از تحریم‌ها چه‌چیزی به دست آورده‌اید؟

تدبیر24: محمدجواد ظریف که برای حضور در نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک به سر می‌برد، در گفت‌وگوی تفصیلی با رادیو ملی آمریکا در پاسخ به سوالی درباره آمادگی ایران و آمریکا برای دستیابی به یک توافق، گفت: من فکر می‌کنم که همه برای دستیابی به توافق آماده باشند. اولین دلیل آن این است که من فکر می‌کنم در این مسأله همه گزینه‌های بد مورد آزمایش قرار گرفته‌اند و همان‌گونه که چرچیل می‌گوید بعد از آزمایش همه گزینه‌های بد ما بتوانیم از گزینه درست استفاده کنیم.

وی افزود: من هنوز بر این باورم که این یک احتمال است. تنها مشکل این است که چگونه بتوانیم این مسأله را در میان برخی گروه‌های داخلی به خصوص آمریکا و حتی برخی از کشورهای اروپایی ارائه کنیم. ممکن است این اتفاق آنها را خوشحال کند و یا آنها را ناراحت کند. زیرا برخی از آنها از انجام هر گونه توافقی خوشحال نخواهند شد.

وی در پاسخ به سوال دیگری درباره این‌که آیا شما فکر می‌کنید که آمریکایی‌ها از دستیابی به هر‌گونه توافق با ایران احساس دستیابی به یک توافق بد را داشته باشند، افزود: برخی تصور می‌کنند که دستیابی به توافق با ایران یک ایده بدی است. آنها از دستیابی به هر توافقی با ایران ناراضی هستند و تلاش می‌کنند که با استفاده از بهانه‌هایی هرگونه توافقی را بشکنند. اما من فکر می‌کنم اگر شما میان دستیابی به توافق با عدم توافق را مقایسه کنید بسیار مشخص است که دستیابی به توافق قابل ترجیح‌تر است.

ما در طول 10 سال گذشته تلاش می‌کنیم که در حوزه هسته‌ای به یک توافق برسیم. اگر آمریکا معتقد است که تحریم‌ها می‌تواند بسیار تأثیرگذار باشد در این صورت باید به این سوال پاسخ دهد و آنهایی که تلاش می‌کنند تحریم‌ها ادامه یابد و به دنبال تصویب تحریم‌های بیشتر هستند تاکنون از تصویب تحریم‌ها چه چیزی به دست آورده‌اند؟ آیا آنها توانسته‌اند به یکی از اهداف مورد نظر خود دست یابند؟ آنها دو هدف دنبال می‌کردند. اولی این بود که ایران را وادار به کنار گذاشتن برنامه هسته‌ای‌اش کنند.

وی ادامه داد: برنامه هسته‌ای ایران یک برنامه تسلیحاتی نیست بلکه صلح‌آمیز بوده و ایران این برنامه را کنار نخواهد گذاشت. به هنگام اعمال تحریم‌ها علیه ایران ما کمتر از 200 سانتریفیوژ داشتیم اما اکنون ما حدود 20 هزار سانتریفیوژ داریم. این یکی از نتایج روشن تحریم‌ها بوده است. اگر یکی از اهداف پنهانی اعمال تحریم‌ها ایجاد فاصله و اختلاف میان دولت و مردم بود تاریخ نشان داد که این مسأله اشتباه است زیرا سال پیش در انتخابات ریاست جمهوری 73 درصد از مردم در انتخابات شرکت کردند و اعتماد خود را به دولت نشان دادند.

وزیر امور خارجه کشورمان درباره حسن روحانی به عنوان کسی که مردم ایران به وی رأی دادند، گفت: به این مرد رأی داده شد، زیرا وی کسی بود که اعلام کرد می‌خواهد روابط خوبی با غرب داشته باشد، زیرا وی معتقد بود که رئیس جمهور پیشین در این مسأله سوء مدیریت داشته است. اما وی هرگز اعلام نکرده است که برنامه هسته‌ای ایران را کنار می‌گذارد. وی اعلام کرده است که رویکردش، رویکرد دولت پیشین نخواهد بود و یکسان نیست و به همین دلیل رویکرد پیشین باید تغییر می‌یافت.

