تغییرات مدیریتی، بسیار دیر اما ضروری !

به گزارش خبرنگار تدبیر24، گرچه ورود نخستین خودرو به کشور در دوران حکومت قاجارها رخ داد اما تا پایان عمر این حکومت خودرو تنها جنبه ای تفریحی برای ثروتمندان و درباریان را داشت و به عنوان وسیله ای لوکس به حساب می آمد . با روی کار آمدن حکومت رضاخان و همزمانی وقوع دو جنگ جهانی در این دوره ایده استفاده از اتومبیل در مصارف گسترده تر به ذهن پهلوی اول خطور کرد و کم کم جاده ها و راه های مناسب برای تردد خودروها ساخته و روز به روز بر تعداد خودروهای کشور افزوده شد. با این وجود دهه 40 را می توان دهه ورود رسمی کشور به صنعت خودروسازی دانست، دهه ای که ایران ناسیونال ، لیلاند موتورز ، جیپ و ... وارد چرخه خودروسازی شدند و اقدام به تولید یا مونتاژ خودروهایی چون ژیان، پیکان، کامیون ماک و ... کردند. این روند تا پیروزی انقلاب اسلامی ادامه داشت و البته بیشتر از آنکه کشورمان در تولید خودرو پیشرفت کند به یکی از بزرگترین مونتاژ کننده ها در صنعت خودروسازی منطقه و جهان تبدیل شده بود که می بایست سهم قابل توجهی از فروش هر خودرو را به طرف قرار داد خارجی بدهد.

با پیروزی انقلاب و وقوع جنگ تحمیلی از سوی رژیم بعثی عراق عملا امکان پیشرفت چندانی در صنعت خودروسازی فراهم نشد و تنها یکسری اقدامات و محصولات جدید با پیشرفت خیلی کم رونمایی شد، تا اینکه چند سال پس از روی کار آمدن دولت سازندگی از چند خودرو جدید نظیر پراید و پژو در داخل کشور رونمایی شد، خودروهایی که گرچه جزو خودروهای مونتاژی به حساب می آمدند اما در آغاز دهه 70 موجب ایجاد تنوع در خودروهای کشور و با استقبال خوبی از سوی شهروندان روبه رو شد. اما از همان دوران چرخ دنده های صنعت خودروسازی کشور به سرعت پیشرفت این صنعت در خارج از کشور حرکت نکرد و عقب ماندگی ایران در خودروسازی بیشتر و بیشتر شد، تا جایی که خودروهایی نظیر پیکان، پراید، نیسان، وانت پیکان، پژو و ... در گروه خودروهای بی کیفیت قرار گرفتند و دولت اصلاحات نیز مجبور شد تا در آخرین سال فعالیت خود، خودرو پیکان را نیز روانه موزه کند. موزه رفتنی که به نظر می رسد تنها در حد اسم باقی ماند، چراکه مدیران خودروسازی در دولت های نهم و دهم همان تجهیزات و امکانات به کار رفته در پیکان را با کمی تغییر به وانت پیکان نیز انتقال دادند و از سوی دیگر آمار تولید خودرو در این دو دولت نیز حدود سه برابر افزایش در سال نسبت به سال 83 افزایش یافت، افزایشی که البته تنها در کمیت خودروها رخ داد و کیفیت آنها چه بسا کاهش نیز یافت.

