تدبیر24: پیام فیض - گفتمان اصلاحات بر پایهٔ اعتقاد به کنش ارتباطی میان فرهنگ‌ها و دولت با مردم به ارادهٔ آزاد و آزادی خواهی زاتی انسان می‌رسد، همان طور که در تبار‌شناسی فکری آزادی به معنای مدرن آن، مفهوم رهایی و رستگاری فردی را به میان می‌کشد، در کنار قرائتی که به درستی از نسبت رستگاری آدمی و رهایی از قید و بندهای درونی و بیرونی با مفهوم آزادی عرضه می‌کند، با عنایت به تاریخ شکل گیری این مفهوم در سیاست مدرن نیز مشخص می‌شود آنچه لیبرالیست‌های اولیه در نظر داشتند مفهومی جز رهایی از اقتدارهای مختلفی که فرهنگ قرون وسطی بر ذهن و زبان انسان‌ها بسته بود، نبوده است. در اهمیت آزادی از نگاه هگلی می‌توان گفت: تاریخ انسان تاریخ آزادی است و تنها فهم تاریخ به مثابهٔ میدان تجلی آزادی است که می‌تواند گذشته را بر ما مفتوح و مارا از آن بهرمند سازد. بر پایه این نگرش، در سطح بین اللمللی از گفت‌و‌گوی تمدن‌ها و فرهنگ‌ها و نقش سازنده هنرمندان در رابطه با سیاست و آمیختگی آن با اخلاق سخن می‌گویدو پژواکی از سخن هگل را در اذهان تداعی می‌کند. این مفهوم جدید آزادی که در آثار نویسندگان عصر روشنفکری دیده می‌شود، صورت مدون و منسجم چیزی است که امروز مبنای نگرش متجددانه در مورد آزادی را تشکیل می‌دهد. این دریافت دارای خصایص زیر است:
۱-مفهوم جدید آزادی ریشه در عرفیات دارد و به برخورداری‌های غیر ربانی اطلاق می‌شود.
۲-مفهوم مدرن آزادی با انسان مداری بشر توام بوده و منفک از هدایت آسمانی است.
۳-مفهوم مدرن آزادی صبغه‌ای فرد باورانه دراد.
۴-آزادی مدرن به معنای محدودیت در ایجاد موانع جهت برخورداری از امکانات عینی و فردی و اجتماعی است. به همین جهت باید خودباوری را مبنای آن انگاشت.
۵-آزادی مدرن ریشه در خرد کیشی انسان دارد و به همین دلیل است که طرفداران مکتب آزادی مدعی هستند باید مسائل حقوقی و از جملهمفهوم آزادی را در سایه روش‌های عقلی شناخت و از حریم آن دفاع کرد.
مفهوم جدید آزادی، به گونه‌ای بنیادین با مفاهیم مورد قبول در دوران قرون وسطی تفاوت دارد. در فلسفه مدرن غرب دیگر بشر به عنوان موجودی معنوی، که با حق تعالی عهد ازلی بسته است، ارزیابی نمی‌شود. بلکه انسان موجودی است فیزیکی که بخاطر فرار از تنهایی و نابودی و حفظ نفس به قرار داد اجتماعی تن داده و بنابراین شوون و مراتب سیاسی و اجتماعی آزادی در وضع قوانین و مقررات امکان پذیر می‌گردد. مفهوم جدید آزادی در سایه اعراض و انکار تعلق بشر به نیروهای متافیزیکی و با تکیه بر اصول خود بنیادی و خردکیشی پدید آمد. در نظام‌های الهی انسان جز از طریق دینداری و در پرتو هدایت وحی به آزادی (رهایی) و کمال (رستگاری) دست نمی‌یافت. اما آزادی در چارچوب تفکر مدرن ماهینتی سیاسی و اجتماعی دارد. اما آنچه ما از مفهوم آزادی در نظر داریمهم ناظر به پدیده مدرن و اجتماعی آن است و هم ناظر به گوهر انسانی و معنوی آزادی است که به تعبیری از دستورات اصلی و پایه‌ای ادیان در طول تاریخ بوده است. در نهایت باید توجه داشت که رکن اصلی در عمل سیاسی نیز با لحاظ مقولهٔ شهروندی، که در ارتباط تنگاتنگ با دولت مدرن و نظام دموکراسی قرار دارد سه اصل آزادی در عرصه اندیشه، منطق در عرصه گفت‌و‌گو عرصه عمل را برای پیشرفت و اعتلای ایران و گسست از ذهنیت‌های منفی که حاصل استبداد زدگی در تاریخ ایران بوده‌اند و به شکل تصوفگراییی در اندیشه ایرانی جلوه نموده‌اند لازم می‌دانم.
ارسال به دوستان 
نسخه چاپی 