ظریف درباره نگاه مردم ایران به آمریکا گفت: آمریکا به اعمال تحریم‌ها ادامه می‌دهد. این در حالی است که این کشور در برنامه اقدام مشترک ژنو که در نوامبر گذشته به آن دست یافتیم متعهد به عدم اعمال تحریم‌های جدید شده است، آمریکایی‌ها در یافتن تکنیک‌های مورد نظر بسیار خوب هستند و می‌توانند توجیه کنند که این تحریم‌ها، تحریم‌های جدیدی نیستند. اما واقعیت موضوع این است که مردم ایران بر این باورند که دولت آمریکا در این مسیر کمتر صداقت از خود نشان داده است و تحریم‌های جدید اعمال کرده است. بر همین اساس است که رهبر ایران اعلام می‌کند که عموم مردم ایران نسبت به آمریکا شکاک هستند. بگذارید در این باره مثالی بیان کنم. هفته گذشته یک بیمار ایرانی نمونه خون خود را به آمریکا فرستاد تا از نتیجه آن مطمئن شود اما آنها قبول نکردند.

ظریف ادامه داد: ما آزمایشگاه‌های خود را داریم. این یک مسأله پزشکی و دارویی است. این بیمار نمونه خون خود را در آزمایشگاه‌های ایرانی آزمایش کرده بود اما برای اطمینان بیشتر می‌خواست نمونه خون خود را به آمریکا بفرستد اما چون ایران تحت تحریم بود آمریکا قبول نکرد. اگر شما می‌بینید که مردم و رهبران آنها نسبت به راهی که آمریکا با مسائل برخورد می‌کند شکاک هستند این مسأله به این دلیل است که آمریکا به دنبال فشارهای اقتصادی و نظامی علیه ایران است و همین مسأله حتی آمریکا را در راه دستیابی به یک راه‌حل که منافع این کشور را تأمین می‌کند کور کرده است.

ظریف درباره آمادگی ایران برای دستیابی به توافق گفت: اگر دولت آمادگی برای توافق نداشت در این صورت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش‌های متعدد اخیر خود یکی پس از دیگری اعلام نمی‌کرد که ایران تعهدات خود را به طور کامل اجرا کرده است. هیچ مکانیزم بین‌المللی وجود ندارد که بسنجد آمریکا تا چه حد به تعهدات خود عمل کرده است. اگر این امکان وجود داشت من مطمئنم که آمریکا نمره مردودی می‌گرفت.

وزیر امور خارجه ایران ادامه داد: ما آماده هستیم و این آمادگی را داریم که مذاکرات را به نتیجه برسانیم. ما آماده هستیم که در مذاکرات تا آخرین لحظه باقی بمانیم. ما معتقدیم که یک توافق خوب در دستان ما است و ما تنها نیاز داریم که هر دو طرف قادر باشند به توافق دست یابند.

ظریف درباره وجود اختلافات میان ایران و طرف مقابل درباره برنامه هسته‌ای، گفت: ما درباره تعلیق گفت‌وگو نمی‌کنیم و تنها صحبت از محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران کردیم. اکنون بار دیگر این مشکل به دریافت دوطرف باز می‌گردد. ایران ظرفیت تولید سانتریفیوژ دارد و همانند کشوری نیست که تکنولوژی را وارد کرده باشد. ما خود تکنولوژی را توسعه دادیم و در این راه قدردان تحریم‌های آمریکا و فشارهای این کشور هستیم.

وی گفت: ما فن‌آوری بومی خود را توسعه دادیم. شما اعلام می‌کنید که ایران باید برنامه غنی‌سازی خود را کنار بگذارد اما علم را نمی‌توان کنار گذاشت و شما نمی‌توانید فن‌آوری را کنار بگذارید. ما این مسأله را یاد گرفته‌ایم. بر همین اساس بهترین راه این است که این اطمینان را نشان دهیم که این فن‌آوری برای اهداف صلح‌آمیز استفاده می‌شود.