توصیه رهبری برای پیشرفت صنعت خودروسازی

وضعیت صنعت خودروسازی کشور به عنوان دومین صنعت کشور پس از نفت، اما انتقاد و توصیه مقام معظم رهبری را نیز به دنبال داشت، ایشان در فروردین ماه سال 89، در بازدید از توانمندی ها صنعت خودروسازی فرمودند: « ما در خصوص صنعت خودرو یک عقب‌افتادگی طولانی را آزمودیم و تحمل کردیم. هنر بزرگ شماها این است که توانسته‌اید این عقب‌ماندگی طولانی را با همت خودتان قطع کنید؛ یعنی این حال چُرت و خواب و خواب‌آلودگی را که تقریباً از بعد از ورود صنعت خودرو به کشور حدود سی سال طول کشیده، به هم بزنید. ما از سالهای دهه‌ی ۴۰ که صنعت خودروسازی وارد کشور شده - در حدود سی سال تقریباً - همین‌طور درجا زدیم. در مرحله‌ی تقلید محض و تقلید صرف باقی ماندیم. نمیتوان مسئولین کشور را در دهه‌ی ۶۰ مؤاخذه کرد؛ زیرا دهه‌ی ۶۰، دهه‌ی انقلاب است، دهه‌ی دفاع مقدس است؛ به قول مسئول محترم، این سالن، سالن تسلیح رزمندگان است؛ همه‌ی خانه‌های ملت ایران در واقع به یک نحوی عقبه‌ی میدان جنگ بوده. دهه‌ی ۶۰ را نمیشود مؤاخذه کرد؛ اما قبل از دهه‌ی ۶۰ را، قبل از دوران انقلاب را، چرا؛ باید محاسبه کرد، باید مؤاخذه کرد. دوران حرکت تقلیدی برای خودروسازی در کشورهائی که خواستند خودروساز بشوند، چهار پنج سال است. چرا باید در اینجا این قدر طول بکشد؟ این گناه آن کسانی است که به منافع کشور فکر نمیکردند؛ برای عزت کشور دل نمیسوزاندند؛ برای ضایع شدن و دور ریخته شدن سرمایه‌های مادی کشور اهمیتی قائل نبودند. اما در نظام جمهوری اسلامی از دهه‌ی ۷۰ شما شروع کردید؛ خب، پیشرفت هم خوب بوده. امروز این موتور ملی که از ایده و طراحی تا آخرین اجزائش را هنر ایرانی و سرانگشت ایرانی و فکر ایرانی و تلاش ایرانی ساخته، یک نماد عزت برای کشور است؛ این خیلی چیز پرمعنائی است. مسئله فقط این نیست که ما توانسته‌ایم یک موتور خودرو تولید بکنیم؛ مسئله فراتر از اینهاست. ( متن کامل)

اما گویا انتقادات و دغدغه رهبری هم گوش شنوای به معنای واقعی نیافت چرا که فضای فعلی صنعت خودرو در ابعاد مختلف همچون میزان تولید ، قیمت رقابتی و کیفیت و ... گویای واقعیت تلخ دیگری است که گویا بخش عمده آن ناشی از عدم انسجام و ضعف مدیریتی است بطوری که چندی پیش رییس پلیس راهور ناجا به صراحت از عدم همراهی خودروسازان در تامین ایمنی تولیدات خود و نبود فضای رقابتی در صنعت خودروسازی انتقاد کرد و با اشاره به کاهش آمار کشته شدگان حوادث رانندگی گفته بود که این کاهش آمار ربطی به عملکرد خودروسازان ندارد! و ناشی از همراهی خوب مردم است، سردار مومنی همچنین برای چندمین بار از تولید و شماره گذاری برخی خودروها نظیر پراید، نیسان و ... نیز انتقاد کرد. سخنان مومنی اما زمانی کامل تر شد که سردار اسماعیل احمدی مقدم، رییس پلیس کشور نیز برای چندمین بار نسبت به برخی تولیدات صنعت خودروسازی هشدار داد و گفته بود: اتاق برخی خودروها متعلق به پنجاه سال پیش است و نمی توان امروز آنها را با استاندارد روز تطبیق داد.

این سخنان زمانی اهمیت بیشتری می یابد که به گزارش پزشکی قانونی درخصوص تلفات ناشی از تصادفات رانندگی نگاهی بیندازیم، آماری که در آن پراید مرگبارترین خودرو در معابر کشور اعلام شد و البته شرکت سایپا در جوابیه ای که دوسال پیش برای این سازمان فرستاد علت آن را پرطرفدار بودن خودروی تولیدی خود دانست و حاضر به پذیرش نواقص ایمنی موجود در این خودرو نشد!

