چهار ضلع نشست مجمع عمومی سازمان ملل

تدبیر24:آیت قیصربیگی - در شرایطی دکتر حسن روحانی پا در سفر نیویورک گذاشت که منطقه خاورمیانه منشاء تحولات گسترده ای بود. از یک طرف گروه های تکفیری و داعشی ها در سوریه و عراق با جنایات هولناک خود روی اسراییلی ها را سفید کرده بودند از طرف دیگر کشورهای غربی به هر طریق ممکن در ائتلافی نامیمون توانسته بودند که 40 کشور را برای مداخله نظامی در سوریه و عراق علیه همان افرادی که خود روزی بعنوان انقلابی از آنان یاد می کردند متقاعد کنند چرا که آنان چون امروز منافع آمریکایی ها را به خطر انداخته اند، تروریست بحساب می آیند و باید به جنگ با آنها بپردازند! از جهت دیگر وضعیت مسئله هسته ای که در یک سال گذشته روند خوبی را طی کرده بود به مراحل حساس خود نزدیک شده است و در این راه تدبیری خاص برای به سرانجام رساندن این مذاکرات می طلبید. از این رو در سیاست خارجی، دولت تدبیر و امید با دوراهي مسئله داعش از یک طرف و اهتمام در حل مسئله هسته ای از طرف دیگر قرار گرفته بود. هرچند در ظاهر این دو موضوع ارتباط چندانی به هم نداشته اما قایم موشک بازی آمریکایی ها خود نشان از بازی های پشت پرده این دو سناریو داشت. با این حال در بحث داعش حرف حساب ایران این بود؛ کشورهایی که خود در ایجاد پدیده داعش نقش داشته اند و امروز خود مورد قضاوت مجامع جهانی هستند نمی توانند داوری منصفانه ای در این رابطه داشته باشند.
با این اوصاف نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل با حضور رییس جمهور یازدهم ایران اسلامی از چهار زاویه مختلف قابل بررسی است:

الف. ضلع اول به دیدارهای رییس جمهور روحانی در حاشیه نشست سالیانه مجمع عمومی سازمان ملل می پردازد و این موضوع بسیار حائز اهمیت تلقی می شود و در صدر اخبار این رویداد جهانی قرار گرفت. باید اذعان کرد که دولت اعتدالگرا از زمان روی کار آمدن خود تا کنون با ابزار گفتگو و مذاکره در عالم دیپلماسی و البته با اعتماد به نفسی که از منطق تدبیر و امید تغذیه می شد دیدارهایی انجام داده که در طول تاریخ انقلاب اسلامی کم نظیر و بلکه بی نظیر بوده است. به هر حال دولت یازدهم برای برون رفت از بن بست مذاکرات هسته ای نیازمند مذاکره و تعاملات با طرفینی بود که نقشی اساسی در حل این پرونده حساس بر عهده داشتند. در این راستا سال گذشته دیدار رسمی وزرای امورخارجه ایران با کشورهای فرانسه، انگلیس و آمریکا و تلفن دقیقه 90 رییس جمهور آمریکا به دکتر حسن روحانی از داغترین خبر های نشست سالانه سازمان ملل بود که حتی به برخی سخنرانی های جنجالی ریس دولت قبلی می چربید. امسال هم دیدار نخست وزیر انگلیس با رییس جمهور ایران اسلامی برای اولین بار بعد از انقلاب اسلامی تا کنون از رویدادهای بزرگ نشست امسال بود که بسیار مورد توجه قرار گرفت. روابط دیپلماتیک ایران و انگلیس در دولت نهم و دهم رو به وخامت گذاشت و در سال 2011 میلادی با تشدید تحریم های انگلیس علیه ایران روابط دوکشور را به نقطه قطع رساند تا دوکشور به طور متقابل سفرای خود را فرا بخوانند. هرچند که نخست وزیر انگلیس بعد از این فرصت تاریخی در سخنرانی خود و در یک فرافکنی آشکار از مواضعی قلدرمابانه صحبت کرد و به نوعی دست به یک فرصت سوزی تاریخی زد. از طرف دیگر اگر چه دکتر حسن روحانی درپاسخ به سوالی در ارتباط با احتمال دیدار دو رییس جمهور ایران و آمریکا اعلام کردند که این دیدار نیازمند زمینه سازی بوده که انجام نگرفته است بصورت تلویحی احتمال دیدار دو رییس جمهور در آینده را رد نکرده است کما اینکه در یکی از صحبت های خویش در این باره فرموده بودند که قرار نیست تا روز قیامت با آمریکا قهر باشیم.
