تهران، مقصد احتمالی زلزله بعدی

 تدبیر24: زلزله شناسان می‌گویند: پایتخت ایران در کنار دو شهر زلزله خیز لس آنجلس و استانبول مقاصد احتمالی زلزله‌ های مهلکی هستند که عنوان می‌شود موج وقوع آنها آغاز شده است. اطلاعاتی که درباره خطرپذیری شهر تهران در برابر زلزله منتشر شده باعث می‌شود هر وقت زلزله‌ای در ایران یا حتی در نقطه‌ای دیگر از دنیا اتفاق می‌افتد، بحث احتمال وقوع زلزله در پایتخت ایران مطرح شود؛ اتفاقی که در صورت وقوع با توجه به نا ایمن بودن بسیاری از ساختمان‌ها در شهر تهران خسارات جبران ناپذیری بر جا می‌گذارد و به سادگی تبدیل به فاجعه در ابعاد وسیع می‌شود.

کشور ایران کشوری زلزله خیز است و هر لحظه وقوع زلزله در آن امکانپذیر است،بنابراین ایمنی سازی در برابر زلزله در شهر تهران امری ضروری است. وضعیت شهر تهران نیز مانند سایر شهرهای کشور است و نمی‌توان گفت که تهران زلزله خیزتر از سایر شهرهاست، اما با توجه به اینکه کشور ایران کشوری زلزله خیز است باید نسبت به وقوع زلزله در پایتخت آمادگی داشت. در تهران ظرفیت وقوع زلزله وجود دارد و ما باید شرایط کار و زندگی خود را متناسب با زلزله خیزی تهران تنظیم کنیم. این در حالی است که تاکنون در مورد ایمنی سازی شهر تهران کار چندانی انجام نشده است و همین امر درجه زلزله خیزی و وقوع تلفات جانی و مالی را در صورت وقوع زلزله تهران تشدید می کند. حتی شبکه گازرسانی شهر تهران متناسب با زلزله خیز بودن این شهر تنظیم نشده است و برای حفظ ایمنی شهر تهران در برابر زلزله نیازمند مدیریت بحران هستیم.

مقاصد احتمالی زلزله‌های‌مهلک

زلزله شناسان اعلام کردند که با توجه به افزایش تنش‌ها در لایه‌های زیرین کره زمین، استانبول، تهران و لس‌آنجلس در معرض زلزله‌های احتمالی بعدی در جهان قرار دارند. زلزله شناسان اعلام کرده اند که طی سال جاری تنش میان لایه های زیرین کره زمین و صفحات تکتونیکی آن نسبت به قبل افزایش یافته است. در حال حاضر جنوب شرق آسیا، آمریکای جنوبی و اخیرا نیز، با زلزله مهلک در مرکز ایتالیا، اروپا در حال حس کردن تاثیرات این مساله است. بر همین اساس نگرانی‌هایی نسبت به احتمال وقوع زمین لرزه های مهلک‌ تر در برخی نقاط جهان که به از بین رفتن کل یک شهر منجر شود، گسترش یافته است. از این نظر سه شهر در جهان با بیشترین احتمال وقوع زلزله بعدی، لس‌آنجلس، تهران و استانبول هستند. لس‌آنجلس بر روی گسل خطرناک سن‌آندرس واقع شده و دیگر وقوع زمین لرزه در این شهر عجیب به نظر نمی رسد. مرکز آزمایشات نیروی جت ناسا اعلام کرده که وقوع ریز لرزه ها در لایه های زیرین این شهر فشار موجود بین این لایه ها را افزایش داده است. در سال ۲۰۱۴، زمین لرزه ای به قدرت ۵/۱ درجه در مقیاس ریشتر شهر لاهابرا در کالیفرنیای جنوبی و نزدیکی لس آنجلس را لرزاند. کارشناسان ناسا معتقدند که بخشی از فشار زمین لرزه قبلی باقی مانده است که قطعا تا آوریل سال ۲۰۱۸ به وقوع زمین لرزه در لس‌آنجلس منجر خواهد شد. بنا به گفته این کارشناسان، قدرت فشار باقیمانده به قدری است که می‌تواند زلزله‌ای به قدرت تا ۳/ ۶درجه در مقیاس ریشتر ایجاد کند. تهران نیز یکی دیگر از مقاصد احتمالی زمین لرزه در جهان است؛ چرا که این شهر در نزدیکی سه گسل بزرگ واقع شده است. از سوی دیگر جمعیت زیادی به سوی این شهر آمده اند و جمعیت این شهر به شدت افزایش یافته و در نتیجه ساختمان‌سازی‌های گسترده ای در تهران انجام شده است که موارد ایمنی نسبت به زلزله در بسیاری از این ساختمان ها رعایت نشده و همین امر جمعیت بسیاری را دراین شهر نسبت به وقوع زمین‌لرزه آسیب پذیر کرده است. یک زلزله‌شناس و استاد دانشگاه آزاد اسلامی تهران، در گفت‌وگو با رویترز اعلام کرد که احتمال وقوع زمین لرزه با حداقل قدرت شش ریشتر در تهران طی ۵۰ سال آینده ۹۰ درصد است. بهرام عکاشه تاکید کرد: زمین‌لرزه ممکن است ۵۰ سال دیگر و یا همین امشب رخ دهد. این در حالی است که رئیس‌جمهور پیشین ایران، نیز پیشتر اعلام کرده بود که جمعیت تهران بسیار بیشتر از آن است که این شهر بتواند در زمان زلزله از عهده آن برآید. محمود احمدی نژاد تاکید کرده بود: ۱۳ میلیون نفر در تهران زندگی می‌کنند که پنج میلیون نفر از این جمعیت باید تهران را ترک کنند تا بتوان در زمان زمین لرزه احتمالی از عهده عواقب آن برآمد.

