روحانی: از اسلام، تکفیر در نمی آید

تدبیر24: حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی عصر چهارشنبه در جمع اساتید و دانشجویان مرکز آکادمی تاجیکستان افزود: با این نگاه، فرق نمی کند که یک فارسی زبان تبعه کدام دولت باشد، چه تاجیکستان، چه افغانستان، چه ایران و چه پارسی را هر چه بنامد و آن را زبان تاجیکی یا دری یا فارسی بخواند.

وی تصریح کرد: ایرانیان چون در میان تاجیکان سخن می گویند، گویی در خانه خویش سخن می گویند؛ تاجیکستان به عنوان یک دولت مستقل، پاره تن تمدن و فرهنگ ایران است و ایران فرهنگی بسی فراخ تر از ایران سیاسی است.

رییس جمهوری گفت: هر آشنای زبان فارسی ، ایرانی است؛ هرچند که هر ایرانی ، فارسی زبان نیست و در جهان فرهنگ و تمدن ایرانی، زبان های گوناگونی از آذری و ترکی و کردی وجود دارد اما حتی آنان نیز به زیبایی و شیرینی زبان فارسی آگاهند؛ چنان که مولوی در قونیه قدیم و ترکیه جدید به پارسی شعر می گفت ولی در عین حال نفوذش در سیاست و زندگی ترکان مشهود است.

روحانی ادامه داد: همچنان که دربار گورکانیان هندوستان در دوره افول شعر فارسی در ایران، میزبان شاعران پارسی و حامیان سبک هندی بود و امروز نقش زبان پارسی در فرهنگ و زندگی اهالی شبه قاره از پاکستان تا مردمان هندوستان مشهود است.

وی افزود: چه، سرود ملی پاکستان که به زبان فارسی است و چه، زبان رسمی آن که اردویی آکنده از کلمات فارسی است و چه پارسیان هند که در رشد و توسعه این کشور نقش مهمی داشته اند.

رییس جمهوری تاکید کرد: زبان فارسی فقط قصیده و غزل و ترانه و ترنم نیست بلکه یک عامل مهم حیات سیاسی و اجتماعی مردم ما در این منطقه از جهان است و سخنوران فارسی زبان هم فقط ناظم کلمات زیبا نبوده اند.

روحانی اظهارداشت: گفته اند که شعر، حکمت است و سیاست هم اوج حکمت است چون سیاست نه به معنای فن اقتدارگرایی که به معنای علم تدبیر و نماد اعتدال و دولت عقل ، اتمام حکمت است.

وی ادامه داد: این تعریف از سیاست در حکمت ایرانی و اسلامی بی سابقه نیست و حکمای ما از قدیم سیاست را علم تدبیر می دانستند و سیاستمدار را مردم حکیم. نهاد وزارت در ادب و فرهنگ پارسی، نهاد حکمت بوده نه زور و قهر ؛ حتی اگر سلاطین نماد قهر و غلبه بودند.

* پارسیان، نماد عقل، تدبیر، سیاست و اعتدال بودند

رییس جمهوری گفت: این تعریف از سیاست در حکمت ایرانی و اسلامی بی سابقه نیست و حکمای ما از قدیم سیاست را علم تدبیر می دانستند و سیاستمدار را مردم حکیم؛ نهاد وزارت در ادب و فرهنگ پارسی نهاد حکمت بوده نه زور و قهر حتی اگر سلاطین نماد قهر و غلبه بودند و به مدد علم و عقل و اعتدال آنان بوده که در سیاست کهن جایی برای عدالت مانده بود.

روحانی افزود: در همین جهان اسلام گرچه خلافت به سلاطین اموی و عباسی رسید که به شمشیر سربازان و تدبیر پارسیان در کنار خلافت آنان استوار بود، پارسیان در آن دوران نماد عقل و تدبیر و سیاست بودند؛ آنان از هر نوع افراط و تفریط برحذر بودند و اگر با شاهان و خلفای وقت همکاری می کردند برای حفظ عقل و مصلحت بود.

وی ادامه داد: این چنین بود که تمدن اسلامی قرن ها دوام یافت، بر پایه عقل و خردی که اسلام توصیه کرده بود، نصیحت الملوکها نوشته و سیاست نامه ها تدوین شد.

* اصول سه گانه ادب پارسی

رییس جمهوری با طرح این سوال که این چه رازی در زبان پارسی بود که پارسیان را به جای سپه سالاری به سوی دیوان و دولت عقل رهنمون می شد؟، گفت: اصل اول ادب پارسی، ادب «رواداری» است، سال هاست که از زبان حافظ میخوانیم که «آسایش دوگیتی تفسیر این دو حرف است/ با دوستان مروت با دشمنان مدارا» و این سخن قبل از پدیدار شدن جان لاک و ژان ژاک روسو بیان شده است؛ این جوهر اندیشه سیاسی ایرانی – اسلامی است که در اوج استبداد حاکم بر فارس آن روز بیان شده است.