در این کش و قوس های بوجود آمده بایست به این نکته اساسی نیز توجه داشت که اراده در جهت آب شدن یخ روابط نه تنها در جهت تعامل در رفع چالش های سیاست خارجی خصوصا در بحث پرونده صلح آمیز هسته ای دولت تدبیر و امید است بلکه رغبت دیگر کشورها برای ارتباط با کشور قدرتمند ایران را نشان می دهد که درواقع آن روی دیگر این سکه بحساب می آید.
ب. ضلع دوم مربوط به سخنرانی رییس جمهور ایران اسلامی در مجمع عمومی سازمان ملل می شود که با توجه به سخنرانی تاثیر گذار سال قبل دکتر حسن روحانی که منجر به قطعنامه ائتلاف علیه خشونت و افراطی گری شد، کانون اصلی توجهات در داخل و خارج کشور بود. دکتر حسن روحانی در سخنرانی دوم خود در مجمع عمومی سازمان ملل به نوعی دست به شفاف سازی در ارتباط با برخی راهبردهای آمریکا و دیگر کشورهای غربی در قبال ناامنی منطقه خاورمیانه و مسئله هسته ای زد. سخنرانی تاثیر برانگیز امسال رییس جمهور که بطور همزمان از 21 شبکه رادیو تلویزیونی جهانی بصورت زنده پخش شد با تشویق گرم حاضرین مواجه شد که مطالب بسیار مهمی را شامل می شد که با هم گزاره هایی از آن را مرور می کنیم؛
- رییس جمهور سخنرانی خود را با این سوال شروع می کند؛ امروز تروریست یک مساله ای جهانی است؛ از نیویورک تا موصل، از دمشق تابغداد، از شرقی ترین تا غربی ترین نقطه جهان از القاعده تا داعش افراطیون به هم رسیده اند آیا ما هم در برابر آنها متحد هستیم؟
- راه مقابله با افراطی گری اول پذیرش اشتباه از طرف کسانی است که روزی این افراطیون را پدید آورده اند تا نه تنها در پیشگاه گذشته بلکه در برابر آینده عذرخواهی کنند.
- بذر تروریسم با تبعیض، فقر و بی عدالتی کاشته می شود و می روید و با فرهنگ خشونت رشد می کند.
- برای مقابله با تروریسم باید ریشه های آن را شناخت و چشمه های آن را خشکاند. راه مبارزه با تروریسم و افراطی گری تنها بایست با محوریت مردم کشورهای منطقه انجام پذیرد. مردم کشورهایی که قربانی افراطی گری هستند درد را بهتر می فهمند و در برخورد با آن بهتر مسولیت پذیر هستند.
- هدف تروریست ها و گروه های افراطی در جهان اسلام، دامن زدن به پروژه اسلام هراسی است در حالی که افراطی گری با اسلام میانه ای ندارد چرا که دین اسلام دین رحمت و مهربانی و بخشندگی است.
- غرب ستیزی امروز در جهان فرزند استعمار گری و در واکنش به نژاد پرستی دیروز است.
- غربی ها بدانند دموکراسی با کوله پشتی نمی آید بلکه دموکراسی محصول رشد و توسعه است نه جنگ و تجاو! دموکراسی وارداتی در یک جامعه توسعه نیافته باعث ضعف و آسیب پذیری بیشتری می شود.
- غربی ها نمی توانند از گروه های افراطی سوءاستفاده کنند و از آنها در مبارزه علیه کشور های مخالف خود استفاده کنند و پس از آن از عوارض پیدایش این افراط در امان مانند.
- به یاد داشته باشیم که ایران روزی جهان را به گفتگو دعوت کرد (گفتگوی تمدن ها) که هنوز حادثه 11 سپتامبر رخ نداده بود و روزی دیگر پیشنهاد جهانی عاری از خشونت و افراطی گری داد که هنوز این افراطی گری های اخیر در جهان رخ نداده بود.
- سال گذشته با ارائه طرح مبارزه با خشونت و افراطی گری کوشش کردیم تا نقش کشور خود را در تحقق صلح و امنیت منطقه ای و بین المللي ایفا نماییم و امروز در منطقه پرآشوب و پرتلاطم خاورمیانه ایران یکی از باثبات ترین و امن ترین کشورهای این منطقه است.
- امروز تداوم تحریم های ظالمانه علیه ایران تداوم اشتباهی راهبردی علیه یک ملت معتدل است.
- بر این باوریم که مسئله پرونده هسته ای یک راه حل بیشتر ندارد و آن فقط مذاکره است و در این راه ایران باصداقت به تعهدات خود عمل کرده است.
