نگاهی به تخریب جنگل‌های مازندران

تدبیر24 :  حسن قلیچ‌نیا با اشاره به اینکه جنگل‌تراشی عبارت است از تخریب جنگل و از بین بردن درختان، درختچه‌ها و رویش‌های گیاهی جنگل، اظهار کرد: به واسطه جنگل‌تراشی عرصه‌هایی که قبلا از پوشش گیاهی متناسب با اقلیم منطقه برخوردار بودند در اثر عامل جنگل‌تراشی از بین رفته و به طریقی کاربری فعلی اراضی تغییر کرده است.

قلیچ‌نیا با اشاره به عواقب جنگل‌تراشی ادامه داد: جنگل تراشی دارای عواقب و اثرات نامطلوب و مخرب بر محیط زیست است که به وضوح هر روزه ما شاهد آن هستیم.

تغییر کاربری جنگل، عامل بروز سیلاب

وی با بیان اینکه جنگل‌تراشی و پاک‌تراشی جنگل‌ها یکی از مهم‌ترین مولفه‌هایی است که سبب افزایش ضریب هرزآب در بالادست حوزه آبخیز می‌شود، گفت: در واقع هر نوع تغییر کاربری در مناطق سرآب یا کوهستانی حوزه آبخیز، منجر به برهم ریختن نظام هیدرولوژیکی منطقه شده و در بروز سیل موثر است.

این کارشناس با تاکید بر اینکه یکی از عوامل موثر در فرسایش خاک و بروز سیلاب، جنگل‌تراشی و اختصاص اراضی جنگلی به اراضی کشاورزی و همچنین ساخت وسازها در اراضی جلگه‌ای و کشاورزی است، ادامه داد: بهره‌برداری از جنگل‌ها به عنوان یک سرمایه ملی در همه کشورهایی که دارای جنگل هستند رواج دارد، اما بر اساس اصول و قوانین خاص این امر انجام می‌شود.

نگاه اقتصادی حاکم بر جنگل‌های مازندران

وی یادآور شد: در کشور ما نیز همانند سایر کشورها، بهره‌برداری از جنگل‌ها انجام می‌شود، اما به عقیده کارشناسان و مسئولان ذیربط، نگاه حاکم در بهره‌برداری موجود در کشور ما، نگاه اقتصادی است و موجب برداشت بی‌رویه و در نتیجه تخریب جنگل‌ها به خصوص در سال‌های اخیر شده است.

جنگل‌های مازندران=جنگل‌های مخروبه

قلیچ‌نیا با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر هم از سطح جنگل‌های مازندران کاسته شده و هم این جنگل‌ها به لحاظ کیفی بسیار آسیب دیده‌اند، عنوان کرد: وضعیت تخریب جنگل‌های مازندران به گونه‌ای پیش رفته که با جنگل‌های مخروبه نیز مواجه هستیم.

وی با اعلام اینکه هم اکنون وسعت اراضی جنگلی مازندران برابر با 967هزار و 149 هکتار است که با مقایسه آن در 30 سال گذشته، سطح آن کاهش داشته است.

این کارشناس یکی از اساسی‌ترین مشکل‌ جنگل‌های‌ شمال‌ را مربوط‌ به‌ مسائل‌ اجتماعی‌ و اقتصادی‌ آبادی‌ها و روستاهای‌ حاشیه‌ و درون‌ جنگل‌ها عنوان کرد و افزود: به طوری‌ که‌ جنگل‌های‌ مجاور روستاها به‌ علت‌ دخالت‌ روستاییان‌ با قطع‌ گونه‌های‌ با ارزش و جنگل تراشی، ‌ چرای‌ دام‌ و قطع‌ سرشاخه‌های‌ درختان‌ برای‌ تعلیف‌ دام‌ به‌ صورت‌ مخروبه‌ درآمده‌ است‌ همچنین افزایش فشار دام بر جنگل، زراعت در زیراشکوب جنگل نیز موجب کاهش زادآوری جنگل‌ها می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه تغییر کاربری‌های جنگل‌ها و پاک‌تراشی آنها به منظور انجام کشاورزی و یا ساخت ویلا و سایر تاسیسات بسیاری از عرصه‌های جنگل‌های هیرکانی ارزشمندترین گونه‌های گیاهی را از بین برده که خود منشا بسیاری از مشکلات در مازندران است، اظهار کرد: یکی از عوامل زمینه‌ساز در گسترش تصرف اراضی جنگلی و مرتعی، ضعف قوانین از جمله ماده 34 قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع بود که بسیاری از تصرفات غیرقانونی را که در گذشته انجام شده بود از عنوان مجرمانه خارج کرد و آن را پذیرفت.