وی درباره موارد اختلاف میان ایران و گروه 1+5، گفت: ما درباره جزئیات فکر نمی‌کنم که نزدیک باشیم اما معتقدم که ما می‌توانیم این کار را انجام دهیم. حقیقت این است که این‌که ما اتفاق نظر نداریم به این معنی است که آمریکا و برخی از متحدان غربی‌اش تلاش می‌کنند که محدودیت‌هایی را علیه ایران اعمال کنند. آن‌چه که ما تاکنون به عنوان پیشنهاد آماده کرده‌ایم و آن را به طرف مقابل ارائه کرده‌ایم روش‌های علمی است که این تضمین را می‌دهد که ایران هرگز به دنبال تولید سلاح هسته‌ای نیست. ما اعلام کرده‌ایم که ما بمب هسته‌ای نمی‌خواهیم و این مسأله را به طور آشکارا در دکترین هسته‌ای خود نیز بیان کرده‌ایم که سلاح هسته‌ای نه تنها امنیت ما را بالا نمی‌برد بلکه باعث کاهش امنیت ما نیز می‌شود. این مسأله کاملا روشن است. آیا سلاح هسته‌ای توانسته است امنیت اسرائیل را فراهم کند؟ و آیا سلاح هسته‌ای توانسته آمریکا را از حوادث 11 سپتامبر دور کند؟ بیایید در این باره واقع‌بین باشیم. اما برخی افراد در اینجا نمی‌توانند این مسأله را درک کنند.

وی در پاسخ به سوالی درباره این‌که آیا حضور داعش باعث تغییر دولت در عراق شد؟ گفت: بگذارید اظهارات شما را تصحیح کنم. دولت عراق تغییر پیدا نکرده است. شما در عراق انتخاباتی داشتید و مردم این کشور اعضای پارلمان را انتخاب کردند و آنها نخست وزیر خود را انتخاب کردند و ممکن بود بدون تهدید نیز این تغییر را انجام می‌دادند. این یک روند است. اکنون کسی از حزب نخست وزیر پیشین بر سر کار آمده است. نخست وزیر جدید از حزب مخالف نیست. من نمی‌خواهم که هیچ کس به خصوص تروریست‌ها باور کنند که توانسته‌اند دولت عراق را با تغییر نخست وزیر این کشور دچار تحول کنند.

وزیر امور خارجه ایران درباره وضعیت عراق و سوریه گفت: من بر این باورم که مهم است مردم واقعیت‌های موجود بر روی زمین را مشاهده کنند. اجازه بدهید که مردم عراق درباره دولتشان تصمیم بگیرند. همچنین اجازه به مردم سوریه بدهید که درباره دولت خود تصمیم‌گیری کنند. ما کشوری هستیم که بزرگترین تأثیر را بر عراق داریم. اما از همان ابتدا اعلام کردیم که ما هیچ مداخله‌ای در تصمیم مردم عراق نسبت به انتخاب دولتشان نخواهیم داشت و بر این مسأله تأکید کردیم و تا آخرین لحظه بر این تصمیم خود اصرار کردیم. ما به عراقی‌ها کمک کردیم و به آنها مشورت‌هایی دادیم و به آنها کمک کردیم که گروه‌های مختلف عراقی با یکدیگر هماهنگ شوند. من خود به عراق رفته و به مناطق اهل سنت، تشیع و حتی کردستان عراق. ما هیچ تصمیمی را به مردم عراق تحمیل نکردیم.

ظریف ادامه داد: همین مسأله برای مردم سوریه اتفاق اتفاد مردم سوریه باید خود دولتشان را انتخاب کنند. چرا به مردم سوریه اجازه داده نمی‌شود که خود تصمیم بگیرند. این مسأله به این خاطر است که آمریکا این اطمینان را ندارد اگرچه انتخابات به صورت مساوی، برابر و آزادانه با نظارت سازمان ملل و جوامع بین‌المللی برگزار شد. هر کسی می‌توانست در این انتخابات شرکت کند یا پیروز انتخابات باشد.

وی در پاسخ به سوالی درباره این‌که چرا ایران از تأثیر و نفوذ خود در سوریه استفاده نکرد و باعث آرامش و امنیت در سوریه نشد؟ گفت: من فکر می‌کنم که این کار ما نیست. مردم سوریه باید این کار را بکنند. ما از نفوذ خود استفاده می‌کنیم. همان‌گونه که در گذشته استفاده کرده‌ایم. برنامه 4 ماده‌ای ما برای برون‌رفت از بحران سوریه در همین راستا بود. اگرچه غرب و برخی از همسایگان این شرایط را قبول کردند اما متأسفانه آنها بر پیش‌ شرایطی تأکید کردند که همین پیش شرایط تا امروز باعث مرگ بسیاری در سوریه شده است.

وی در پاسخ به سوال خبرنگار رادیوی ملی آمریکا درباره پیش شرط مبنی بر رفتن اسد، گفت: این مسأله‌ای است که مردم سوریه باید در این باره تصمیم بگیرند.

