تدبیر24: ایرانیان باستان ارزش بسیاری برای زمین قائل بودند، زمین برای آنها قابل تقدیس و احترام بود و برخلاف اخلاف‌شان که به نظر می‌رسد این ویژگی را از پیشینیان متمدن خود میراث نبرده‌اند، آنقدر برای زمین و پاک ماندنش اهمیت قائل بودند که حتی اموات خود را برای جلوگیری از آلوده شدن مادر طبیعت، در خمره‌هایی سفالی در گوردخمه‌هایی دستکند در دل کوه به ابدیت می‌سپردند.
گوردخمه‌های روستای سرکوبه خمین یکی از نمونه‌های این گودخمه‌هاست که پس از شش هزار سال همچنان روایتگر آداب و رسوم ایرانیان کهن هستند، اما به نظر می‌رسد داستان آنها به گوش بسیاری از ما نرسیده و بدتر از آن از میان معدود کسانی که این داستان را شنیده‌اند هم تعدادی نه به قصد گوش سپردن به روایت های گذشتگان که به طمع دستیابی به گنج‌های پنهان، در گوش این افسانه‌گویان کهن دینامیت منفجر کرده‌اند! همان کاری که داعش با آثار باستانی می‌کند و با شنیدن اخبارش متاسف می‌شویم و بر او خرده می‌گیریم.
به گفته یکی از باستانشناسان سه سال پیش بود که این تجاوز به این اثر باستانی انجام شد، اما داستان اینگونه اقدامات در استان مرکزی و بسیاری از استان های کشور داستانی تکراری است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) - منطقه مرکزی - روستای سیرکوبه روستایی از توابع بخش مرکزی دهستان حمزه‌لو شهرستان خمین به واسطه داشتن گوردخمه‌ای در دل کوه و قلعه قزقلعه بازدیدکنندگان بسیاری را به خود جذب می‌کند.
شهرستان خمین دارای بناها و آثار تاریخی بسیار زیادی است و نمونه‌ای از این تعداد بیشمار جاذبه گردشگری، گوردخمه‌هایی است که در دل کوه‌های این شهرستان جای گرفته‌اند.
گوردخمه سرکوبه در دو کیلومتری روستای سرکوبه و در دل کوه قزقلعه قرار دارد و علاقمندان به آثار دستکند با سفر به خمین حتما سری به این گوردخمه‌ها می زنند.
محمد ناصری‌فرد پژوهشگر سنگنگارههای ایران در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص این گوردخمه گفت: روستای سرکوبه در گذشته به سرکوهه به معنی کوهی دارای اسرار شهره بوده است و به مرور این نام به سرکوبه تغییر یافت.
وی در خصوص ساختار این کوه گفت: این کوه که به قزقلعه معروف است از دور به مانند اهرام مصر است و سنگ‌هایی که روی هم بنا شده‌اند عملا به مانند یک سازه خودنمایی کرده و سنگ‌های قهوه‌ای‌رنگ زیبا به صورت هرمی شکل نمایان می‌شوند.
ناصری‌فرد با اشاره به اینکه تا چند متری کوه اثری از ورودی وجود ندارد، افزود: زمانی که به دامنه کوه می‌رسیم می‌توان یک حفره را دید که در ورودی آن یک اثر پنجه نمایان است که گویای کارکرد آیینی این کوه است و نشان می‌دهد که این محل در گذشته مأمنی برای راز و نیاز و نیایش بوده است.
وی با تاکید بر اینکه پنجه دست یک نماد جهانی است و در همه جای دنیا کارکرد آن یکی بوده و حاکی از باورهای اعتقادی است، گفت: با ورود به حفره با 24 پله به شکل اریب و شیب‌دار مواجه می‌شویم که به انتهای گوردخمه هدایت‌مان می کنند.
این باستان‌شناس تصریح کرد: در طول مسیر می‌توان اثر قلم چکش‌ها که بر روی دیوار حفره ایجاد کرده‌اند را دید. بعد از پله‌ها که عرض آنها یک متر است در عمقی 10 متری به سه حفره می‌رسیم که به سفره‌های آب ختم می‌شوند.
