موسیقی را با تفکر گوش کنیم

تدبیر24: این هنرمند موسیقی به بیان دغدغه های خود نسبت به این هنر و خاستگاه آن در جامعه پرداخته است که به این شرح است.

**س : وقتی که به گذشته بسیاری ازهنرمندان به ویژه حوزه موسیقی نگاهی می اندازیم مشاهده می کنیم که بخش عمده آن به کودکی آنها باز می گردد، در مورد شما این گونه است ؟ آیا آموخته های کودکی در ترغیب شما به موسیقی تاثیر گذار بوده است؟
- نخستین زمزمه هائی که در کودکی شنیدم مربوط به پدر بزرگم بود که بر روی موسیقی تعزیه تمرکز داشت ، این مهم موجب شد تا از همان کودکی با دستگاه های آوازی آشنا شدم همانطور که می دانید در زمان های قدیم برخی پادشاهان با موسیقی مخالف بودند و موسیقیدانان به منظور حفظ گوشه های موسیقی به ویژه گوشه های آوازی ، آنها را در قالب تعزیه حفظ و ارائه می دادند بنابراین گوشه های موجود در تعزیه نسبت به هر روایت دیگری بکر ، دست نخورده تر و اصیل تر است.

با توجه به این مسئله گوش من با نواهائی آشنا شد که در نوع خود کم نظیر بود از طرف دیگر پدر بزرگ دیگرم معلم قرآن بود و از محضر وی نیز قرائت قرآن را فراگرفتم .

** س : به خاطر دارید که از چه سنی به موسیقی علاقه مند شدید ؟
- از 9 سالگی بود، به صورتی که در مدرسه سرود می خواندم و معلم ها مرا تشویق به اجرای سرود می کردند در این سن اولین کاست موسیقی با صدای استاد شجریان را خریداری کردم آواز استاد در دستگاه چهارگاه اجرا شده بود و من تمامی اشعار نوار را از حفظ به همان سبک استاد شجریان با صدای بچه گانه اجرا می کردم و خوب به یاد دارم که وقتی آنرا در محفلی اجرا می کردم همه مرا تحسین میکردند .

** س : صدای کدام خواننده در شما بیشتر تأثیرگذار بود ؟
به نظر من تأثیرگذاری بیشتر مربوط به سبک خواندن است زیرا خواننده های زیادی هستند که صدای خوبی دارند ولی سبک خواندن آنها دلنشین نیست بر عکس خواننده هایی هستند که صدای زیبا ندارند ولی سبک خواندن آنها دلنشین است البته موفق تر کسی است که هر دو زمینه را دارا باشد یعنی هم صدای خوب و هم سبک خوبی داشته باشد از جمله کسانی که در من تأثیرگذار بوده می توانم از استاد شجریان نام ببرم .

** س : چرا موسیقی سنتی را انتخاب کردید ؟
- در سنین کودکی به طور کاملا ناخودآگاه و بدون راهنمایی گرایش به موسیقی سنتی پیدا کردم شاید دلیل این موضوع این باشد که در خانواده گرایش به تعزیه و قرآن وجود داشت و با توجه به نزدیک بودن این نغمات به موسیقی سنتی و اصیل ایرانی گرایش به موسیقی اصیل در من زیاد شد ، البته انتخابی که کرده ام کاملا صحیح بوده است زیرا ذاتا به سنت ها و گرایشات ملی علاقه مند هستم و برای آنچه که از پیشینیان به یادگار مانده است ارزش قائل بوده و در حفظ این آثار کوشا می باشم ، موسیقی ملی و سنتی در ذات من است و علاقه مندی به آن ریشه فرهنگی ، تاریخی و ملی در من وجود داشته ، باید بگویم امروز از انتخابی که کرده ام کاملا رضایت دارم .

** س : در موسیقی به دنبال چه هستید ؟
- به نظرم موسیقی تنها هنر غیرمادی بوده و بیشتر معنوی است یعنی همه هنرها به نوعی مادی و این دنیایی هستند برای مثال نقاشی را باید با چشم ببینیم و باید تصویر بر روی کاغذ کشیده شده و طراحی شود تا بتوانیم ببینیم و لذت ببریم یا خطاطی به همین صورت، یا در هنر سینما باید حرکات و نقش بازیگر را ببینیم تا لذت ببریم .

