مطالبات جامعه مدنی از شوراهای شهر و روستا چیست؟

تدبیر24»حمیدرضا جلائی‌پور جامعه‌شناس  و از مشاوران سیدمحمدخاتمی در نشستی که به همت شورای هماهنگی  حامیان نهادهای مدنی در سالن ابن‌خلدون دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد به دفاع از فهرست اصلاح‌طلبان برای انتخابات شورای شهر  تهران پرداخت.
به گزارش تدبیر24  نشست «مطالبات نهادهای مدنی از پنجمین دوره شوراهای شهر و روستا» به همت « شورای هماهنگی  حامیان نهادهای مدنی» و «انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات» با دو پنل برگزار شد که در پنل نخست   «فاطمه صادقی» ، «مینو مرتاضی لنگرودی» و «حمیدرضا جلائی‌پور» به طرح دیدگاه‌ها و مطالبات نهادهای مردمی از شوراهای شهر و روستا پرداختند و در پنل دوم ۳ تن از فعالان مدنی ضمن نقد فهرست اصلاح‌طلبان برای شورای شهر تهران خواستار شفاف‌سازی دراین‌‌باره و نحوه حمایت خود از فهرست یا ارايه فهرست مستقل پرداختند.

مطالبات جامعه مدنی از شوراهای شهر و روستا چیست؟

جلائی‌پور: چون کار جمعی‌است قابل دفاع است
نقد فهرست ارائه شده برای انتخابات پنجمین دوره انتخابات شورای تهران در پنل دوم نشست حامیان جامعه مدنی در دانشکده علوم اجتماعی تهران انجام گرفت. در این پنل «سعیددهقان»، «هادی کاشانی» و «علیرضا افشار»  از فعالان مدنی ضمن نقد فهرست ۲۱نفره ارائه شده به طرح دیدگاه‌های خود مبنی براینکه به طور مستقل  فهرست ارائه کنند یا ضمن حمایت از کلیت فهرست، تعدادی از نمایندگان و فعالان مدنی را با برخی چهره‌های معرفی شده درون فهرست جایگزین کنند ، پرداختند.
علیرضا افشار دراین‌زمینه گفت:  مشکل اصلی احزاب اصلاح طلب آن است که نتوانسته‌اند با گروه های نهادی و جوامع مدنی و لیست جوامع مدنی همکاری و همیاری داشته باشد و ما لیست خود را داریم که در آن منتخبان جریان مدنی قرار دارند و چند نفر از لیست اصلاح طلب وجود دارد. لیست نهایی اصلاح طلبان هم از نظر وجود سران مدنی و هم از نظر اصلاح طلبان کارآمد لیستی نامناسب است.
در ادامه هادی کاشانی از فعالان مدنی و دبیر شورایاری یکی از محلات به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت : نهادهای مدنی و احزاب جدا از هم عمل کردند.  تلاش ها برای نزدیکی این دو حوزه از شش ماه گذشته و آشنایی این دو گروه با یکدیگر شروع شد. با نگاهی به سیستم حزب مورد نظر دیده شده ایم که سازمان های حزبی در سطح ابتدایی قرار دارند. در نهایت ما با توجه به تجربه کاری خود کامنت هایی ارائه کردیم و به این نتیجه رسیدیم که همیشه افرادی علاوه بر تجربه کاری و دانش باید وزنی از معروفیت داشته باشد.  
این فعال مدنی همچنین افزود: اصلاح طلبان گروهی هستند که می‌توان با آنها گفتگو کرد. از سویی اگر در نهادهای مدنی چنگ زده شود افراد مناسب به اندازه انگشت‌های دست نداریم و باید در نهایت باید با یک خرد جمعی با حفظ افراد کاردان از لیست اصلاح طلبان و سران جامعه مدنی فهرستی را ارائه کرد.