قلیچ‌نیا یادآور شد: امروزه با کاهش برداشت چوب در طرح‌های جنگل‌داری تا حدودی نظر عامه مردم تامین شد ولی احساس می‌شود که آن اهداف تعیین شده هنوز محقق نشده است و هنوز جنگل‌نشینان با همان نسبت زاد و ولدی که دارند بیشتر می‌شوند، دام‌هایشان به همان شکل وجود دارد.

وی افزود: با توجه به اقدامات مخربی که در سال‌های اخیر در جنگل‌های مازندران صورت گرفته و به منظور مقابله با تهدیداتی که پیش روی آن است باید ترتیبی اتخاذ شود تا موضوع مدیریت پایدار جنگی سرلوحه کار برنامه‌ریزان و متولیان قرار گیرد.

این کارشناس مرتع و جنگل عنوان کرد: باید جنگل‌ها از نظر کمی و کیفی در وضع مطلوبی قرار گیرند که برای نسل بعدی حفظ شوند یعنی هم از نظر کمی و هم از نظر کیفی نباید در اثر بهره‌برداری نسل حاضر خدشه‌ای به جنگل‌ها وارد شود.

وی با اعلام اینکه نوع مدیریتی که برای بهره‌برداری از این جنگل‌ها می‌تواند اعمال شود مدیریت تلفیقی حفاظت، بهره‌برداری، احیاء و توسعه است، گفت: به منظور جلوگیری از برداشت‌های غیرمجاز از جنگل، واحدهای حفاظت از جنگل از نظر امکانات و نیروی انسانی تجهیز و تقویت شده و راهکارها و تمهیدات نوینی در این جهت اندیشیده شود.

تشکیل گارد حفاظت جنگل‌های شمال

قلیچ‌نیا تصریح کرد: جهت پیگیری و پیشبرد حفاظت از جنگل‌های شمال، همانند سازمان حفاظت محیط زیست مأموران حفاظتی جنگل‌های شمال کشور نیز مسلح شده و واحد گارد سبز حفاظت از جنگل تشکیل شود.

وی با بیان اینکه از آنجایی که برابر احکام شرع مقدس اسلام منابع جنگلی کشور جزء انفال هستند و لذا از طرح‌ها و پروژه‌هایی که منجر به مالکیت خصوصی اشخاص بر این گونه منابع می‌شود باید خودداری شود، افزود: مدیریت علمی بر جنگل‌های شمال کشور بدون حل مشکلات اقتصادی و اجتماعی جنگل‌نشینان موفقیت‌آمیز نخواهد بود پیشنهاد می‌شود برنامه‌ریزی و اجرای سیاست‌هایی چون تأمین سوخت فسیلی برای جنگل‌نشینان و خروج دام و تک خانوارها از جنگل تسریع و تشدید شود.

این کارشناس در پایان یادآور شد: با توجه به وجود گونه‌های کم‌نظیر و زیست بوم‌های متنوع در عرصه‌های جنگلی شمال ایران، در خصوص ذخیره‌گاه‌ها و مناطق حفاظتی، طرح‌های مدیریتی با تأکید بر معیارها و شاخص‌های فنی تهیه و گسترش یابد.