با این حال فیلم بدون موزیک متن جذابیت و پیام خود را نمی تواند آن گونه که باید انتقادل دهد، در حالی که در هنر موسیقی تنها دیدن ، لمس کردن نیست، بلکه اصوات موزونی هستند که اگرچه از 7 حرف تشکیل شده اند ولی دنیایی را ایجاد و منقلب می کنند با این 7 حرف می توان بیشتر از 32 حرف فارسی سخن گفت به قول بتهون آنجا که سخن از گفتن باز می ماند موسیقی آغاز می شود با موسیقی می توان حرف ها و احساساتی را منتقل کرد که با سخن و سخنرانی نمی توان آنها را بیان کرد.

در جنگ ها از موسیقی برای رزمایش و برانگیختن احساسات دلاوران استفاده می کردند تا آنها بهتر و نیرومندتر در میدان ظاهر شوند ، در شادی ها از موسیقی برای شادتر شدن و شاداب تر شدن جمع استفاده می کنند ، در غم ها و عزاداری ها از اصوات حزن انگیز برای بیان عمیق تر مصیبت و تسلی دل بازماندگان استفاده می شود در تالارهای پذیرایی برای آرامش بیشتر و در نتیجه هضم غذای بهتر و آسانتر(طبق نظریه های علمی و پزشکی) از موسیقی آرام و آرامبخش استفاده می کنند ، در فیلم ها برای بیان و احساس عمیق عشق ، تنفر ، ترس و وحشت و ... از موسیقی استفاده می شود و آن گونه که محققین بیان می کنند موسیقی در شادابی و یا پژمردگی گیاهان تأثیرگذار است .

با توجه به رشته تحصیلی بنده که در زمینه شیلات تحصیل کرده ام تحقیقاتی درخصوص تأثیر موسیقی بر آبزیان داشته ام و طبق تحقیقات بنده موسیقی تأثیری شگرف بر روی آبزیان دارد که در این مقال نمی گنجد و در صورت لازم در مجلات علمی و تخصصی در این زمینه بیشتر سخن خواهم گفت.

بنابراین با توجه به اینکه موسیقی، هنری معنوی و عرفانی است و هیچ گونه جنبه مادی به صورت ذاتی درخود ندارد معرفت و کمال را در انسان ایجاد و انسان را در تعالی درجات کمال کمک می کند ، این جمله نابخردانه که موسیقی را مبتذل فرض می کنند به طور صددرصد مردود اعلام می نمایم زیرا موسیقی به هر نوعی که باشد ذاتا معنوی و الهی است آنچه موجب میشود موسیقی را مبتذل فرض کنند افرادی هستند که از موسیقی استفاده صحیح نمی کنند یا اشعاری هستند که به نوعی در آنها غنا وجود ندارد لذا ما و جامعه ما باید از این افراد و از این اشعار برحذر باشند نه از موسیقی .

برای روشن تر شدن موضوع می توانم بگویم که مثلا استفاده از مواد منفجره می تواند در مواردی صحیح و در مواردی مخرب باشد بستگی به استفاده کننده این مواد دارد که آنها را برای چه منظوری استفاده نماید .

من در موسیقی به دنبال تعالی معرفت در خودم و بیان احساساتم به مخاطبین هستم ، این موسیقی است که مرا به دنبال خود می کشد ، چون نیاز مادی ندارم و تحصیلات و کارم چیز دیگری است لذا مجبور نشده ام برای کسب درآمد از موسیقی به نحو نامطلوب و بازارپسندانه استفاده کنم. البته کسب درآمد از موسیقی بسیار خوب و درست است در صورتی که انسان مجبور نباشد به خاطر کسب درآمد، هنر موسیقی را زیر سئوال ببرد و موجب شود دیگران برداشت نادرستی از موسیقی داشته باشند .