وزیر امور خارجه کشورمان درباره داعش گفت: کنفرانس پاریس ائتلاف پشیمان شدگان بود. آنها مردمی هستند که زمانی آنها را مسلح کرده و تأمین مالی کردند. اکنون می‌خواهند با آنها مبارزه کنند و این مسأله نشان می‌دهد که آنها در طول سه سال گذشته سیاست غلطی در پیش گرفتند. در واقع بشار اسد این گروه‌های تروریستی را ایجاد نکرده است بلکه 11 سال پیش با مداخله آمریکا در عراق به وجود آمد.

رئیس دستگاه دیپلماسی ایران، گفت: ما در منطقه خطرناکی زندگی می‌کنیم. اما به عنوان یک قدرت منطقه‌ای مسئولیت‌هایی داریم. ما به کشورها در منطقه کمک می‌کنیم اما به آنها فشاری اعمال نمی‌کنیم. ما در طول 300 سال گذشته یعنی در طول سه قرن گذشته به کشور دیگری تجاوز نکردیم. ما به دنبال راه‌هایی برای اقناع همسایگانمان هستیم که می‌خواهیم با آنها روابط خوب همسایگی داشته باشیم. اکنون متأسفانه فضای شکاکانه به وجود آمده است. ما نمی‌توانیم امنیت را با پول بخریم. نمی‌توان با پول همه چیز را به دست آورد. ما در بسیاری از کشورهای منطقه نفوذ داریم اما هرگز تلاش نمی‌کنیم که بگوییم این فرد باید نخست وزیر شما باشد. نخست وزیر یا رئیس‌جمهور یا رهبر شما باشد.

وی درباره حمایت‌های احتمالی عربستان سعودی از برنامه هسته‌ای ایران، گفت: من امیدوارم که همه کس به عنوان یک تهدید عمومی و یک چالش عمومی با داعش برخورد کنند. ایران و عربستان سعودی و کشورهای دیگر در منطقه می‌توانند با یکدیگر برای برطرف کردن این چالش کار کنند. برخورد با این چالش به معنای بمباران منطقه نیست بلکه به معنای جلوگیری از ایجاد شرایط برای ظهور این گروه‌های تروریستی در منطقه است.

ظریف در پاسخ به سوالی درباره این‌که آیا در عراق نیروهای ایرانی نیز علیه داعش مبارزه می‌کنند؟ گفت: ما نیرویی در عراق نداریم. تنها مشاوره‌های نظامی در عراق داریم و ما کمک‌های نظامی به عراق فراهم می‌کنیم. این اتفاق به درخواست دولت عراق انجام می‌گیرد. زمانی که کردستان عراق نیز مورد تهدید داعش قرار گرفته بود ایران اولین کشوری بود که مشاوران و تجهیزات خود را به آنجا اعزام کرد. ما به عراقی‌ها کمک می‌کنیم اما این عراقی‌ها هستند که می‌توانند با هر کسی هماهنگ شوند. ما به تصمیم آنها اعتماد می‌کنیم. تنها به دولت و مردم عراق کمک می‌کنیم و هر کاری که عراقی‌ها بخواهند با کشورهای دیگر انجام دهند تصمیم خود آنها است.

وی درباره همکاری عراق و آمریکا برای مبارزه با داعش، گفت: من فکر نمی‌کنم که نوع اقدامات آمریکا در جهت کمک به عراقی‌ها و حفظ سرزمین آنها باشد.

ظریف درباره تفاوت کمک ایران و آمریکا به عراق‌، گفت: ما به مردم و دولت عراق کمک می‌کنیم اما به آنها نمی‌گوییم که چه کنند. ما در هر راهی که بتوانیم به آنها کمک می‌کنیم. اما آمریکا متفاوت از ما عمل می‌کند. این کشور یک قدرت بزرگ نظامی و به طور محتمل بزرگترین قدرت نظامی در جهان را دارد. آمریکا در مبارزه با داعش جدی نیست. زیرا شما نمی‌توانید با یک گروه تروریستی برخورد کنید که پایگاه آن در سوریه است و شما آن را در سوریه تغذیه کرده‌اید. شما می‌توانید چنین فشاری را بر دولت سوریه داشته باشید که تنها نیرویی است که در برابر این گروه‌های تروریستی مقاومت کرده است.

