مذاکرات هسته ای نیویورک چه دستاوردی خواهد داشت؟

تدبیر24: صدای روسیه نوشت: روز 18 سپتامبر دور بعدی مذاکرات گروه پنج به علاوه یک و ایران آغاز می شود. برای این دور از مذاکرات، چندین نشست و ملاقات میان طرفین در فرمت های مختلف برنامه ریزی شده است. هنوز مسایل حل نشده زیادی باقی مانده، اما دو طرف با حسن نیت سعی دارند که مسایل را حل و فصل کنند. اما سوال اینجاست که دیدار آتی چه دستاوردی خواهد داشت؟

ولادیمیر ساژین تحلیل گر و کارشناس مسایل شرق می گوید: «برای یادآوری می خواهم بگویم که روز 24 نوامبر 2013، برنامه اقدام مشترک توسط ایران و گروه پنج به علاوه یک، در ژنو تدوین شد. ابتدا طرفین قرار گذاشتند که تا 20 ژوئن 2014 توافقات همه جانبه را انجام دهند و قرارداد نهایی را امضا کنند. این قرارداد تضمین می کند که برنامه هسته ای ایران صرفا صلح آمیز بوده و در مقابل تحریم ها لغو می شود. با این حال، ضرب الاجل تعیین شده تا 24 نوامبر تمدیدشد».

ولادیمیر ساژین معتقد است که به دلیل وجود مسایل حل نشده بسیار، روز توافق شده به تعویق افتاده است.

به گفته دکتر مهدی سنایی سفیر تام الاختیار جمهوری اسلامی ایران در مسکو، 50 درصد متن قرارداد نهایی تهیه شده است. طبق ارزیابی های عباس عراقچی معاون وزیر خارجه ایران، نسبت مسایل حل شده به مسایل حل نشده، 70 به 30 است.

با این حال، آژانس بین المللی انرژی اتمی، ارزیابی مثبتی از شرایط ارایه می کند. به اعتقاد این آژانس، تا روز 25 آگوست از پنج مورد توافقات تهران، تنها سه مورد به اجرا درآمده است. به عبارتی از 8 و نیم تن اورانیوم غنی شده درصد پایین، ایران تنها 700 کیلو پایین تر آمده است.

ولادیمیر سازین تاکید می کند که هنوز تکلیف رآکتور آب سنگین اراک مشخص نشده است. این رآکتور قادر به کار روی پلوتونیوم است. هیچ توافقی در خصوص حجم اورانیوم موجود در ایران که ممکن است طی 10 تا 15 سال آینده غنی ساز شود، انجام نگرفته است. فرمت انجام تعهدات توسط تهران و نحوه بررسی آن مشخص نیست. حتی زمان و نحوه لغو تحریم های ایران مشخص نشده است. به عبارتی مسایل اصلی و جدی هنوز باقی است. اما تلاش طرفین برای غلبه بر موانع در مسیر دستیابی به توافق نهایی امیدوار کننده است.

ساژین در ادامه می گوید: دیدارهای فشرده طرفین در جریان مذاکرات که با فرمت های مختلف و در سطوح مختلف برگزار می شد، موجب شگفتی شد.روز هفتم آگوست، مذاکرات محرمانه ایران با امریکا در ژنو انجام گرفت.روز 17 آگوست، دیدار یوکیو آمانو دبیر کل سازمان انرژی اتمی از تهران .روز 29 اگوست، وزاری خارجه دو کشور روسیه و ایران در مسکو دیدار کردند.روز 1 سپتامبر، مذاکرات میان مذاکره کنندگان گروه پنج به علاوه یک و کاترین اشتون با ظریف وزیر امور خارجه ایران برگزار شد.روز 2 سپتامبر نمایندگان آژانس بین المللی و ایران در ژنو دیدار و گفتگو کردند.روزهای 4 و 5 سپتامبر نیز جلسات رایزنی ایران و امریکا انجام گرفت.

وی می افزاید: تنها در یک روز یعنی روز 10 ستامبر، معاون وزیر خارجه ایران و مذاکره کننده این کشور عراقچی در پاریس با نیکلاس د ریوِر نماینده هیات فرانسه و سپس با وندی شرمان معاون وزیر خارجه امریکا در ژنو دیدار و گفتگو کرد. روز 11 سپتامبر وزرای خارجه کشورهای بریتانیا، فرانسه و آلمان با آقای عراقچی در وین جلسه رایزنی داشتند. روزهای 11 و 12 سپتامبر در چارچوب نشست سازمان همکاری های شانگهای، دیدار وزیر خارجه چین با محمد جواد ظریف همتای ایرانی او تعیین شد و نهایتا، در آستانه شروع دور بعدی مذاکرات گروه پنج به علاوه یک و ایران که روز 18 سپتامبر در نیویورک برگزار می شود، مذاکرات اشتون و ظریف را در روز هفدهم سپتامبر در نیویورک پیش رو داریم.

دور پاییزی مذاکرات گروه پنج به علاوه یک با ایران برای دستیابی به توافقات همه جانبه در خصوص مساله هسته ای است. لازم است که در این میان یک مشکل اصلی یعنی اجازه توسعه صلح آمیز برنامه انرژی اتمی زیر نظر آژانس حل و فصل شود و تکلیف تحریم های پولی – اقتصادی علیه ایران  روشن شود.

ولادیمیر ساژین در این رابطه می گوید که دیدارهای پشت سر هم و رایزنی های صورت گرفته در ماه آگوست تا سپتامبر، به منظور تعیین مواضع طرفین پیش از برگزاری دور بعدی مذاکرات و در صورت امکان، از میان برداشتن بسیاری اختلاف نظرها در جهت حصول نتیجه در آینده بود.