چگونگی حفاظت از منابع آبی کشور از گذشته تاکنون در معرض توجه مسئولان قرار داشته، ولی این صنعت به لحاظ آنکه در شرایط غیربحرانی نبوده کمتر به عنوان دغدغه دولت و مسولان ارشد محسوب شده است به طوری که کمتر مسئولی از موضوعات مرتبط به آب و منابع آبی سخن گفته اند.
تدبیر24: اما با بحرانی شدن وضعیت منابع آب کشور، دولت یازدهم تدابیر متعددی را برای ساماندهی و اصلاح روش مصرف در بخش کشاورزی، صنعت و شرب اتخاذ کرده که تحقق آن نیاز به یاری همه بخش ها و مردم دارد.
پس از آغاز بکار دولت یازدهم، مسئولان وزارت نیرو بخصوص مقامات مرتبط با بخش آب کشور که از نزدیک از وضعیت بحرانی این ماده حیاتی آگاهی داشتند، تلاش کردند تا این مسایل را به دغدغه اصلی مدیران کل نظام تبدیل کنند.
به اعتقاد مسئولان بخش آب وزارت نیرو اگر این موضوع در لایه های بالایی کشور مد نظر قرار نداشته باشد، هرگونه هدف گذاری و سیاستگذاری نتایج مطلوبی را به غیر از روزمرگی در بر نخواهد داشت.
از این رو رییس جمهوری از همان روزهای آغازین فعالیت دولت تدبیر و امید، شورای عالی آب را با مدیریت اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهوری تشکیل داد و همین تصمیم سبب شد تا مسایل مرتبط با آب در استانهای کشور به عنوان یکی از موضوعات اساسی بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
در همین راستا رسیدگی به وضعیت بحرانی دریاچه ها و تالاب های کشور از جمله دریاچه ارومیه، رودخانه زاینده رود، کنترل کمی و کیفی منابع آبی و وضعیت بحرانی سدهای تامین کننده آب پایتخت و بسیاری از منابع که در حال نابودی بودند، در شورای عالی آب در مرحله احیاء قرار گرفتند.
البته در کنار این مسایل موضوعات مشترکی همچون برداشت های بی رویه از آب های زیرزمینی، نحوه مصرف آب در بخش کشاورزی، موضوعات مربوط به زهکشی و آبیاری و استفاده از کنتورهای هوشمند و غیره که سالیان دراز میان وزارتخانه های نیرو و جهادکشاورزی در بخش منابع آبی مغفول مانده و یا از درجه اعتبار کمتری برخوردار بود، در اولویت برنامه های کاری این شورا قرار گرفتند.
وضعیت آبی کشور در تابستان سال گذشته و امسال به گونه ای بود که شرایط بحرانی را برای برخی از شهرهای کشور بوجود آورد، هرچند تلاشهای فراوانی صورت گرفت تا آب مورد نیاز مردم تهیه گردد، ولی بحث روانی این قضایا همیشه جزو مخاطرات و دغدغه های افکار عمومی بوده است.
شاید اگر در گذشته های نه چندان دور سرمایه گذاری های لازم در این بخش صورت می گرفت، امروز نیاز به صرف هزینه هنگفت برای رفع کمبودهای این بخش نبودیم و موضوع آب دیگر به عنوان یکی از دغدغه های اصلی کشور محسوب نمی شد اما متاسفانه تا قبل از روی کار آمدن دولت یازدهم اقدامات اساسی در این بخش صورت نگرفته است.
برهمین اساس حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی در مراسم تجلیل از تولیدکنندگان برتر بخش کشاورزی با بیان اینکه دولت طی 16 ماه کار بسیار عظیم و بزرگی در بخش آب انجام داده است، گفت: کار بزرگ دولت در حوزه آب در تاریخ بی نظیر و دولت مصمم به سرمایه گذاری در این بخش است.
رییس جمهوری در این جلسه توجه به مدیریت مصرف، شرایط خشکسالی کشور، کاهش 10 درصدی مصرف و استفاده از تکنولوژی های در مدیریت مصرف آب را ضروری دانست و تصریح کرد که انقلاب کشاورزی آغاز تمدن بشری است.
وی همچنین توجه به مصرف آب صنعت کشاورزی، اصلاح بهره وری منابع آبی، خروج از مصرف سنتی آب، رقابتی کردن کشاورزی، افزایش درآمد و ارزش افزوده در کشاورزی و مهاجر روستائیان را از دیگر دغدغه های این بخش برشمرد و گفت: یکی از معانی پدیده رنج آور مهاجرت از روستا به شهر، پشت کردن به کشاورزی و روی آوردن به خدمات و صنعت است.
