سرمایه فرهنگ و هنر

 تدبیر24: جلیل سازگارنژاد-اهالی فرهنگ و هنر پیش از روی‌کارآمدن دولت یازدهم، دوران بسیار سختی را گذرانده بودند. با توجه به شعارها و برنامه‌های دکتر روحانی در ایام انتخابات، امیدواری بازگشت به فضای فرهنگی دوران اصلاحات تقویت شد؛ اما دشواری آن نیز واقعیتی محسوس بود. فداکاری درخور‌توجهی در مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد در سه سال گذشته صورت گرفت و این فرصت را به وجود آورد که اطمینان‌سازی و اعتمادسازی دوباره بین اهالی فرهنگ و هنر و دولت ایجاد شود و فرهیختگان این بخش، امکان ظهور و بروز اندیشه‌ها و دیدگاه‌های خود را بیابند. سینمای ایران از آن جو ملتهب سال‌های دولت احمدی‌نژاد، فاصله گرفت و با آرامشی نسبی که ایجاد شد، باز هم درخشش داخلی و بین‌المللی را تجربه کرد. در حوزه چاپ و نشر، موفقیت‌هایی نسبی به دست آمد. در حوزه موسیقی و هنرهای نمایشی و تجسمی، کار معاونت هنری و دفاتر موسیقی و هنرهای نمایشی دشوار بود و باید از تنگناهای بسیاری عبور می‌کردند که در دو سال اول، تأکید بر قانون‌مداری و دفاع از حقوق اهالی هنر، دیده شد؛ اما در اواخر این دوران، فضا تغییر کرد. در حوزه مطبوعات هم محدودیت‌ها کاهش یافت. در مجموع باید از وزیر پیشین و مجموعه همکاران ایشان قدردانی کرد. اکنون که دکتر سیدرضا صالحی‌امیری برای تصدی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی معرفی شده است، مطالبات این حوزه در شرایط خاصی قرار دارد. وزیر پیشنهادی فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه‌های پژوهشی و تحقیقات در بخش امنیت کشور و اقوام، دارای سوابق موفقی است و در دانشگاه، چهره شناخته‌شده‌ای به شمار می‌رود. در مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص، حدود هشت سال معاون فرهنگی بوده؛ اما فعالان حوزه فرهنگ شناخت کافی از ایشان ندارند. ایجاد اعتماد و شناخت متقابل میان فعالان این حوزه و وزیر پیشنهادی، از ملزوماتی است که به هم‌افزایی کمک کرده و توفیقات بیشتر را در پی دارد. در صورت اعتماد نمایندگان مجلس به گزینه پیشنهادی، ایشان می‌تواند با شتاب‌بخشی به برنامه‌های دولت تدبیروامید و البته جلب حمایت قاطع‌تر دولت، مسیر درست را طی کند. دسترسی دکتر صالحی امیری به اطلاعات بیشتر و شناخت کافی از گذرگاه‌ها و موانعی که بر سر راه پیشرفت و توسعه فرهنگ وجود دارد، یک امتیاز محسوب می‌شود. گستردگی کم‌نظیر حوزه فرهنگ از موسیقی و تجسمی گرفته تا مطبوعات و رسانه‌ها و کتاب و انتشارات و نشر و سینما و تئاتر، شناخت سریع این حوزه‌ها و شناخت اهالی فرهنگ و هنر برای ایجاد یک ارتباط دوجانبه را اجتناب‌ناپذیر می‌کند که نیازمند اولویت‌بخشی است. درعین‌حال، اگر اهل فرهنگ و هنر به میدان نیایند و در همه این حوزه‌ها به تولید آثار فاخر نپردازند، یک مدیر، هرچقدر هم برجسته باشد، نمی‌تواند به‌تنهایی به نتیجه مدنظر برسد. درعین‌حال، به باور نگارنده، بزرگ‌ترین مأموریت صالحی‌امیری در وزارتخانه فرهنگ و ارشاد، گسترش نهادسازی فرهنگیِ غیردولتی است که بنای فرهنگ بر آن استوار می‌شود. اگر تولیت نهادهای فرهنگی به اهل آن سپرده شده و تولیدات فرهنگی فاخر در پیشخوان فرهنگی کشور قرار بگیرد، می‌تواند دوره موفقی برای ایشان و حوزه فرهنگی کشور باشد. بارها گفته شده از مجموع بودجه فرهنگی، کمتر از ١٥ درصد آن در اختیار این وزارتخانه است و این مسئله، فعال‌کردن ظرفیت‌های نهادهای غیردولتی را در بخش فرهنگ و هنر اجتناب‌ناپذیر می‌کند. 

سرمایه اصلاح‌طلبان، فرهنگ است و همین سرمایه، آنان را در جامعه ایران مورد حمایت مردم قرار داده است. نزدیکی وزیر پیشنهادی به تبار اصلاح‌طلبی، این فرصت را فراهم می‌آورد تا با بهره‌گیری صحیح از این سرمایه، شوق و ذوق را در میان اهالی فرهنگ و هنر ایجاد کند. تعامل سازنده، ارتباطات را شتاب می‌دهد و اگر دکتر صالحی امیری به این صفت نزد فرهنگیان و هنرمندان شناخته شود، کار دشوار او در این وزارتخانه پرمسئولیت، آسان‌تر خواهد شد.