وضعیت بد ایمنی، سودی که به جیب خودروساز خارجی می رسد

در سال های اخیر آمار منتشر شده از مراکز شماره گذاری و گمرکات نیز حکایت از رشد ورود خودروهای خارجی و متاسفانه خودروهای بی کیفیت چینی آنهم از سوی خودروسازان داخلی دارد، به نظر می رسد علی رغم شعارهای مدیران در صنعت خودرو سازی داخل کشور و در سایه نبود فضای رقابتی و عدم توجه به مقوله کیفیت و قیمت از سویی و عدم توسعه مناسب محصول و حتی عدم توجه و اهتمام به تولید برخی قطعات داخلی که خبرها حاکی از واردات قطعات بسیار ابتدایی توسط خودروسازان برای تکمیل تولیدات ناقص خود همچون تیغه برف پاک کن دارد ، بسیاری از ایرانیان مایلند خودروی خود را از میان گزینه های خارجی انتخاب کنند. در این شرایط می توان گفت، شرکت های خارجی خودروسازی در سایه کوتاهی برخی مدیران بیشترین استفاده را از بازار فروش محصولات خود در ایران کرده اند.

چه باید کرد؟

در سال های اخیر، بدون تعارف صنعت خودروسازی کشور پیشرفت چندانی به خود ندیده است، در شرایطی که از به روز ترین خودروها در کشورهای اورپایی و آسیای شرقی رونمایی می شود، در کشور ما پروژه خط تولید وانت پراید به بهره برداری می رسد و مردم از خود می پرسند کشوری چون ایران که صنعت خودروسازی در آن قدمتی پنجاه ساله دارد، چرا نباید امروز خودروهایی با استاندارد روز و قیمت مناسب داشته باشد، پاسخ را بیش از آنکه در تحربم ها جستجو کنیم باید در نحوه مدیریت شرکت های خودروسازی به ویژه دو غول داخلی این صنعت یعنی سایپا و ایران خودرو بیابیم. این درشرایطی است که گام های رو به جلو و استراتژی های بلند مدت خودروسازان انتقاداتی را نیز در بر دارد. ازجمله آن واردات خودرو هایی که در برابر خودروهای موجود در بازار شاخص نبوده و چه بسا خیل شکایات مشتری را در آینده نزدیک برای برندهای خودروسازی کشور در بر داشته باشد.

باتوجه به استقرار دولت یازدهم و اعتماد و همراهی مردم انتظار می رفت همانند دیگر عرصه ها همچون صنعت پیجیده و مهم هسته ای , صنایع نانو ، هوا و فضا و .... که خوشبختانه کشورمان علی رغم تحریمهای ظالمانه توانست با اتکا به ظرفیت های عظیم داخلی و خودباوری و بدور از هیاهوهای خودساخته، به رتبه های بالای جهانی راه یابد بطوری که بدخواهان این نظام و انقلاب را هم در پاره ای از اوقات به تحسین وا داشته است، پیش تر تغیراتی در جهت بهبود شرایط خودروسازی صورت می گرفت اما گویا موتور اعمال تغییرات مدیریتی در این صنعت، هرچند دیر ، تازه روشن شده است و باید شاهد اتفاقاتی در این حوزه باشیم.

اما آنچه مسلم است انتظار افکار عمومی و تمامی دلسوزان این صنعت مهم و استراتژیک با توجه به شناخت ظرفیتهای عظیم از دولتمردان خود همچون وزیر محترم صنعت معدن و تجارت، استفاده از مدیرانی است که علاوه بر تعهد، تخصص و توانمندی دارای مقبولیت خوبی در بین بدنه این صنعت و دیگر حوزه های مرتب باشند تا بتوانند با ایجاد همدلی و وفاق در بین تمامی بخشهای صنعتی و حاکمیتی کشور باعث رشد و پیشرفت روز افزون صنعت خودرو در تراز جهانی گردند.