البته امروز کمتر مسئولی را می توان یافت که وقتی صحبت از دغدغه های اجتماعی و اقتصادی جامعه به میان می آید، به موضوع آب توجه نکند و یا با شرایط و مشکلات مبتلابه آن آشنایی نداشته باشد که این امر نشان از اهمیت این ماده حیاتی در بخش های مختلف دارد.
به هر حال مقابله با چالش‍های بخش آب، به یک موضوع جهانی در قرن 21 و به یک مساله سیاسی در بسیاری از کشورها تبدیل شده است به طوری که ذینفعان نظیر دولت ها، جوامع علمی، سازمان‍های خصوصی و غیره در تلاش هستند راهکار هایی موثر برای مواجهه با این چالش‍ها ارایه کنند.
مشکلات ناشی از روند روبه کاهش ذخایر آب در دنیا تا حدی جدی شده که تشکیل اجلاس جهانی آب، بزرگترین رویداد در بخش آب محسوب می شود. مجمع جهانی آب که هر سه سال یکبار برگزار می شود دست کم سه فرآیند سیاسی، موضوعی و منطقه ای را با حضور مسئولان، قانون گذاران و مقامات محلی و منطقه ای از بیش از 150 کشور را بررسی می کند.
به هر حال محمد نهاوندیان نیز در مراسم دومین جشنواره و نمایشگاه توانمندی های بهره برداری و نگهداری صنعت آب و فاضلاب تاکید کرد: آب مساله حیاتی است و سیاست گذاری آب هم باید حیاتی باشد.
وی تحریک تعصبات محلی را به ضرر همگان دانست و تصریح کرد که مدیریت ملی و منطقه ای باید برای آب اندیشیده شود و نگاه به مساله آب باید فرابخشی باشد و در همه بخش ها باید مساله آب دیده شود.
رییس دفتر رییس جمهور صنعت آب را صنعت حیاتی کشور برشمرد و اظهار داشت: زمان آن فرارسیده که در فرهنگ عمومی جامعه نقطه عطفی در توجه به ارزش آب و استفاده بهینه از آن شکل بگیرد.
شاید هشدار آن روز حمید چیت چیان وزیر نیرو نسبت به اینکه روز به روز به سمت بحران آبی در حرکت هستیم و هم اکنون ایران در مرحله تنش آبی قرار دارد و سطح آبخوان های کشور نیز حدود 20 متر افت کرده است، امروز به ثمر نشسته است.
آن روزها مسئولان وزارت نیرو یکصدا فریاد می زدند که حداکثر میزان مجاز برای استفاده از منابع آب تجدیدشونده 60 درصد است اما اکنون از 120 میلیارد مترمکعب آب موجود 96 میلیارد مترمکعب آن مصرف می شود یعنی به جای 60 از 80 درصد منابع استفاده می شود که این فشار زیادی را به منابع طبیعی وارد می کند و موجب خشکی تالاب هایی مانند هامون، بختگان و دریاچه ارومیه شده است.
بنابراین اگر قبول داشته باشیم که تامین امنیت آبی در قرن 21 یکی از دغدغه های اصلی دولت ها است و براساس گزارش سازمان ملل متحد در اجلاس جهانی مکزیک، در سال 2006 بیش از 1.2 میلیارد نفر از مردم جهان از دسترسی به آب شرب بهداشتی محروم بودند و پیش بینی شده است که این تعداد در سال 2025 به 2.8 میلیارد نفر و در سال 2050 به چهار میلیارد نفر برسد به این ترتیب حدود 40 درصد از جمعیت 9 میلیارد نفری جهان در سال 2025 به آب سالم دسترسی نخواهند داشت به طوری که در این سال از هر پنج نفر مردم جهان، دو نفر دغدغه تامین آب خواهند داشت، اهمیت این ماده حیاتی بیش از پیش نمودار خواهد شد.
بنابراین با توجه به قرار داشتن در شرایط خشکسالی، کاهش ذخایر آبی، افزایش مصرف و مشکلات مربوط به هدررفت آب در بخشهای مرتبط توجه به رعایت الگوی مصرف، بهره وری و اتخاذ راهکارهای مناسب با هدف صیانت از این ماده طبیعی امری ضروری و الزامی است.
چرا که هرگونه بی توجهی به موضوعات منابع آبی همگان را به مخاطره می اندازد و شرایط بحرانی که در نبود بی آبی حاصل می شود را غیرقابل تصور می نماید.
به هر حال رشد سریع جمعیت، خشکسالی و بحران کمبود آب و غیره نیاز به سرمایه گذاری های عظیم در صنعت آب و فاضلاب کشور دارد. بدیهی است که در کنار راهکارهای مناسب جهت بکارگیری سرمایه های مورد نیاز، لازم است شیوه های موثری در راستای استفاده بهینه از منابع موجود و فعال شده مورد توجه قرار گیرند.
ارسال به دوستان 
نسخه چاپی 
