آینده مصر و ایران

   تدبیر24:  داوود هیرمداس باوند -   رابطه ایران و مصر در گذشته رابطه حسنه‌ای بوده است، اما با نگاهی به سیر این روابط در طول تاریخ می‌توان دریافت در جنگ جهانی دوم که جنبش‌های استقلال‌طلبانه و آزادی‌خواهانه‌ای نیز بر پا شد رابطه  تهران و قاهره روابطی بسیارعادی بود، اما در زمان نهضت ملی‌شدن صنعت‌نفت که رئیس دولت وقت محمد‌علی‌پاشا در مصر بر سرکار بود، شدیدا از جنبش ملی شدن نفت در ایران استقبال کرد، هنگامی که دکترمصدق در جهت رد ادعای انگلستان جریان را به شورای‌امنیت گفت به دلیل اینکه ایران قرار موقت دیوان را نپذیرفت مورد استقبال مردم مصر و دولت محمد پاشا قرار گرفت، زیرا آنها نیز در رابطه با تجدید‌نظر قرارداد1906 کانال‌سوئز و در مورد سودان در یک مبارزه‌ای بودند. پس از کودتای جمال عبدالناصردقیقا مساله ملی‌شدن کانال سوئز مطرح شد، پس از ملی‌کردن کانال سوئز جمال عبدالناصر اعلام کرد که مصر به پیروی از دکتر مصدق اقدام به ملی کردن  کانال سوئز کرد. فراتر از آن در جنگ 1973 بین مصر و اسرائیل، سوریه با اسرائیل در تنگنا قرار گرفت دولت ایران نفت گسترده و مجانی به مصر منتقل کرد و پس از پایان جنگ برای بازسازی مصر دولت ایران دو میلیارد دلار به دولت مصر کمک کرد. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران که قرارداد کمب دیوید میان مصر و اسرائیل منعقد شده بود در اجلاس شورای عرب در بغداد کشورهای عربی مصر را از اتحادیه عرب اخراج کردند. دولت ایران نیز در آن تاریخ که از جنبه‌های ارزشی انقلاب برخوردار بود روابط خود را با مصر کاهش داد. رابطه میان تهران و قاهره در سطح پایین کاردار پس از پیروزی انقلاب تا به امروز ادامه دارد. در سالهای اخیر کودتایی که در مصر انجام گرفت و از آنجایی که عربستان‌سعودی با اخوان المسلمین برخورد ارزشی داشت از کودتای مصر نه تنها حمایت کرد بلکه  در حدود 47میلیارد دلار در جهت رفع نیازهای این کشور به آن  یاری رساند. عربستان و کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس و حتی قطر که در حقیقت کودتا را تمدید کرده بود، اما در قبال همکاری عربستان سعودی از لحاظ مالی و سیاسی به پیشنهاد السیسی رئیس‌جمهور مصر قرار شد که نیروی واحد‌عربی تشکیل شود که البته تنها طرح آن مطرح شده بود و همچنین مصر از اقدامات کشورهای عربی برای عملیات هوایی در یمن حمایت کرده بود رابطه نزدیکی میان عربستان و مصر و به دیگر سخن میان کشورهای شورای همکاری‌های خلیج‌فارس وجود دارد، اما با این وجود روابط ریاض و قاهره مانعی بر سر راه  بهبود رابطه نزدیک میان ایران و مصر نخواهد بود. همانطور که گفته شد در برنامه برجام میان ایران و برخی از کشورهای عربی چون قطر، عمان، کویت و عراق مذاکراتی انجام گرفت. بنابراین روابط با مصر در چنین شرایطی مطرح شده، قبل از اینکه از لحاظ همکاری‌های منطقه‌ای دیر شود مصلحت مصر در این است که راه مذاکره سازنده با ایران را در پیش بگیرد. بر این اساس رابطه عربستان سعودی و مصر یک ارتباط دوجانبه‌ای است و گمان نمی‌رود که مصر در اتخاذ خط‌مشی منطقه‌ای خود تابع عربستان باشد، مصر در جهان عربی و در زمان عبدالناصر در کشورهای عرب، جهان اسلام و آفریقا مدعی رهبری بود به همین دلیل مصر جایگاه خود را فراتر از مساله‌عربستان می‌داند مصر تنها ملاحظاتی را رعایت می‌کند ولی در مقام ارزیابی، ارتباط با عربستان مانع بهبودی روابط دیپلماتیک قاهره با ایران نخواهد بود.