دوگانگی ضرغامی و رفقا در مقابل دولت اعتدال

تدبیر24 : صدا و سیما صاحب امتیاز بلامنازع عرصه رسانه‌های تصویری و شنیداری کشور است و وفق قانون این امتیاز ویژه را در تکفل خود دارد. سلیقه دیداری و شنیداری 75 میلیون ایرانی مطابق امواجی است که از جام‌جم به اقصی نقاط ایران از هر کوی و برزن ساطع می‌شود. روز گذشته رئیس 10‌ساله سازمان صدا و سیما در آخرین اوقات مدیریت خود بر این سازمان به مجلس رفت تا گزارشی از عملکرد خود به نمایندگان ملت ارائه دهد و جالب آنکه این جلسه غیرعلنی و به‌دور از انظار عمومی برگزار شد. در دوران مدیریت ضرغامی تحولات گسترده‌‌ای در سپهر سیاسی ایران رقم خورد و صدا و سیما نیز همواره حضوری لاینقطع و البته اثرگذار در این تحولات داشت. در دوران ضرغامی، آیت‌ا... هاشمی به‌تدریج از آنتن صدا و سیما ‌دور شد و خبری هم از رئیس دولت اصلاحات نبود و تنها در فواصلی کوتاه نام و نشانی از اصلاح‌طلبان در صدا و سیما دیده می‌شد. حال ضرغامی کم‌کم خود را مهیای خروج از ساختمان شیشه‌‌ای جام‌جم می‌کند و عملکردهای وی و نوع تصمیماتش از آن‌رو که در عرصه عمومی به نمایش درآمده قابل بررسی و تحلیل است. مدیر اصولگرایی که اکنون با خداحافظی از صدا و سیما خود را آماده حضور در منصبی دیگر می‌کند اما قطعا جایگاه و پایگاه و البته حیطه تاثیرگذاری رئیس صدا و سیما با کمتر مقامی در ساختار سیاسی کشور ما قابل قیاس است. حال ضرغامی که تا چند ماه پیش شایعه کاندیداتوری وی برای ریاست‌جمهوری نیز مطرح بود خواسته یا ناخواسته از صدا و سیما می‌رود و البته کارنامه عملکرد 10‌ساله‌اش در اذهان عمومی ثبت و ضبط است. رئیس صدا وسیما در دوران مدیریتی خود سه دولت را تجربه کرد و سه رویکرد مختلف را در قبال آنان به نمایش گذاشت که در این مقال بررسی مجمل و کوتاهی در این خصوص خواهیم داشت.

نزدیک به دو سال از دوران مدیریتی ضرغامی در دوران موسوم به اصلاحات سپری شد. وی رئیس رسانه ملی بود و محمد خاتمی، رئیس‌جمهور ایران. نزدیکان و کارگزاران دولت اصلاحات همواره اعتقاد داشته و دارند که صدا و سیما به نوعی دولت اصلاحات را در بایکوت خبری قرار داده و آن‌گونه که بایسته و شایسته بود دستاوردها و خدمات 8ساله این دولت را بازتاب نداد. آنان معتقدند صدا و سیما با این اقدام باعث شد که گسست میان توده‌های عام مردم و نخبگان اصلاحات و دولت مستقر رقم بخورد و با عدم برقراری ارتباط وثیق رسانه‌‌ای آن‌هم با دایره شمول گسترده و فراخناک و انحصاری که صدا و سیما از آن برخوردار بود، اصلاح‌طلبان خلع سلاح شده و عملکردهایشان به استحضار عموم مردم نرسد. این فرآیند باعث شد که چنین استنباطی به عمل‌ آید که اصلاح‌طلبان تنها به دنبال توسعه سیاسی و مجادلات پیرامون آن رفته‌اند و در عرصه اقتصادی دستاوردهای ملموسی نداشته‌اند. نکته‌‌ای که با قهر توده‌های اجتماعی حامی اصلاح‌طلبان عجین شد و آنان را از عرصه قدرت سیاسی به کناری نهاد و میدان برای بازگشت اصولگرایان به قدرت فراهم شد.