روحانی افزود: اصل دوم ادب پارسی، ادب نوع دوستی است، قرن هاست که از زبان سعدی می خوانیم که «بنی آدم اعضای یک پیکرند/ که در آفرینش ز یک گوهرند» و این سخن قبل از پدیدار شدن تفکرات اومانیستی غرب بیان شده است؛ این جوهر اندیشه سیاسی، ایرانی و اسلامی است که در اوج تعصبات مذهبی و قومی زمانه بیان شده است.

وی ادامه داد: اصل سوم، ادب پارسی، ادب معناگرایی است، هر لفظ را دارای معنایی و هر ظاهری را دارای باطنی می داند که مهمتر از ظاهر آن است و همه ما قصه موسی و شبان اثر مولوی را به یاد داریم که «هیچ آدابی و ترتیبی مجو/هر چه می خواهد دل تنگت بگو»؛ این جوهره عرفان فارسی است. عرفان اسلامی و ایرانی که زبان بیانش فارسی است در درجه اول بر نفی ظاهر گرایی و اصالت معناگرایی تاکید کرده است.

* علت ایرانی ستیزی داعش و طالبان

رییس جمهوری گفت: اکنون با این سه اصل و سه ضلع چگونه می توان پدیدار شدن افراط گرایی و بنیادگرایی دینی را توضیح داد؟ آنان که به نام جهاد دروغین ،داعش و طالبان دم از احیای خلافت و امارت و دولت اسلامی می زنند در درجه اول با این فرهنگ اسلامی و انسانی می جنگند. اعتدال ستیزی و ایرانی ستیزی آنان – ایران فرهنگی نه ایران سیاسی – به علت فاصله گرفتن آنان با «رواداری و آزاداندیشی» حافظ ها، «انسان دوستی و نوع پروری» سعدی ها و «معناگرایی و سطحی ستیزی» مولوی ها است.

روحانی اظهارداشت: آنان این مفاهیم بلند را که از عمق فرهنگ و معارف اسلامی برخاسته اند، قبول ندارند؛ آنان فرهنگ اسلامی را قبول ندارند و به نام اسلام با اسلام می جنگند.

وی ادامه داد: آنان فکر می کنند باید با پیراستن اسلام از این فرهنگ به حقیقت اسلام برسند غافل از اینکه آنچه از تلاش آنان می ماند یک آیین خشک و جامد و راکد است که با روح دین محمد(ص) هیچ قرابتی ندارد و این ریشه افراطی گری است.

رییس جمهوری گفت: ما در پناه دین اسلام و فرهنگ اسلام در پناه حضرت محمد(ص) و به اشکالی چون مولوی ها و سعدی ها و حافظ ها و ابن عریی ها و ابن سیناها سال ها در کنار هم زندگی کرده ایم؛ شیعه و سنی، از مذهب اهل بیت و اهل سنت، از بخارا تا قرطبه، از لاهور تا استانبول، از قم تا قاهره، از مشهد تا طرابلس.

روحانی افزود: هیچ کس نپرسیده مولوی یا سعدی یا حافظ یا فردوسی شیعه است یا سنی؟ اکنون سال ها و قرن هاست که در ایران شیعه از مولوی می خوانند و می آموزند و حتی فقیهان بزرگ ما مانند امام خمینی از او به نیکی یاد می کنند، همچنان که فردوسی شیعه در سرزمین سنی شما محبوب است.

وی ادامه داد: حال چه شده است که یک گروه افراطی در شرق و غرب ما به نام احیای خلافت اسلامی، شیعه کشی می کنند و علمای سنی را به جرم عدم بیعت می کشند.

رییس جمهوری تصریح کرد: باید در عقل و در نیت اینگونه افراد شک کرد، آنان که دشمن فرهنگ اسلامی اند نمی توانند دوست شریعت اسلامی باشند،شریعت در بستر فرهنگ اسلامی شکل گرفته است و شریعت اسلامی یک الگوی صرفا آسمانی و لاهوتی نیست که به بکار زمین نیاید.

* از اسلام، تکفیر در نمی آید

رییس جمهوری گفت: خدا دین را برای اداره دنیا ساخته است نه برای نفی دنیا؛ فرهنگ اسلامی فرزند دین اسلامی است که بر طلب علم و حجیت عقل تاکید کرده است؛خود پیامبر بارها سنت های درست قبل از اسلام را امضا کرد و در مواردی آنان را اصلاح کرد و ارتقا داد.

