صداقت هسته ای!

تدبیر24: منتقدین - این بار این وزارت خارجه آمریکا است که با انتشار بیانیه‌ای، تعهدات جدید ایران در توافق 4 ماهه را فاش کرده است. این درحالی است که پیش از این، به‌رغم انکار تیم مذاکره‌کننده، موضوع تعهدات جدید ایران در توافق 4 ماهه تقریبا آشکار شده بود.

عراقچی در تشریح جزئیات توافق 4 ماهه صراحتا گفت ایران در این توافق تعهدات جدیدی را نپذیرفته است اما پس از افشای اقدامات جدید ایران در توافق 4 ماهه یک سیاست واحد از سوی تیم مذاکره‌کننده درباره این موضوع اتخاذ شد. هم محمد جواد ظریف و هم عباس عراقچی درباره اقدامات جدید ایران اعلام کردند این اقدامات از پیش تعیین شده و براساس نیاز داخلی انجام می‌شود و ربطی به مذاکرات و تعهد جدید ندارد.  
 
با این حال روز گذشته وزارت‌خارجه آمریکا نیز همانند اقدامی که پس از توافق ژنو انجام داد؛ تفسیر خود از توافق 4ماهه وین را منتشر کرد. بیانیه‌ای که در آن به اقدامات جدید ایران طی مدت 4 ماه آتی نیز اشاره شده است. به گزارش تسنیم،  در بخشی از این بیانیه که مرتبط با تعهدات ایران در 4 ماه آتی است، اینگونه نوشته شده:
 
«براساس این تمدید، ایران و گروه 1+5 و اتحادیه اروپا تعهدات خود را براساس برنامه اقدام مشترک ادامه می‌دهند. برنامه هسته‌ای ایران به صورت کنونی ادامه یافته و در حوزه‌های کلیدی عقبگرد خواهد داشت که از جمله شامل تداوم محدودیت مقدار اورانیوم هگزافلوراید غنی‌شده 5 درصدی و نیز تبدیل تمام مواد بیشتر از آن مقدار به اکسید است. دسترسی افزایش یافته بازرسان بین‌المللی ادامه خواهد یافت.
 
 ایران همچنین گام‌های بیشتری در ارتباط با موضوع هسته‌ای طی 4 ماه آینده برمی‌دارد که منطبق با تعهداتش براساس برنامه اقدام مشترک است. ایران تحت برنامه اقدام مشترک نیمی از ذخیره هگزافلوراید اورانیوم 20 درصد خود را رقیق کرد و باقی را  به اکسید تبدیل کرد. ایران براساس [توافق] تمدید متعهد شد گام بیشتری بردارد و همه ذخیره اکسید 20 درصد خود را به سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران تبدیل کند.
 
25 کیلوگرم از این مواد تا انتهای دوران تمدید به سوخت تبدیل خواهد شد. تبدیل این مواد از اکسید به سوخت به معنای این است که در سناریوی گریز هسته‌ای برای ایران تبدیل آنها به مواد شکافت‌پذیر سخت‌تر و زمان‌بر شده و تلاش برای این کار راحت‌تر توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کشف می‌شود و  نشانه واضح تمایل برای ساخت بمب محسوب می‌شود. ایران همچنین متعهد شده است که تمام اورانیوم خود با غنای بسیار پایین – غنی‌سازی شده تا 2 درصد که تخمین زده می‌شود دست‌کم 3 متر مکعب است – را به اورانیوم طبیعی تبدیل کند.
 در عوض، ما تعلیق تحریم‌ها را که در برنامه اقدام مشترک متعهد شده بودیم ادامه می‌دهیم و به ایران اجازه دسترسی به 8/2 میلیارد دلار از دارایی‌های محدود‌شده‌اش را می‌دهیم».
 
همه ذخیره اکسید 20 درصد؟

قاعدتا هیچگاه ادعای مقامات آمریکایی درباره ایران قابل پذیرش نخواهد بود اما براساس آنچه مشهود و غیر‌قابل انکار است، متاسفانه در موضوع مذاکرات هسته‌ای و به دلیل ملاحظاتی که تیم ایرانی داشته و از ارائه و به اشتراک‌گذاری مفاد مذاکرات به افکارعمومی امتناع می‌کند؛ معمولا جزئیات توافقات و اقدامات و تعهدات طرفین باید از لابه‌لای اظهارنظرهای داخلی و خارجی به دست آید.
 
 در موضوع توافق ژنو نیز متاسفانه تقریبا همان «فکت شیت» آمریکا درباره مفاد توافق ژنو تا حدود زیادی محقق شد و اینک نیز با توجه به گزاره‌های آشکاری که درباره اقدامات جدید ایران در توافق 4 ماهه وجود دارد؛ به نظر می‌رسد بیانیه وزارت خارجه آمریکا را نیز جدی باید گرفت اما موضوع قابل تامل در این بیانیه نکته جدیدی بود که درباره تعهدات ایران آمده است و این نکته آن است که در این بیانیه تصریح شده یکی از تعهدات ایران، تبدیل همه ذخیره اکسید 20 درصد به میله سوختی است به گونه‌ای که در مدت زمان 4 ماه آینده، 25 کیلوگرم از این ذخیره تبدیل به سوخت می‌شود.
 
 آمریکایی‌ها این موضوع را در قالب  break out ارزیابی کرده و هشدار داده‌اند بازگشت ایران به مسیر شکافت و بازفرآوری این میله‌ها به معنای حرکت ایران در مسیر ساخت بمب ارزیابی می‌شود! بنابراین براساس بیانیه وزارت خارجه آمریکا، به نظر می‌رسد اقداماتی مانند تبدیل ذخایر اکسید اورانیوم 20 درصد به میله‌های سوختی از دید مقامات آمریکایی نه تنها یک تعهد است بلکه اقدامی است در جهت افزایش زمانbreak out. این ارزیابی پس از توافق 4 ماهه در ایران نیز مطرح شد و به نظر می‌رسد وقتی واقعیتی ملموس میان طرفین وجود داشته باشد، ارزیابی آن از تهران تا واشنگتن چندان متفاوت نخواهد بود.
درحالی که جواد ظریف و عباس عراقچی صراحتا گفته‌اند اقدامات جدید ایران در دوره 4 ماهه اقدامات داخلی خود ایران بوده و تعهد جدیدی نیست؛ طرف آمریکایی این اقدامات را تعهد جدید می‌داند و حتی نسبت به عدم رعایت این تعهدات هشدار صریح می‌دهد. شاید بهترین اقدام برای شفاف‌سازی این موضوع، انتشار
non paper مربوط به توافق 4 ماهه باشد.