جلائی‌پور در نشست حامیان مدنی درباره فهرست اصلاح‌طلبان چه گفت؟

حمیدرضا جلائی‌پور، جامعه‌شناس که در این نشست چندین بار تأکید کرد که در هیچ بخشی از فرایند تدوین فهرست نقشی نداشته به دفاع از فهرست ارايه شده پرداخت.
او ۲ ویژگی مهم را مزیت این فهرست دانست و گفت: فهرست ارائه شده توسط شورایعالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان قابل دفاع است زیرا دو ویژگی مهم یعنی «حاصل کارجمعی» و «حضور اصلاح‌طلبان  جدی» را دارد. توجه داشته باشید که که ایرانی‌ها کار فردی بسیار بلدند  ولی کار جمعی کمتر کرده‌اند. این در حالی است که این فهرست انتخاباتی حاصل کار جمعی است که دستکم ۱۷ یا ۱۸ تشکل اصلاح‌طلب پای آن را امضای کرده‌اند.
جلائی‌پور با تأکید براینکه عوض کردن شهردار آن هم در شرایطی که این شهردار قراردادهایی با ۲۰میلیون‌دلار ارزش با برخی نهادها بسته است شوخی نیست افزود: ما به افراد سیاستمداری نیازداشتیم که بتوانند قرص و محکم بایستند و در انتخاب شهردار ثابت‌قدم باشند نه اینکه حتی حاضر به طرح سئوال از شهردار نباشند.
حمیدرضا جلالی همچنین تاکید کرد برخلاف تصور شورای شهر یک نهاد حکومتی است. و برخلاف سخن دیگران من متقدم که افرادی که کار مدنی هستند نباید به سادگی و بدون دانش سیاسی وارد شورای شهر شوند وگرنه شورای شهر در واقع بازیچه دست حکومت می شوند.
لیست کنونی، اصلاح طلب، جوان، دست پاک و جدی و توانمند کاری در رابطه با مدیریت شهری، تجربه کار شهری داشته باشد؛  هستند و برخلاف صحبت دیگران اینها توانایی ایستادگی در برابر مواردی چون پلاسکو است.
پیش از جلائی‌پور ، فاطمه صادقی ضمن انتقاد از اینکه مردم را با عناوین نامزدها مرعوب کرده‌ایم گفت: عده‌ای را پشت عنوان «دکتر» و «مهندس» پنهان کرده‌ایم در حالی که انتظار می‌رفت کسی که متخصص باشد یعنی به معنای واقعی بر روی موضوعی متمرکز کار کرده باشد و آن را بشناسد را به شورا بفرستیم نه کسانی که صرفاً فارغ‌التحصیل رشته‌ای هستند.

مطالبات جامعه مدنی از شوراهای شهر و روستا چیست؟

صادقی : شوراها نباید سیاسی شوند تا ضد فساد عمل کنند
نخستین سخنران نشست «مطالبات جامعه مدنی از شوراهای شهر و روستا» بعد از طرح موضوع توسط «محمدعطاردیان» خانم «فاطمه صادقی» جامعه‌شناس بود. او در بخش‌های مختلفی از سخنان خود تأکید کرد که منظورش از طرح دیدگاه‌هایش غیرسیاسی کردن شوراها نیست .
فاطمه صادقی با اشاره به اینکه نهادمدنی چیست و شورا چیست که حالا ببینیم چه مطالباتی از یکدیگر دارند و چه نسبتی با هم دارند  توضیح داد: نقظه اتصال جامعه‌مدنی به سیاست کلی شورا است و با این وصف جایگاه بسیار مهمی دارد. به همین دلیل صرف اینکه یکسری افراد را به شورای شهر بفرستیم با این توضیح که آن‌ها نماینده جامعه ‌مدنی‌اند کفایت نمی‌کند زیرا شوراها باید با جامعه مدنی واقعی روبه‌رو شوند.
فاطمه صادقی در بخش دیگری از سخنان خود به انتظار  مبارزه با فساد و چپاول  از شورای شهر و جلوگیری از پروژه‌آزادسازی اقتصاد به این معنا در شهر اشاره کرد و افزود: به همین دلیل است که تأکید دارم شورا باید از جناح‌بندی‌های سیاسی خالی شود. اینکه سیاسیون لیست بسته‌اند و افراد را با واژه «دکتر» و «مهندس» مرعوب می‌کنند همان رویه‌ای است که بر جامعه ما غالب شده‌است در حالی که باید پرسش می‌شد آقا یا خانم نامزد کار مدنی چه کرده‌ای ؟ سابقه‌ات چیست؟ کار در حوزه آسیب‌های اجتماعی و زنان  یا فقر تنها با ممارست  و تجربه کسب کردن حاصل می‌شود نه با دانشگاه رفتن و فارغ‌التحصیل‌شدن صرف.
وی انتظار جامعه مدنی از شورای شهر را در شرایطی ممکن دانست که افراد مستقل  به شورا راه یابند و بتوانند برخلاف تجربه دوره اول شوراها که خیلی خصلت سیاسی پیدا کرد و شکست خورد به حل مشکلات شهر از جمله مقابله با فساد بپردازند.