زلزله در کمین استانبول

استانبول نیز گزینه دیگری است که احتمال وقوع زمین لرزه در آن بالاست. در قرن ۲۰، حدود صد هزار نفر در استانبول به دلیل وقوع زمین لرزه های کوچک و بزرگ جان خود را از دست داده اند. به همین دلیل کارشناسان نسبت به شرایط بخشی از جمعیت این شهر ترکیه که در خانه های آسیب‌پذیر و بدون ایمنی کافی زندگی می کنند نگران هستند. بنا به تحقیقی که در سال ۲۰۰۰ انجام شد، به احتمال ۶۰ درصد این شهر تا سال ۲۰۳۰ زمین لرزه ای به بزرگی هفت درجه در مقیاس ریشتر را تجربه خواهد کرد. به گزارش فارس، برای آنکه بتوان عواقب این زمین لرزه را بیشتر درک کرد باید گفت که وقوع زمین لرزه ای به بزرگی ۵/۷درجه در مقیاس ریشتر در حدود ۱۰۰ کیلومتری این شهر به کشته شدن هزار نفر در استانبول انجامید.

تهران شهری روی گسل

تهران روی گسل قرار دارد و بافت های فرسوده آن حدود چهار هزار هکتار است که با بی توجهی مسئولان این بافت نا ایمن به ۱۲ هزار هکتار هم خواهد رسید. بنابراین رسیدگی به بافت های فرسوده بسیار اهمیت دارد. بسیاری از بافت مسکونی در مرکز تهران به ویژه در منطقه ۱۲ فرسوده و کلنگی است. مقاومت پایین این بافت‌ها در مقابل زلزله و سایر بلایای طبیعی، ریزدانگی و کوچک بودن فضاهای مسکونی از عمده مشکلات این بافت‌ها است. این در حالی است که بافت های فرسوده شهری که زمانی براساس الگوهای شهری و با تاثیر از شرایط اقتصادی، اجتماعی ساکنان و ویژگی‌های محیطی به وجود آمده اند، امروزه بر اثر گذشت زمان و تغییر در الگوهای فضایی ساخت و ساز، قابلیت زندگی را از دست داده و دارای مشکلات زیادی از لحاظ شرایط کالبدی، عبور و مرور، اقتصادی و اجتماعی برای زندگی امروزی است. بنابراین استفاده ازبرنامه های راهبردی در جهت بهسازی و نوسازی این بافت های فرسوده دارای اهمیت بسیاری است. سازمان مديريت بحران شهر تهران نیز بارها اذعان داشته که آمادگی لازم برای مقابله با زلزله و بحران‌های ناشی از آن، هنوز در پايتخت تامين نشده و شرايط موجود نمی‌تواند دغدغه خاطر مردم و مسئولان را در حوزه آمادگی و بسيج امکانات هنگام وقوع بحران برطرف سازد. بافت‌های فرسوده تهران، دسترسی و امداد و نجات مصدومان زلزله تهران را در بسياری از نقاط پايتخت با مشکل جدی روبه‌رو می ‌کند، به طوری که اگر يک زلزله بيش از پنج ريشتر رخ دهد، تراکم جمعيتی موجود در بافت‌های فرسوده مانع دسترسی به گروه‌های امداد و نجات به مناطق آسيب‌ديده می ‌شود. ضمن اينکه مشکلات مشابهی می ‌تواند در جريان امدادرسانی به مصدومان ساختمان‌های بلند مرتبه تهران رخ دهد.