم و تندرو بوديم مايل بوديم كه آقاي خاتمي روي سر اينها كه نقد مي كنند بزند ولي آقاي خاتمي با حوصله تمام جلو آمد و من فكر مي كنم نفوذ اجتماعي آقاي خاتمي بيشتر شد اما كمتر نشد.
     
    شما به نقش شوراي مشورتي در انتخابات رياست جمهوري اشاره كرديد حالابا توجه به همين نقش و در پيش بودن انتخابات مجلس دهم فكر مي كنيد شرايط براي اصلاح طلبان چگونه باشد؟ فكر مي كنيد امكان اجماع ميان اعتداليون و اصلاح طلبان باشد؟

    براي اينكه اصلاح طلبان بر افرادي كه كانديدا مي شوند در حوزه هاي مختلف انتخابيه اجماع كنند بايد اصلاح طلب واقعي معرفي كنند. فارغ از اينكه شوراي نگهبان صلاحيت آنها را رد كند يا خير. اصلاح طلب يعني اينكه در چارچوب مواضع سياسي، اقتصادي و فرهنگي اصلاحات و مشي غير راديكال در چارچوب نظام و قانون اساسي آماده خدمت باشد. از اينجا تا اينكه با اصولگرايان معتدل ائتلاف شود جا هست. من فكر مي كنم تشكل هاي مردم نهاد و احزاب بايد در قالب دو جبهه در كشور سازمان داده شوند. يكي جبهه اصلاحات و ديگري جبهه اصولگرا كه متشكل از معتدلين هر دو طرف است.
    بالاخره در جريان اصلاحات هم برخي به شكل بسيار نادري راديكال فكر مي كنند. اما قابل قياس به لحاظ درصد با اصولگرايان نيستند. ما در اصلاح طلبان طيف تندرو نداريم برخي اشخاص افراد تندي بودند ولي بسياري از آنها الان تعديل شده اند. شخصيت هايي بودند كه 10 سال پيش مواضع تندي داشتند ولي حالاكاملااصلاح شدند و به گفت وگو و تعامل با جناح مخالف اعتقاد پيدا كردند. من فكر مي كنم اصولگرايان هم بايد يك جبهه از نيروهاي معتدل شان تشكيل دهند.
    برخي طيف هاي اصولگرا خيلي تند هستند كه جامعه هم آنها را مي شناسد. اين دو جريان در قالب جبهه بايد سازمان داده شوند و با هم تعامل و رقابت سالم كنند و احيانا اگر نگران حاكم شدن تندروها شدند هم مي توانند با هم ائتلاف و قدرت مجلس را توزيع كنند. الان مجلس هاي هفتم، هشتم و نهم مجالس يك سويه و تك صدايي شده است. البته در زمان دولت هاي نهم و دهم همه حاكميت تك صدايي شده بودند و همه از يك جناح حمايت مي كردند. ثمره آن را هم ديديم كه تك صدايي و يكدست سازي نه تنها به نفع كشور نبود بلكه براي كشور بحران هم ايجاد كرد.
    شوراي مشورتي هم نقش مهمي دارد اما من فكر مي كنم اصلاح طلبان بايد يك هد تصميم گير داشته باشند و شوراي مشورتي و كميته هاي مختلف تشكيل شود و اصولگرايان هم هد تصميم گير داشته باشند.
     
    هد تصميم گير اصلاح طلبان مي تواند متشكل از اعتداليون هم باشد؟

    من فكر مي كنم هم بدنه اجتماعي حمايتگر آقاي روحاني و هم مشي خودش اصلاح طلبانه است. روحاني در جبهه اصلاح طلبان تعريف مي شود. هر چند كه خودش اين را قبول ندارد. آقاي روحاني را با برنامه يي كه داد و مشي اي كه براي اداره قوه مجريه دارد ما اصلاح طلب مي دانيم. ملت ما مثل ملت امريكا دو قطبي هستند و دو قطب اصلاح طلب و اصولگرا حاكم است. با اين استراتژي بايد پيش برويم و مشي مان را هم بر پايه تعامل بگذاريم و تلاش كنيم تا رقابت سالم شكل بگيرد.

منبع:روزنامه اعتماد