** س : آیا موسیقی در روند زندگی شما تأثیری داشته است ؟
بله ، من هر چه دارم و هرچه هستم مدیون موسیقی می دانم ، زیرا در کودکی پدر و مادرم از هم جدا شدند و من شرایط سخت و نامطلوبی داشتم پناه آوردن به موسیقی باعث شد تا تنهایی ها و شکست ها و سرخودگی هایم را با عشق به موسیقی پر کنم ، همه انسانها چه آنهایی که مشکلات خانوادگی دارند و چه آنهایی که مشکلات خانوادگی ندارند به نوعی در جایی و در مقطعی از زندگی دچار بحران های روحی می شوند ، همه انسانها دارای مشکلاتی هستند . بهترین راه برای رفع مشکلات ، مبارزه با آنها و برخورد منطقی با مشکلات این است که انسان خود را با سرگرمی سالمی مشغول نماید ، یکی با ورزش دیگری با هنر که هنرها اقسام مختلفی دارند یکی از آنها موسیقی است و چون موسیقی دارای ذات و روح لطیف و سالمی است من توانستم با درک درست موسیقی راه درست زیستن و گریز از خطراتی که همه جوانها را تهدید می کند بهتر حرکت کنم و در این راه هم موفق بوده ام .

**س : آیا برای رسیدن به جایگاهی در موسیقی ، موقعیت هایی را ازدست داده اید ؟
- نمی توانم بگویم موقعیتی را از دست داده ام ولی چون زمان زیادی را برای یادگیری و فراگیری و همچنین برای اجرا ، آموزش و گوش دادن به موسیقی صرف کرده ام ، شاید اگر این زمان را برای درس خواندن ، یادگیری زبان ، ورزش و ... می کردم در کار و شغلم پیشرفت بیشتری داشتم . در هر صورت نه تنها از این موضوع ناراحت نیستم بلکه بسیار خوشحالم زیرا شاید اگر به موسیقی نمی پرداختم مشکلاتم اجازه نمی داد به موقعیتی که هم اکنون دارم برسم و همانگونه که گفتم همه چیزم را مدیون موسیقی هستم.

**س : در چه سنی اولین اجرا را برگزار کردید ؟
- اولین اجرای بنده به صورت کنسرت در سن 20 سالگی یعنی در سال 1370 روز دانشجو برای دانشجویان بود .

** س : همکاری خود را با صداوسیما از چه سالی آغاز کردید ؟ این همکاری آیا مستمر است ؟ آیا تاثیری در افزایش اطلاعاتتان در مورد موسیقی داشته است ؟
- همکاری ام با صداوسیما را از سال 1378 آغاز کردم ولی تا سال 84 خیلی همکاری مستمری نداشتم تا اینکه مدیریت واحد موسیقی تغییر کرد و همکاری جدی تر و بیشتری را با صداوسیما داشتم ، آشنایی من با زنده یاد استاد حسین فرهادپور در سازمان صداوسیما باعث شد دیدگاه ویژه و تازه ای از موسیقی در ذهن من ایجاد گردد و در طی سال 78 تا 82 به عنوان شاگرد وی توانستم معلومات موسیقایی خود را افزایش دهم . ولی در چند سال اخیر هیچ گونه همکاری با سازمان صدا و سیما نداشته ام

** س : ارزیابی خود را از موسیقی صدا و سیما بگویید
 حضور پیشکسوتان و اساتید موسیقی به ویژه دلسوختگانی که هدفشان ارتقاء جایگاه موسیقی است در صداوسیما باعث خواهد شد که موسیقی در این سازمان متحول شود که در حال حاضر متاسفانه حضور چنین افرادی در این رسانه کمرنگ شده و شاید حتی بی رنگ است به همین دلیل چهره موسیقی در صداوسیما خوب و شناخته شده نیست، مردم دیدگاه خوبی نسبت به موسیقی ارائه شده از سازمان صدا و سیما ندارند.

