متولی فرهنگ کیست؟!

تدبیر24: سید عارف ابوالفضلی - فرهنگ شامل مجموعه ای از اعتقادات و باورها و ارزش ها و دانش ها می شود که در رگ های جامعه جریان دارد و مردم با آن زندگی می کنند و از نسلی به نسلی دیگر منتقل می شود و انتقال فرهنگ از طریق تعامل فرد با محیط های آموزشی و محیط جامعه و رسانه ها که از قدرتمندترین ابزارهای فرهنگی هستند جریان می یابد. امروزه افزایش ارتباطات و فن آوری ها نیز بر جامعه پذیری افراد تاثیر فوق العاده ای گذاشته اند.

در جامعه ایرانی با فرهنگ ایرانی و اسلامی و با قدمتی طولانی امروزه در کنار موارد مثبت فرهنگی مشکلات و معضلات فرهنگی نیز وجود دارد که با فرهنگ اصیل ایرانی و سلامی و سبک زندگی جامعه ایرانی در تضاد است. ادر این رابطه می توان به مصادیقی چون اخلاق و فرهنگ رانندگی و مسئله طلاق و ازدواج و ... اشاره کرد که در برخی موارد باعث مشکلات بسیاری برای جامعه می شود و هزینه سنگینی بر جامعه و دولت تحمیل می کند. برخی از این معضلات فرهنگی ناشی از اقدامات رژیم پهلوی و ترویج مسائل ضد فرهنگی در جامعه بود که واکنش شدید جامعه را در پی داشت.

در آن زمان دولت با هزینه های سنگین در مسائل فرهنگی خود را متولی فرهنگ کرده بود و عملا بدنه جامعه را از فعالیت های فرهنگی دور نگه داشته بود و جامعه به مصرف کننده تبدیل شده بود و این دولت بود که سعی می کرد با هدایت مسائل فرهنگی به اهداف خود برسد. اگرچه جامعه در مقابل این اقدامات واکنش منفی نشان داد اما با پیروزی انقلاب اسلامی این جریان یک طرفه همچنان ادامه یافت و امروزه با ورود فن آوری (اینترنت و شبکه های اجتماعی و تلفن همراه ) به جامعه و ورود فرهنگ غربی استفاده از این فن آوری های جدید و عدم پیش بینی محتوی مناسب برای این فن آوری های جدید شاهد هستیم که معضلات فرنگی بسیاری در جامعه به وجود آمده و این مسئله حکایت از این موضوع دارد که همچنان جامعه در انتظار اقدام از طرف دولت هست و همچنان مصرف کنند باقی مانده و اقدام چندانی از طرف بخش خصوصی برای حل معضلات فرهنگی دیده نمی شود و اگر اقدامی هم می شود محدود و موقتی است.

عمده واکنش مسئولین در برابر این معضلات مسدود کردن است و این دولت است که به عنوان متولی فرهنگ بیشترین هزینه را می کند .اگرچه نمی توان منکر تاثیرگذاری برخی از اقدامات دولتی شد اما کار فرهنگی نیاز به برنامه ریزی بلند مدت و پایدار دارد لکن به دلیل مشکلات اقتصادی در چند سال اخیر که باعث شده بودجه های فرهنگی نیز رو به کاهش بگذارد ( که در بودجه امسال نیز قابل مشاهده است ) ، عملا بخش عمده ای از این هزینه های فرهنگی بی اثر می شود.

شاید با توجه به همین جریان یک طرفه فرهنگی و کاهش بودجه های فرهنگی است که مسئولین امروز به ضرورت کار فرهنگی در جامعه و بخش های خصوصی پی برده اند. در این رابطه می توان به سخنان اخیر ریاست جمهوری در اجلاس روسای آموزش و پرورش اشاره کرد که ایشان بخش های خصوصی و غیر دولتی را به مشارکت در آموزش و پرورش دعوت کردند.

همچنین فرهنگ همان طور که از تعریفش بر می آید در رگ های جامعه جریان دارد و ابعاد بسیار گسترده ای دارد که یک دولت نمی تواند برای تمامی آن ابعاد هزینه کند خصوصا هنگامی که با مشکلات اقتصادی رو به رو است. بنابر این لازم است دولت بخش های خصوصی را به مشارکت در عرصه های فرنگی و آموزشی و پژوهشی ترغیب کند و جریان فرهنگی را به مسیر اصلی خود برگرداند. در واقع نهادهای مختلف که با مسائل فرهنگی در ارتباط هستند می توانند بیشتر به سیاست گذاری بپردازند و با در نظر گرفتن تشویق ها و تخفیف ها برای بخش های خصوصی آن ها را به انجام فعالیت های فرهنگی ترغیب کنند.

همین حضور بخش خصوص در مسائل فرهنگی از یک طرف می تواند به تداوم فعالیت های فرهنگی و اثرگذاری آن در بلندمدت کمک کند چرا که کار های فرهنگی با بودجه های نا پایدار دولتی  سرنوشت نامعلومی دارد خصوصا وقتی که دولتی با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می کند نباید انتظار فعالیت های بلند مدت فرهنگی از طرف دولت داشت. از طرف دیگر حضور بخش های خصوصی که به گذشته و فرهنگ اصیل ایرانی و اسلامی خود افتخار می کنند باعث می شود که این بخش ها به سرعت محتوای فرهنگی را متناسب با فرهنگ ایرانی و اسلامی را به جامعه عرضه کنند و همچنین در مقابل مسائل ضد فرهنگی به سرعت در پی چاره جویی باشند و با شیوه درست با این گونه مسائل مقابله کنند.