وی با اشاره به اینکه در سال 82-81 آب در یکی از حفره‌ها تا هشت متر بالا می‌آمد که نشان از غنی بودن سفره‌های آبی منطقه بوده است، گفت: در اطراف گوردخمه خمره‌های قطوری یافت شده است که نشان می‌دهد در گذشته بر مبنای باورهای دینی خاص منطقه و تاکید بر لزوم پاک نگهداشتن زمین اجساد مردگان را در این خمره‌ها قرار می‌دادند و بعد از گذشت زمان مناسب خاک تشکیل شده در خمره را به داخل حفره گوردخمه می‌ریختند.
ناصری‌فرد گفت: گذشتگان بویژه زرتشتیان اعتقاد داشتند که زمین پاک است و به هیچ عنوان نباید آن را آلوده کرد، به همین دلیل اجساد را به خاک نمی‌سپردند، بلکه در این خمره‌ها قرار می‌دادند.
وی با اشاره به اینکه این گوردخمه قدمتی حدود دوهزار تا شش هزار ساله دارد، بر حفظ و حراست از این اثر که یکی از زیباترین و بی‌بدیل‌ترین نمونه در استان و شاید کشور است تاکید کرد و افزود: این محل جاذبه‌های بسیار زیادی دارد و علاقمندان همواره پس از بازدید از سنگنگارههای تیمره حتما سری به این گوردخمه می‌زنند.
وی با اشاره به اینکه این اثر از منظر آیینی، سازه معماری و کارکرد زیبایی‌شناختی بسیار خاص است و باید سازوکار خاصی برای حفظ و حراست از آن تعریف شود، اظهار کرد: این گوردخمه پتانسیل بسیار بالایی در امر توسعه گردشگری دارد و با توجه به قدمت بالای آن که البته به دلیل عدم وجود پژوهش‌های سیستمی نمی‌توان عمر دقیق آن را تخمین زد لازم است که برنامه‌ریزی جدی برای حراست از آن تدارک دید بویژه اینکه کسب درآمدهای قابل توجه اقتصاد گردشگری در این منطقه در صورت انجام اینگونه اقدامات غیرقابل انکار است.
ناصری‌فرد گفت: سه سال پیش تعدادی از سودجویان به امید دستیابی به گنج‌های احتمالی این منطقه در ورودی این محوطه انفجاری ایجاد کردند که منجر به تخریب تعدادی از پله‌ها شد.
وی با اشاره به حضور یگان حفاظت در این منطقه گفت: این منطقه به دلیل شرایط ویژه نیازمند مراقبت‌های ویژه است، البته با روند حفاظتی که در این منطقه در پیش گرفته شده می‌توان به بهبود شرایط حفاظتی آن امیدوار بود.
به گزارش ایسنا، اسماعیل شراهی مدیر پژوهش و باستان‌شناسی اداره کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی استان مرکزی نیز درخصوص وضعیت فعلی این گوردخمه گفت: برخی به این منطقه آب انبار و برخی گوردخمه می‌گویند، اما به هرحال وضعیت فعلی گورخمه مطلوب است و مشکل خاصی ندارد.
وی با اشاره به اینکه این گوردخمه در دل کوه قزقلعه جای دارد و ثبت شده است، افزود: معماری این گوردخمه دستکن است و کلیه پله‌های آن دست‌ساز هستند، به همین دلیل ارزش این گوردخمه به قدری است که به هیچ عنوان نمی‌توان آن را محصور کرد و اجازه بازدید به مردم نداد، اما برای حراست از آن یگان حفاظت به صورت مستمر از منطقه بازدید می‌کند و خوشبختانه از این جهت هیچ تهدیدی برای گوردخمه وجود ندارد.
به گزارش ایسنا، خمین یکی از شهرستان‌های پربار استان مرکزی در حوزه آثار باستانی است و وجود دستکندهای چندین هزارساله یکی از ویژگی‌های مهم این شهر محسوب می‌شود که وجود آنها دلیلی بر قدمت چندهزار ساله این منطقه است، اما به نظر می‌رسد تاکنون ثمره‌ای از اینهمه ظرفیت سرشار گردشگری عاید این شهرستان و استان مرکزی نشده است، هرچند این داستانی است که در خصوص تمامی ظرفیت‌های گردشگری استان به نسبت‌های مختلف و اشکال گوناگون خودنمایی می‌کند.
شهر زیرزمینی تهیق یکی از بارزترین نمونه‌های این دستکندهاست که البته توسط میراث فرهنگی استان ساماندهی شده است.
ارسال به دوستان 
نسخه چاپی 