** س : چرا جوانان چندان به موسیقی اصیل گرایش ندارند ؟
- موسیقی اصیل نوعی موسیقی تفکری است که نیاز به تأمل و تفکر دارد نمی توان به این موسیقی گوش داد و بدون توجه از آن گذشت باید به موسیقی و اشعاری که خوانده می شود توجه کرد در این صورت است که لذت بخش است ، همانگونه که می دانیم بیشتر جوانان به دلیل انرژی و پتانسیلی که در وجود خود دارند به همه مسائل سطحی و شتابزده می نگرند ، کمتر تأمل می کنند به ویژه جوانانی که علم موسیقی را نمی شناسند دیدگاه درستی هم از موسیقی ندارند و فقط موسیقی را برای پرکردن فضای خالی داخل اتومبیل و یا محافل دوستانه خود می دانند و به همان موسیقی پاپی که پخش می شود هم توجه ندارند ولی چون ریتمیک و هیجان انگیز است گوش می کنند این خاصیت و ویژگی جوانی است ، خوب طبیعی است که چنین جوانی از موسیقی متفکرانه و آرام و کم هیجان اصیل و سنتی زیاد لذتی نمی برد به طور کلی همه کسانی که موسیقی را به صورت علمی نمی شناسند و نمی خواهند یا نمی توانند در موسیقی تأمل کنند نمی توانند از موسیقی اصیل لذت ببرند . علت دیگر به خاطر حضور کمرنگ اساتید موسیقی در عرصه تولید آثار موسیقی است ، حضور اساتید در عرصه تولید آثار موسیقی اصیل و سنتی می تواند موجب آگاهی بیشتر مردم و گرایش جوانان به موسیقی اصیل باشد .

** س : به این فکر کردید که روزی خواننده موسیقی پاپ شوید ؟
- از موسیقی پاپ که مفهوم داشته باشد لذت می برم و خیلی هم گوش می کنم ولی فعلا هیچ تمایلی برای وارد شدن در عرصه موسیقی پاپ ندارم و فکر نمی کنم در آینده نیز خواننده پاپ باشم .

** س : به جز خوانندگی به چه هنری علاقه مندید ؟
- به بازیگری هم علاقه مندم و فکر می کنم اگر هنر بازیگری را به اندازه موسیقی پیگیری می کردم می توانستم بازیگر خوبی باشم .

** س : آیا خوانندگی اسباب امرار معاش شماست ؟
خیر ، با توجه به اینکه تحصیلات دانشگاهی کارشناسی ارشد در رشته مهندسی شیلات دارم در موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور مشغول کار هستم.

** س : فکر می کنید می شود با درآمد هنری چون خوانندگی زندگی کرد ؟
- در صورتی که به طور کاملا حرفه ای در این رشته کار شود بله .البته به خیلی از مسائل بستگی دارد ، شهرت ، محبوبیت و ... باید باشد تا بتوان با این هنر درآمد کسب کرد در غیر این صورت به سختی می توان کسب درآمد کرد، کسانی که فقط با خوانندگی امرارمعاش می کنند در صورتی که شهرت و محبوبیت نداشته باشند ممکن است در مواردی بنا به نیاز، هنر خود را به ابتذال بکشانند .

** س : بعضی معتقدند موسیقی اصیل ، غمگین ، شما چنین اعتقادی دارید ؟
- طبیعت و مفهوم زندگی یعنی مبارزه و کوشش ، در طول زندگی انسان مشقات و مشکلات زیادی دارد که باید با آنها دست و پنجه نرم کند با چنین روحیه ای طبیعی است که نغمات و ملودی های غمگین بیشتر در مغزش تراوش نماید بنابراین چه در موسیقی اصیل و چه در موسیقی پاپ این موضوع نمود عینی دارد ولی چند چیز دیگر نیز در آن نقش دارد و آن ذات موسیقی و فواصل موسیقی شرقی است از لحاظ علمی نیز فواصلی که برای گوش ما آشناترند غمگین ترند لذا نمی توان گفت موسیقی اصیل غمگین است ، نقش آهنگسازان نیز بی تأثیر نیست در گذشته بنابه درخواست مخاطبین آهنگ های غمگین بیشتر ساخته می شد زیرا آهنگساز بنابه شرایط زمان و میل مخاطبین آهنگها را می سازد بنابراین با توجه به گرایش و علاقه مردم آهنگ ساخته می شود ولی آهنگسازان باید سعی کنند از این پس آهنگ های شاد را بسازند کاری که من در آلبوم رسم یاری کردم ، یکی از ترانه های این آلبوم به نام مصلحت یار که ساخته خودم هست بسیار شاد و شنیدنی است .

