پرداخت جریمه به ترکیه دروغ محض است/کاهش 13 درصدی قیمت گاز صادراتی بر اساس رای دیوان داوری

تدبیر24»«بیژن زنگنه » روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا درباره برخی ادعاها مبنی بر ارزان فروشی گاز ایران به ترکیه به علت جریمه شدن تهران، بیان داشت: رای دیوان داوری در سال 1391، کاهش 12 درصدی قیمت گاز صادراتی ایران به ترکیه بود که آنکارا نسبت به آن اعتراض کرد.
وزیر نفت اضافه کرد: ترکیه علاوه بر درخواست برای کاهش قیمت 37.5 درصدی، خواستار 25 درصد تخفیف دیگر نیز به دلیل کیفیت گاز بود که در مجموع 62.5 درصد می شد.
زنگنه ادامه داد: اما در نهایت، دیوان داوری سال گذشته رای داد به دلیل این که قیمت گاز صادراتی ایران از قیمت گاز روسیه بالاتر است، 13 درصد کاهش یابد تا به قیمت گاز صادراتی روسیه برسد.
وی یادآور شد: زمان اجرای این حکم را 9 ماه پس از زمان درخواست ترکیه قرار دادند که باعث شد مقداری از پول هایی را که ما از ترکیه گرفته بودیم، به آنها بدهکار شویم.
وزیر نفت با بیان اینکه «دروغ محض است که یکی گفت جریمه شده ایم. ما هیچ جریمه ای نشده ایم»، گفت: بنابراین، براساس رای دیوان داوری، بابت پولی که باید به ترکیه بازگردانیم، اکنون برای صادرات گاز پولی دریافت نمی کنیم.
زنگنه گفت: آنچه که رخ داده، اصلاح قیمت است که در قراردادهای صادرات گاز موضوع طبیعی به شمار می رود و با تلاش های که انجام شد به حداقل رسید.
به گزارش ایرنا، ایران و ترکیه در سال 1996 میلادی در جریان سفر نجم الدین اربکان نخست وزیر اسبق ترکیه به تهران قرارداد 25 ساله تجارت گاز امضا کردند. واردات گاز ترکیه از ایران در سال 2011 میلادی آغاز شد.
ایران دومین صادرکننده گاز به ترکیه است و سالانه تا سقف حدود 10 میلیارد متر مکعب گاز به این کشور صادر می کند.
ترکیه پیش از این نیز شکایتی را مبنی بر کم فروشی گاز توسط ایران مطرح کرده بود که دادگاه آن را رد کرده و به نفع ایران رای داده بود؛ شرکت بوتاش (شرکت سهامی خطوط لوله نفت و گاز ترکیه) که طرف شرکت ملی گاز ایران به شمار می رود این درخواست را مطرح کرده بود.
شکایت دوم ترکیه ادعای گرانفروشی گاز و درخواست برای تخفیف توسط ایران بوده است که صدور رای نهایی، چندین سال به درازا کشید.
ترکیه اعلام کرده است قیمت هر یک هزار مترمکعب گاز وارداتی از ایران 490 دلار برای آنها تمام می شود، در صورتی که واردات گاز از جمهوری آذربایجان به ازای هر هزار مترمکعب 335 دلار برایشان هزینه دارد و برای همین میزان گاز نیز به روسیه 425 دلار پرداخت می کنند.
بر اساس گزارش ها، مجموع پولی که ایران بابت کاهش قیمت گاز به ترکیه بدهکار می شود، حدود 1.9 میلیارد دلار است.
ترکیه اکنون به عنوان بزرگترین خریدار گاز ایران به شمار می رود، اما در صورت تحقق 2 پروژه صادرات گاز ایران به بصره و بغداد، عراق به بزرگترین وارد کننده گاز ایران تبدیل خواهد شد.
قراردادهای صادرات گاز از طریق خط لوله قرادادهای بلند مدت هستند، بنابراین بر اساس عرف بین الملل، در قرادادهای صادرات گاز، همواره بندی درج می شود که بر اساس آن به طرفین قرارداد این اختیار داده می شود در دوره های زمانی مشخص، بتوانند درخواست تجدید نظر در قیمت گاز صادراتی داشته باشند.
قیمت گاز تابع عوامل مختلف مانند قیمت جهانی نفت است که باعث می شود قیمت گاز نوسان داشته باشد، بنابراین بر اساس روال عادی، کشورهای صادرکننده و واردکننده اقدام به طرح شکایت های متعدد در مراجع داوری بین المللی می کنند.