- هرگونه تاخیر در توافق نهایی هسته ای تنها هزینه های طرفین را بالا می برد. ایران به ادامه برنامه صلح آمیز هسته ای مصمم است و اگر غرب در توافق هسته ای کارشکنی کند یک فرصتی تاریخی را از دست خواهد داد. درواقع توافق هسته ای یک فرصت خوب برای غربی هاست که نشان دهند با پشرفت و توسعه دیگر کشورها مخالف نیستند. و ما امیدواریم در ادامه راه به توافق نهایی برسیم و این مهم می تواند سرآغاز همکاری های همه جانبه در راستای پیشبرد صلح و توسعه در منطقه و جهان باشد.
- توافق برنامه صلح آمیز هسته ای می تواند پیامی جهانی برای صلح و امنیت نیز داشته باشد و در این راستا راه حل اختلافات مذاکره و تکریم است نه منازعه و تحریم!
- سیاست اصولی ایران تلاش برای تعامل سازنده با همسایگان براساس احترام متقابل و با تاکید بر منافع مشترک است. طرح مسئله سلطه ایران بر کشورهای مسلمان منطقه افسانه ای بیش نیست که در قالب پروژه ایران هراسی بر آن دمیده شده است.
- و درپایان بار دیگر درباره خطر افراطی گری و برخورد نامناسب با آن هشدار می دهیم که افراطی گری مثل یک بیماری مسری در حال گسترش است و اگر اکنون برای آن چاره ای درست نیاندیشیم فردا جای امنی برای کسی پیدا نخواهد شد.
نکته جالب توجه در حین سخنرانی دکتر حسن روحانی حجاب خانمی با پوششی خاص در احترام به فرهنگ ایرانی اسلامی دیده می شد که درجایگاه هیات رئیسه مجمع عمومی نشسته بود و درپایان سخنرانی با رییس جمهور احوال پرسی کردند.
ج. ضلع سوم اشاره دارد به سخنرانی رییس جمهور آمریکا که با توجه به نقش آنها در ایجاد ناامنی و بحران بطور اخص در منطقه خاورمیانه و بطور کلی در جهان نیز مورد توجه رسانه ها قرار گرفت. امسال سخنرانی رییس جمهور آمریکا دارای پارادوکس هایی بود که از چند جهت قابل بررسی است؛
اول آنکه باراک اوباما برخلاف مواضع قبلی اش با صراحت بیشتری از حق استفاده ایران از فناوری صلح آمیز هسته ای ایران یاد کرد و سعی داشت که این پیام را بدهد که در صورت تعامل و همکاری دو طرف مذاکره کننده این حق پابرجا خواهدبود.
دوم اینکه رییس جمهور آمریکا برای اولین بار اقرار می کرد که صلح از آموزهای دین اسلام است هرچند که درسیاست های جاری خود بارها برطبل اسلام هراسی کوبیده است. نشان به آن نشانی که آنها برای کامل کردن پروژه اسلام هراسی خود، گروهی وحشی موسوم به داعش را سازمان دهی کرده اند تا با نام دولت اسلامی به قتل و عام مردم بپردازند و باعث رعب و وحشت در مردم منطقه شوند.
سومین نکته اساسی در صحبت های رییس جمهور آمریکا بحث مبارزه با گروه افراطی داعش بود که اگر چه به زعم خویش برای صلح و امنیت منطقه خاورمیانه و جهان ضروری به نظر می رسد اما حفظ منافع آمریکا نکته کلیدی و هدف اصلیاین موضوع بود که از زبان اوباما فاش شد تا پرده از قشون کشی آمریکایی ها برای مبارزه با همان گروهی که روزگاری مورد حمایت خود آنها بوده است، برداشته شود. واقعیت آن است که داعش درواقع علف هرزی است که محصول تخم خشم و نفرت خود غربی هاست که حال به دست و پای آنها پیچیده است در فکر ریشه کن کردن آن هستند غافل از آنکه این محصول ناهنجار در ضمیر زیاده خواهی آنان ریشه دوانده است.
د. و سناریوی آخر و ضلع چهارم نشست سالانه مجمع عمومی معمولا با نمایش کمدی اسرائیلی ها همچون سال های قبل به پایان می رسد. کشوری که هرساله با رفتارهای عجیب و غریب خود، نمایشی مضحک از نقشه های توخالی اش را به تصویر می کشد و باز هم مثل همیشه و بدون نتیجه آن نقشه ها را تا سال دیگر در توهمی خود ساخته دنبال می کند! البته هرساله می توان بطور غیر مستقیم بازخورد میزان موفقیت ایرانی ها را در چهره عبوس و خشمگین آنان مشاهده کرد.