امروز مردم موسیقی شاد را می خواهند و آهنگسازان باید به این موضوع توجه بیشتری داشته باشند ، در موسیقی پاپ چون از فواصل غربی بیشتر استفاده می شود طبیعی است که شادتر باشد و همچنین شعر نیز در شاد شدن آهنگ مؤثر است .

** س : درباره آخرین آلبومتان ، توضیح می دهید ؟
- از سالها پیش ارائه یک آلبوم به بازار موسیقی از آرزوهایم بود و با توجه به اینکه ارائه آلبوم به بازار نیاز به سرمایه زیادی دارد جمع آوری آلبوم برایم غیرممکن بود و همیشه تصور می کردم آرزویی بیش نیست ، این مشکل تمام جوانانی است که به نوعی در عرصه خوانندگی قدم گذاشته اند ، همانطور که می دانید هیچ شرکت و تهیه کننده ای بر روی جوانان به ویژه کسانی که اولین کاست خود را عرضه می کنند سرمایه گذاری نمی کند لذا این مشکل برای من هم وجود داشت تا اینکه در سال 84 ، دوست عزیزم آقای فرشاد فرهادپور فرزند مرحوم استاد حسین فرهادپور به من پیشنهاد داد که آلبومی را وارد بازار کنم .

در ابتدا برایم غیرواقعی جلوه می کرد ولی ایشان قول مساعدت دادند و من به فکر این کار افتادم . از چند سال پیش اشعاری را یافتم که برایم بسیار زیبا و جالب بود مدت زیادی بر روی اشعار کار کردم تا ملودی مناسبی را با توجه به مفهوم و وزن شعر برایش بسازم این ملودی ها مدت زیادی در ذهنم بودند تا اینکه وقتی تصمیم گرفتم آلبوم ارائه کنم بهترین فرصت را در این دیدم که ملودی های موجود در ذهنم را در قالب تصنیف ارائه نمایم ، با کمک آقای فرشاد فرهادپور تمامی تصنیف ها تنظیم شد. اشعار برای تأئید به اداره ارشاد فرستاده شد و پس از تائید کلید شروع کار زده شد ضبط آلبوم رسم ˈیاریˈ شروع و پس از اتمام ضبط تمامی مجوزها دریافت شد .

** س : فضای کلی آلبوم چگونه است ؟
- کار در دو فضای عاشقانه و عارفانه تهیه شده است قسمت اول آلبوم در مایه اصفهان است که فواصل مینور بوده و کاملا رمانتیک و عاشقانه می باشد سعی شده اشعاری در این قسمت گنجانده شود که کاملاً عاشقانه باشد قسمت دوم آلبوم در دستگاه نوا است و فواصل ماژور بوده و کاملاً عارفانه است اشعار انتخاب شده در این قسمت نیز کاملاً عارفانه می باشد.

به طور کلی سعی کرده ایم که فواصل طوری انتخاب شوند که کار صرفا سنتی محض نباشد تا مخاطبین عام نیز از کار لذت ببرند .

** س : این روزها پیداکردن تهیه کننده برای یک آلبوم موسیقی سنتی آن هم برای یک خواننده جوان حتما سخت خواهد بود ، چنین نیست ؟
متأسفانه 90 درصد تهیه کنندگان و ناشران آلبوم موسیقی نه تنها هنرمند نیستند بلکه هنر را ابزاری برای کسب درآمد به صورت کاملا تجاری و بازاری می دانند، به قدری در تجارت غوطه ورند که احساس هنری و هنرمند بودن جوانان برایشان هیچ ارزشی ندارد حتی هنر فلان خواننده محبوب هم برایشان ارزشی ندارد بلکه فقط به فکر این هستند که چون خواننده محبوبی است آلبومش فروش خوبی خواهد داشت.

