سازمان امداد و نجات حرفه ای

تدبیر24:  مهدی  آیتی - در کشور ما به طور مشخص سه سازمان مسئولیت امداد و نجات مردم را در موقع سوانح و حوادث به عهده دارند. ۱- سازمان امداد و نجات (هلال احمر) ۲- سازمان آتش نشانی (شهرداری) ۳- سازمان اورژانس (وزارت بهداشت).

عموما سازمان امداد و نجات هلال احمر بیشتر مسئولیت کمک و امداد در جاده ها و سوانح و حوادثی نظیر سیل و زلزله را به عهده داشته و سازمان آتش نشانی بیشتر به اطفاء حریق در درون شهرها می پردازد و اورژانس در فوریت های پزشکی به کار امدادی مشغول است.

به نظر می رسد چه در فرماندهی امداد و نجات و چه در تقسیم کار و ماموریت ها و چه در آموزش حرفه ای سه ارگان فوق الذکر دارای کاستی ها و تداخل در وظایف و ماموریت ها می باشند که همین مساله معمولا به هنگام وقوع حوادث مشکل آفرین می شود.

در کشور ما ستاد بحران وزارت کشور نقش فرماندهی و هماهنگی در بین ارگانهای مسئول امداد و نجات را به عهده دارد و در پدافند غیرعامل نیز وظیفه اصلی به عهده وزارت دفاع گذاشته شده است.

در کنار سازمانها و نهادهای فوق الذکر ارگانهای دیگری نظیر پلیس، وزارت راه، بسیج و ارتش هم در مواقع ضروری و اضطراری وظیفه دارند با نیروی انسانی، ماشین آلات، امکانات، خود به کمک انسانها بشتابند.

از مجموع توضیحات فوق به خوبی می توان نتیجه گرفت که در حال حاضر اگر سانحه یا حادثه بزرگی در کشور اتفاق بیفتد (مثلا زلزله یا جنگ) در چند جبهه نیاز به وحدت رویه، فرماندهی و سازماندهی واحد و حرفه ای می باشد.

شاید بارها در همایش ها و رسانه ها از زبان مسئولین مختلف شنیده باشیم که در کشور جای یک فرماندهی قوی و واحد برای امداد و نجات خالی است و معمولا به دلیل ناهماهنگی های بوجود آمده در هنگام سوانح و حوادث نه تنها امدادرسانی به سرعت و به خوبی انجام نمی شود بلکه این ناهماهنگی باعث هدر رفتن بخش مهمی از پول، نیروی انسانی، امکانات و زمان می شود.

به نظر می رسد یکبار برای همیشه می بایستی دولت و مجلس ستادهای بحران، حوادث غیرمترقبه، پدافند غیرعامل، اورژانس ها، امداد و نجات، نیروهای نظامی و انتظامی و غیره را دور هم جمع کنند و از درون آنها یک سازمان و فرماندهی واحد و قدرتمند برای امداد و نجات انسانها استخراج نمایند.

در کشورهای مترقی و پیشرفته سالهاست که از این مساله مهم عبور کرده و سازمانهای امداد و نجات در دنیا معمولا نیروی انسانی را چند منظوره آموزش می دهند زیرا در زمان وقوع حادثه تنها یک نیروی تکاور با آموزشها و مهارتهای چند جانبه می تواند به کمک امکانات مجهز و مدرن در وقت و زمان طلایی به نجات جان انسانها کمک کند و در غیراینصورت بهره وری و راندمان و نتیجه کار چندان مطلوب نخواهد بود.

شاید در فیلم های مستند و سریال ها مشاهده کرده باشید که در کشورهای پیشرفته چگونه عملیات امداد و نجات توسط سازمانی چند وجهی و چند منظوره برنامه ریزی و اقدام سریع می شود.

در یک عملیات سریع و منظم چندین عامل بایستی برنامه ریزی شود که اهم آنها عبارتند از:

۱- آموزش نیروی انسانی (تکاور) در چند زمینه:

الف – آموزشهای پلیسی و نظامی و ورزشی

ب – آموزشهای درمانی و کمک های اولیه

ج – آموزشهای مدیریتی و اجرایی

د – آموزشهای اجتماعی و مددکاری

ه – آموزشهای مهارتی و فنی

۲- آموزش ارتباطات و اطلاعات

الف – آموزشهای مدرن اطلاعاتی و ارتباطی (IT)

ب – آموزش استفاده از وسایل و تجهیزات مدرن ارتباطی (الکترونیک – ماهواره و …)

ج – آموزش های اقلیمی و جغرافیایی (آموزش کوهستان، جنگل، دریا، کویر، گرما، سرما و …)

د – آموزش جهت شناخت شهرها، جاده ها، روستاها، مردم شناسی، جامعه شناسی، روان شناسی

بطور کلی مدیریت و فرماندهی واحد برای یک سازمان امداد و نجات قوی و مدرن عبارتند از:

۱- داشتن اطلاعات به روز و بهنگام

۲- داشتن ارتباطات قوی و همه جانبه

۳- داشتن امکانات و تجهیزات مجهز و مدرن

یک فرماندهی قوی و مدرن در امر امداد و نجات علاوه بر داشتن نیروهای تکاور چند منظوره و آموزش دیده می بایستی به دانش وسیع عملیات امداد و نجات و امکانات مدرن مجهز باشد که این همه به کمک هم در یک هماهنگی واحد می تواند سازمانی قدرتمند جهت نجات به موقع انسانها بوجود آورد و در غیراینصورت به محض وقوع حادثه و سانحه، ناهماهنگی ها و نافرمانی ها می تواند در سازمانهای مختلف مسئول امداد و نجات پدید آید و نارکارآمدیها باعث خرابی و خسارتهای جبران ناپذیر بشود و در نهایت همه تقصیر را گردن یکدیگر می اندازند و در آخر این مردم هستند که به موقع مددکاری نمی شوند و زیان و خسارت می بینن