جلائی‌پور : شوراها لولاهایی بین نهادهای مدنی و نهادهای حکومتی هستند
حمیدرضا جلائی‌پور دومین سخنران پنل نخست این نشست بود. او در ۳ سرفصل به سخنرانی پرداخت که شامل مفهوم نهادهای مردمی ، مفهوم شورای شهر و کارکرد شورا بود.
این استاد دانشگاه و  جامعه‌شناس بر مفهوم نهادمدنی مبتنی بر «نهادهای غیرحکومتی غیرخانوادگی، غیر بازاری که به حوزه عمل داوطلبانه شهروندان مربوط می‌شود» تأکید کرد  و توضیح داد: گیدنر می‌گوید هر نهاد مستقل از دولت را نمی‌شود گفت نهادمدنی  و از این منظر کسانی می‌توانند نهادمدنی فعالیت کنند که به ارزش‌های بنیادین یعنی آزادی، برابری و برادری و خواهری اعتقاد داشته باشند.
او در بخش دیگری از سخنرانی خود گفت: انتخابات شورای شهر انتخابات جامعه مدنی در برای حافظان مفهومی است ه جمهوری اسلامی را به «حکومت اسلامی» می‌خواهند تقلیل داده و محدود کنند.
وی سپس با طرح این پرسش که کارکرد شوراها در ایران چیست توضیح داد: مهمترین وظیفه و کارکردشوراها در ایران عدم تمرکز در مدیریت کشور است و از این منظر کارکرد بسیار مهمی است.
این استاد دانشگاه تهران همچنین تأکید کرد: ایران هنوز در آغاز راه  است زیرا همواره یک کشور حکومتی بود و همه چیز  در ایران در سپهر نفوذ حکومت  قرار دارد. برهمین اساس شوراها مهم هستند زیرا می‌توانند به حکمرانی محلی و نحقق وعده آن عمل کنند.
او با تأکید بر وظایف حکومت یعنی تأمین امنیت، سیاست خارجی، برقرار عدالت و ایجاد توسعه متوازن در کشور  توضیح داد: بقیه امور در قالب حکمرانی محلی باید در اختیار شوراها باشد و آن‌ها به این مهم بپردازند.
جلائی‌پور با اشاره به الگوبودن تهران و شورای شهر آن افزود: در دوره‌ای هستیم که 3G و 4G به نظرم مهمتر از داشتن روزنامه‌های مستقل است. به همین دلیل هم نمی‌توانند حریف این جامعه شوند و لذا با تکیه بر این مفاهیم باید بر ایجاد شهرداری شیشه‌ای و شهرداری شفاف به عنوان یک مطالبه تأکید کرد.
او شوراها را لولای خیلی خوبی بین نهادهای حکومتی و نهادهای مردمی توصیف کرد و ادامه داد: وقتی ماجرا پلاسکو روی داد و جلوی چشم همگان این ساختمان فروریخت شاهد بودیم که حتی اجازه ندادند درباره چرایی آن طرح سئوال کنیم  و تازه آنجا بود که فهمیدیم نهادهای مدنی تخصصی نظیر نظام‌مهندسی ما هم قوی نیستند.


مرتاضی: فریب آشکاری زیر لوای تخصص‌گرایی
مینومرتاضی لنگرودی فعال زنان و جامعه مدنی دیگر سخنران این نشست بود. او در سخنانی بر مفهوم «حق بر شهر» تأکید کرد که چگونه می‌تواند فضای مدنیت سیاسی و فضای مدنیت اجتماعی در شهر ایجاد کند و گفت: هیچ فضایی در شهر در خلاء ایجاد نمی‌شود و اگر بخواهیم شهر مدنی و بدون تبعیض به وجود آوریم باید حق بر شهر و در پی آن حقوق شهروندی اجرا شود. این مهم ممکن نمی‌شود مگر آنکه بتوانیم از امکانات شهر به طور شایسه بهره‌مند شویم.
مرتاضی سپس به این آمار که تا کنون زنان فقط ۷درصد از کرسی‌های شوراها را در اختیار داشته‌اند پرداخت و افزود: زنان بزرگترین جمعیت  محذوف جامعه از مراجع تصمیم‌گیری است باید در شورای شهر حضور موثری  داشته باشند  که می‌توانند در شورای شهر حقوق محذوفان را  مطالبه کنند.
وی سپس تأکید کرد: فریب آشکاری در  اشاره به مفهوم تخصص‌گرایی  توسط سیاسیون رخ داده‌است.آنها تخصص را در دکتر و مهندس بودن به شخص تقلیل داده‌اند. در حالی که منظور از تخصص در شورای شهر تخصص‌های نهادی است. تخصصی که در کار داوطلبانه با متمرکز شدن روی موضوعات خاص  چه امور صنفی چه آسیب‌های اجتماعی دحاصل مي‌شود و در آن حوزه خاص  به کار می‌آید.  اما اگر ما بیاییم صرف اینکه شهرمدنی ایجاد کنیم شورای شهری متشکل از نخبگان ایجادکنیم که شهر مدنی نمی‌شود  و دست برقضا به نفع نخبگان و طبقه مسلط سوق می‌یابد.  اتفاقاً به این شیوه تبعیض  طبقاتی قومیتی و جنسیتی را مسلط می‌کند.
این فعال مدنی و فعال زنان همچنین تصریح کرد: حق بر شهر بیش از آنکه حق فردی باشد حق اشتراکی است . حق برشهر برای آنکه تبدیل به قدرت بشود نیازمند قدرت جمعی دارد .  شورای شهر باید بتواند فارغ از برخوردهای پلیسی و امنیتی این امکان را برای شهروندان فراهم کند که دور هم جمع شوند.