بهتر بود اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی به افرادی مجوز تهیه و نشر آلبوم را می داد که خود هنرمند باشند تا قدر هنر را بدانند، کسب درآمد و تجارب بسیار خوب است اما باید در کارهای هنری بیشتر برای هنر یک هنرمند ارزش قائل بود ، افرادی که فقط به تجارت می اندیشند نباید در این عرصه وارد شوند ، هنر و هنرمند خریدنی یا فروختنی نیست این افراد باید به دنبال کار دلالی و خرید و فروش بپردازند نه فعالیتهای هنری ! جوانان امروز ما باید تمامی هزینه لازم برای تهیه ، ضبط ، انتشار و ... آلبوم را خود متقبل شوند و هیچ تهیه کننده ای حاضر نخواهد شد که کاری را که هنوز معلوم نیست مخاطبین با آن چه برخوردی خواهند کرد را منتشر کند ، لذا کار دشواری پیش روی جوانان هنرمند خواهد بود .

** س : ایده آل های هنری شما چیست ؟
- ایده آل هنری من این است که بتوانم به درجه ای از هنر خوانندگی برسم که حرفی تازه برای گفتن داشته باشم ، از تکرار مکررات جلوگیری کنم و در ذهن افراد جامعه تأثیرگذار باشم به گونه ای که خاطری از خاطر عزیز مردم بزرگوار و هنرشناس ایران را شاد نمایم و پاسخ مثبتی به درخواست های آنها بدهم و ایده آل تر آنکه شعر و هنرم حرف دل مردم سرزمینم باشد.

**س :آثار کدام خواننده و آهنگساز را می پسندید ؟
- همه دست اندرکاران موسیقی برای این هنر زحمت می کشند ، همه را می پسندم ولی آثار استاد بنان و استاد شجریان را در خوانندگی و آثار استاد علی تجویدی ، استاد همایون خرم و استاد پرویز مشکاتیان را در آهنگسازی بیشتر از همه می پسندم .

** س : به نظر شما جایگاه موسیقی ملی ما در جهان چگونه است ؟
- موسیقی ملی ما جایگاه بسیار مناسب و والائی در جهان دارد، بیشتر مردم دنیا از موسیقی ما لذت می برند ، خودم در چندین کنسرتی که در خارج از کشور داشتم استقبال پر شور آنها را شاهد بودم در بلژیک و اتریش با چند دانشمند خارجی که بر روی شعر فارسی و زبان فارسی تحقیقات می کردند صحبت کردم ، آنها موسیقی و شعر ایرانی را بی نظیر بیان می کردند ، ارتباط عرفانی و معنوی موسیقی ما را کاملا درک کرده بودند و می گفتند که موسیقی اصیل ایرانی به دور از هیاهو و سر و صدا با نوائی موزون و زیبا ارتباط معنوی را بین انسان و خدا برقرار می کند ، البته کشور ما در شناساندن موسیقی ملی مان به ملل خارجی خوب عمل نکرده است .

ما باید در تمامی جشنواره ها و فستیوالهای بین المللی حضور داشته باشیم تا موسیقی پر راز و رمز ایرانی را به گوش آنها برسانیم ، آنهایی که موسیقی ما را شنیده اند با تمام وجود لذت برده اند . ما همچنین دارای موسیقی های محلی بسیار بکر و زیبایی هستیم که باید قدر آنرا بدانیم هر نقطه از کشور پهناورمان ایران، دارای نغمات و نواهای خاص خود است که در کمتر کشوری چنین تنوعی را خواهیم یافت لذا ضرورت دارد محققین موسیقی کشور فعال تر ، آنها را به مردم جهان بشناسانند .

** س : و پرسش آخر اینکه آیا برنامه ای برای آلبوم دوم دارید ؟
- بله ، صددرصد ، ولی در حال حاضر منتظرم تا برخورد مخاطبان را با رسم یاری ببینم ، اگر تهیه کننده ای پیدا شود که کاست دوم مرا حمایت کند ، حتما هر چه زودتر ضبط آنرا شروع می کنم در غیر این صورت باید منتظر بمانم .