روحانی افزود: اسلام یک دین و دعوت جهانی با میراث های پارسی و عربی و ترکی و هندی و کردی است و یک ایدئولوژی بسته و مذهب افراطی و فرقه تکفیری نیست. از اسلام تکفیر در نمی آید، اسلام و قرآن حتی در حق کافرانی که اهل ظلم نباشند می گوید «لکم دینکم ولی الدین»؛ اسلامی که حقوق کافران را رعایت می کند چگونه می تواند کارخانه کافرسازی و کافرکشی راه بیاندازد؟

وی ادامه داد: آنان که بر جای مدارا تعصب می نشانند، آنان که برای انسان ارزشی قائل نیستند و فقط عقیده آدم ها برایشان مهم است، آنان که ظاهرگرایند و از باطن بی خبر و بلکه باطن را انکار می کنند، افراطی اند.

رییس جمهوری گفت: راه مبارزه با افراطی گری روشن است و آن، احیای فرهنگ اسلامی با همه ارزش ها و آثار ادبی و هنری و فلسفی و علمی آن است؛ این نه فقط یک دغدغه فرهنگی که یک برنامه سیاسی و اجتماعی است.

وی تصریح کرد: البته نباید در گذشته بمانیم بلکه باید در آن اجتهاد و ابتکار و نوآوری کنیم اما به تکثر تاریخ خود بازگردیم و از تعصب و تکفیر و تحریم عقل و علم پرهیز کنیم.

روحانی گفت: دشمنان اعتدال فرهنگ و تمدن ما را نشانه گرفته اند پس چاره کار روشن است و راه آن، احیای فرهنگ رواداری، فرهنگ نوع دوستی، فرهنگ معنا محوری و پرهیز از ظاهرگرایی، قبیله گرایی و عصبیت محوری است، همان فرهنگی که فرزند اسلام است و زبانش زبان من و شماست.

وی تاکید کرد: زبان پارسی همچون عامل و اتحاد و آزادی سیاسی زبان صلح و دوستی است.

* امنیت همه ما به هم گره خورده است

رییس جمهوری با بیان اینکه امروز در منطقه ای زندگی می کنیم که باید فرهنگ، اقتصاد و مسایل مهم اجتماعی، سیاسی و امنیتی همه ما بهم گره بخورد، گفت: اگر ایران به فکر توسعه و امنیت خود باشد و تاجیکستان نیز در فکر توسعه و امنیت خود باشد، هیچکدام به اهداف خود نمی رسند.

روحانی افزود: در دنیای امروز امنیت همه ما و توسعه اقتصادی ما بهم گره خورده است و برای پیشرفت در تمدن بلند اسلامی در این منطقه باید در کنار هم باشیم و به کمک هم بشتابیم.

وی ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران خوشحال و خرسند است که اولین کشور بود که استقلال مردم تاجیکستان را به رسمیت شناخت و از آن روز تا امروز هر روز بهتر از دیروز برای کمک به مردم عزیز و همزبان و هم دین و هم فرهنگ خود تلاش کرده و خواهد کرد.

رییس جمهوری با تاکید بر اینکه ما در عرصه علم و فناوری و در تمام زمینه ها آماده توسعه همکاری ها هستیم، خاطرنشان کرد: شما می دانید در جمهوری اسلامی ایران نه تنها پیشرفت بلندی در علوم انسانی، اقتصاد، سیاست، حقوق و علوم اجتماعی تحقق یافته است بلکه در زمینه نانو، بیوتکنولوژی، آی تی،هوافضا و هسته ای نیز کشور ما در ردیف 17،18 و 19 جهانی و ردیف اول منطقه ای قرار دارد.

روحانی اظهارداشت: ایران با کمال سخاوت آماده است در همه زمینه های علمی و فناوری با دوستان و همسایگان به ویژه با کشور همزبان و هم تمدن، یار و دوست دیرین خود، تاجیکستان همکاری کند.

وی ادامه داد: ما بخش های یک ساختمان بلند تمدنی هستیم که بخشی از این ساختمان را ایران می نامیم و بخشی دیگر را تاجیکستان و افغانستان لقب می دهیم و حتی در بخش بزرگی از شبه قاره هند و در بخشی از آسیای مرکزی ما تمدن واحد را از گذشته می یابیم و می بینیم.

روحانی تاکید کرد: امروز کاملا آماده ایم تا در همه زمینه های فرهنگی، اقتصادی، گردشگری،سیاسی و امنیتی در کنار ملت بزرگ و عزیز تاجیکستان باشیم و خواهیم بود.