وی ادامه داد: من فکر می‌کنم که باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا باید خود را با واقعیت تطابق دهد. این چیزی است که ما نیاز داریم. ما نمی‌خواهیم که بر مردم چیزی تحمیل کنیم. ما باید خود را منطبق با واقعیات کنیم. ما معتقدیم که صلح و امنیت در جهان توسط سیاست‌های دوگانه همانند آن‌چه که شما با داعش در سوریه و عراق به گونه‌های مختلف رفتار می‌کنید به دست نمی‌آید.

وزیر امور خارجه ایران درباره روزنامه‌نگار واشنگتن پست که چندی پیش توسط ایران مورد بازداشت قرار گرفت، گفت: جیسون رضائیان یک شهروند ایرانی است و در واقع تابعیت دوگانه دارد. من در جایگاهی نیستم که درباره وی اطلاعاتی ارائه دهم و حتی اطلاعاتی ندارم که بخواهم آنها را با شما در میان بگذارم. هر آن‌چه که وی انجام داده است به عنوان یک شهروند ایرانی بوده نه یک شهروند آمریکایی. اکنون من امیدوارم که همه بازداشت‌شدگان آزاد خواهند شد. من معتقدم که به نفع همه کس است که در فضای مثبت کار کنند. این همان چیزی است که من در طول ماه‌های گذشته بر اساس آن عمل کرده‌ام. من معتقدم مردم باید عدالت و قانون را رعایت کنند، اگر جرمی انجام داده باشند با عدالت مواجه شوند. البته اگر وی هیچ جرمی به عنوان شهروند ایرانی انجام نداده باشد در این صورت تعهد ما این است که به عنوان دولت ایران به دنبال آزادی وی باشیم.

ظریف در بخش دیگری از اظهاراتش، افزود: اکنون بگذارید که من به شما بگویم که برخی شهروندان ایرانی بدون هیچ توضیحی در کشورهای آسیای شرقی در زندان به سر می‌برند. یکی از آنها چند ماه پیش در زندان درگذشت. تحریم‌های آمریکا تنها قابل پیگیری در سرزمین آمریکایی است و نباید نقض تحریم‌های آمریکا به عنوان جرمی در کشورهایی مانند تایلند، فیلیپین و مالزی محسوب شود. بیایید با واقعیات بر اساس واقعیات رفتار کنیم. به طور شخصی من جیسون را می‌شناسم وی به عنوان خبرنگار با من کار کرده است. وی یک خبرنگار عادل بوده است، بر همین اساس من امیدوارم که زمان بازداشت او کوتاه باشد و به تلاش‌های خود ادامه خواهم داد که این بازداشت طولانی نشود. اما نکته مهم این است که یک شهروند ایرانی توسط مقامات ایرانی بر اساس قانون ایران مورد بازجویی قرار می‌گیرد.

رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان در ادامه درباره باز شدن فضای اینترنت و دسترسی راحت‌تر مردم به شبکه‌های اجتماعی، گفت: شما می‌دانید من از کجا آمده‌ام. بیشتر جمعیت مردم ایران به طور سنتی بر این باورند که دولت موظف است که شرایط اجتماعی امنی ایجاد کند. بر همین اساس زمانی که کودکان می‌خواهند وارد اینترنت شوند نباید با مسائلی مانند پورنوگرافی مواجه شوند. این وظیفه دولت است که بتواند مرزی برای آنها ایجاد کند و امنیت اجتماعی برای آنها فراهم شود. یکی از بحث‌های موجود در ایران این است که چگونه بتوانیم چنین مسأله‌ای را ایجاد کنیم. من امیدوارم در آینده بتوانیم در این باره به یک اجماع اجتماعی دست یابیم.

وی در پایان درباره حضور فرزندانش در ایران، گفت: فرزندان من در آمریکا نیستند اگر چه در آمریکا به دنیا آمده‌اند اما در ایران زندگی می‌کنند. شباهت‌های بسیاری میان دو کشور وجود دارد. من به هر دو ملت افتخار می‌کنم. به دو ملتی که به دنبال داشتن صلح‌، امنیت و احترام متقابل هستند. من فکر می‌کنم که همه جهان می‌توانند در کنار هم باشند. البته تفاوت‌هایی میان دولت‌ها وجود دارد اما این به آن معنی نیست که مردم ایران و مردم آمریکا متفاوت از یکدیگر هستند.