با آمدن محمود احمدی‌نژاد به راس هرم قوه مجریه، اما صدا و سیما و رئیس آن با آغوش باز به استقبال احمدی‌نژاد رفتند. آنتن صدا و سیما به‌خصوص در 6سال ابتدایی همواره دراختیار احمدی‌نژاد و یارانش بود. سفرهای استانی و خارجی محمود احمدی‌نژاد به بهترین وجه ممکن در رسانه ملی بازتاب می‌یافت و این دو به اتحادی استراتژیک باهم رسیده بودند. نکته جالب آنکه در فواصل و مقاطعی احمدی‌نژاد با گلایه از صدا و سیما چنین عنوان می‌کرد که این رسانه آن‌گونه که شایسته و بایسته است به حمایت از دولت نمی‌پردازد و بیشتر تریبون صدا و سیما را دراختیار منتقدین دولت قرار می‌دهد. امری که معلوم نیست با عنایت به چه توقعاتی عنوان می‌شد! با نزدیکی به انتخابات دوره یازدهم ریاست‌جمهوری و پس از بالاگرفتن کشاکش‌ها میان اصولگرایان و احمدی‌نژاد این حمایت همه‌جانبه کمی فروکاست اما هنوز احمدی‌نژاد و تمامی اقداماتش در بهترین کنداکتور برنامه‌های صدا و سیما قرار می‌گرفت و البته وی نیز بارها و هرگاه خواست به صدا و سیما آمد و به‌طور زنده با مردم سخن گفت. تنها در این برهه و با بالا رفتن تورم و افزایش قیمت‌ها و...

صدا و سیما هرازگاهی آرای منتقدان و کارشناسان مخالف عملکردهای اقتصادی دولت را انعکاس می‌داد که این نکته احمدی‌نژاد را تا حدودی دلخور کرده بود اما روابط حسنه میان ضرغامی و وی هیچ‌گانه منقطع نشد تا بدان‌جا که در روزهای پایانی احمدی‌نژاد در اقدامی بی‌سابقه زمین مرغوب و سوق‌الجیشی 85 هکتاری نمایشگاه بین‌المللی را به ناگهان و طی یک مصوبه فوری به صدا و سیما واگذار کرد تا قدردان تلاش‌های صدا و سیما باشد. تلاش‌هایی که چند روز قبل‌تر در سالن همایش‌های صدا و سیما شمه‌‌ای از آن به نمایش درآمده و مراسم قدردانی باشکوهی توسط صدا و سیما برای محمود احمدی‌نژاد برگزار شده بود.

با آمدن حسن روحانی به پاستور، صدا و سیما که گویی از نسیم اعتدال بی‌بهره نمانده بود راهی میانه رفتار با دولتین قبلی برگزید. نه آنچنان که دولت خاتمی را برکنار نهاده بود طریقت گرفت نه آن‌گونه که دولت احمدی‌نژاد را مورد لطف قرار می‌داد عمل کرد. از همان آغازین روزها صدا و سیما در برنامه‌های خود از آمدن روحانی ابراز خشنودی کرد و البته مطالبات مردم را از همان وهله اول انعکاس داده و خواستار بهبود شرایطی شد که دولت قبلی رقم زده بود. با سفر روحانی به نیویورک همگان منتظر بودند که ببینند صدا و سیما چگونه اخبار این سفر مهم را بازتاب می‌دهد، الحق نباید گذشت که اتفاقات پرحجم این سفر به شکلی قابل قبول در صدا و سیما انعکاس یافت اما این رسانه ملی پس از خبر مذاکره تلفنی میان رئیس‌جمهور ایالات متحده و رئیس‌جمهور ایران کمی دچار تغییر موضع شده و نه‌تنها در ساعات اولیه این خبر را بازتاب نداد بلکه پس از آمدن رئیس‌جمهور نیز کنفرانس خبری وی و مراسم استقبال را به‌طور زنده پوشش نداد؛ نکته‌‌ای که حسام‌الدین آشنا، مشاور همراه روحانی در سفر به نیویورک نیز از آن گلایه جدی کرد. آشنا که حالا به سمت معاون فرهنگی رئیس‌جمهور منصوب شده است در برنامه دوشنبه‌شب گفت‌وگوی ویژه خبری با گلایه از صدا و سیما خواستار عذرخواهی رسمی این مجموعه از دولت بابت نحوه انعکاس خبر مذاکره تلفنی روحانی و اوباما شد. وی در این خصوص گفت: صدا و سیما باید در این زمینه عذرخواهی کند؛ چون سخنان خانم سوزان رایس (مشاور امنیت ملی اوباما و نماینده سابق آمریکا در سازمان ملل) را زودتر از صحبت‌های آقای روحانی پخش کرد. حال هرچه هست ضرغامی با این پرونده پرفراز و نشیب درحال خداحافظی از جام‌جم است و باید دید چه فردی جایگزین وی می‌شود و در تعامل با دولت چه عملکردی را به منصه‌ظهور خواهد رساند.