تشکیل مجلس موسسان در ونزوئلا جدا از نارضایتی های عمومی از اوضاع نابسامان اقتصادی، خشونت های سیاسی را نیز بر آن افزوده است که برون رفت از این بحران های پیچیده و دامنه دار، امر ساده ای نخواهد بود.
تدبیر24»در پی سال ها بحران اقتصادی بر پیکره ونزوئلا، تحولات سیاسی داخلی این کشور
آمریکای لاتین نیز در ماه های گذشته به اعتراضات ضد دولتی افزوده به طوری
که در جریان این خشونت ها بیش از یکصد نفر کشته شده اند.
تجمعات چند
هزار نفری پیش مخالفان «نیکولاس مادورو» رییس جمهوری چپگرای ونزوئلا با
لباس های سفید رنگ در قالب تظاهرات سکوت، اینک از مسیر خود خارج شده به
طوری که برون رفت از بحران مذکور امری به شدت دشوار و شاید ناممکن به نظر
می رسد.
** چرایی شکل گیری و تشدید بحران
پس از درگذشت «هوگو
چاوز» رییس جمهوری قبلی ونزوئلا در زمستان سال 1391، این کشور آمریکای
لاتین به بحرانی عمیق فرو رفت؛ بحرانی که ابتدا در حوزه اقتصادی نمایان شد و
سپس به مسائل سیاسی تسری یافت. بنابراین، کلاف درهم تنیده تنش ها را در
ونزوئلا می توان از زوایای مختلف مورد توجه و بررسی قرار داد.
ورود
مردم به عرصه تظاهرات خیابانی در ونزوئلا، ارتباط مستقیمی با وضعیت اسف بار
معیشت آنان دارد. ونزوئلا سال ها است که در بحران اقتصادی عمیق فرورفته و
هر روز بر دامنه دشواری های معیشتی مردم این کشور افزوده می شود. شهروندان
این کشور نفت خیز آمریکای جنوبی حتی در تهیه دارو، مواد غذایی و کالاهای
اساسی خود با مشکلات جدی مواجه اند. افزایش بیکاری، رشد منفی 10 درصدی
اقتصادی در کنار تورم بیش از 500 درصدی اوج این بحران را به تصویر می کشد.
این
کشور آمریکای لاتین معادل 17.7 درصد کل ذخایر نفت جهان را در خود جای داده
و از این منظر در رتبه نخست جهان قرار دارد. از این رو، وابستگی بیش از 90
درصدی به تولید و صادرات نفت در کنار کاهش چشمگیر بهای آن در سال های
گذشته به بلایی برای جان این کشور نفت خیز آمریکای لاتین تبدیل شد. چنین
اوضاعی ونزوئلا را در وضعیت ورشکستگی قرار داده و دولت سوسیالیست مادورو را
تا مرز سقوط پیش برده است.
به تازگی موضوعی دیگر بر مسائل اختلافی بین
دولت و مردم ونزوئلا افزوده شده و آن تاسیس و آغاز به کار مجلس موسسان
است؛ مجلسی ۵۴۵ عضوی که می تواند قانون اساسی را تغییر دهد و پارلمان را
منحل کند.
رییس جمهوری ونزوئلا هدف از تشکیل مجلس مذکور را تغییر قانون
اساسی به نفع مردم اعلام کرده اما مخالفان دیدگاه دیگری دارند. آنان
معتقدند که دولت از راه مجلس موسسان در صدد مانع تراشی در مسیر تصمیمات
پارلمان است؛ پارلمانی که در انتخابات سال 2015 در اختیار احزاب مخالف دولت
قرار گرفت.
یکی از عمده ترین دلایل خشونت ها و اعتراض های کنونی در
ونزوئلا به تاسیس همین مجلس موسسان ارتباط می یابد. این مجلس از چند روز
پیش به طور رسمی آغاز به کار کرد و البته بجز نارضایتی های داخلی با واکنش
های از سوی برخی کشورهای جهان مواجه شد.
** مجلسی در میان اعتراض های داخلی و بین المللی
همان
طور که پیشتر اشاره شد، مخالفان مادورو معتقدند که مجلس موسسان برای تقویت
دیکتاتوری پایه ریزی شده است چرا که تمامی کرسی های آن در اختیار حامیان
رییس جمهوری است در حالی که حدود دو سوم نمایندگان مردم در پارلمان کنونی
این کشور مخالف سیاست های دولت اند. بی تردید اولویت دادن به تصمیمات مجلس
تازه تاسیس موسسان به سیاستگذاری های پارلمان به بی اثرسازی مصوبه های
نمایندگان مردم و در نتیجه رهایی مادورو از زیر فشار مخالفان منجر خواهد
شد.
از طرفی، نمایندگان پارلمان تاکنون بارها تلاش کرده اند تا رییس
جمهوری را زودتر از سال 2019 و پایان رسمی این دولت از کار برکنار کنند که
دیوان عالی ونزوئلا مانع از به نتیجه رسیدن آن شد؛ دیوانی که اعضای آن از
طرف چاوز و مادورو منصوب شده اند. از این جهت بود که معترضان چند ماه پیش
با یک هلی کوپتر تلاش کردند تا دیوان عالی را بمباران کنند.
باوجود
مجلس موسسان حامی دولت با اختیارات ویژه، برکناری رییس جمهوری ونزوئلا با
تکیه بر راه های رسمی و قانونی دور از ذهن است، مگر با کودتا و روش های
قهری و خشونت آمیز.
رویداد دیگری که در روزهای اخیر اتفاق افتاده به
درگیری بین دو مجلس ونزوئلا ارتباط می یابد. بر پایه برخی گزارش ها، شامگاه
شانزدهم مردادماه شماری از اعضا و کارکنان مجلس موسسان با همراهی نیروهای
ارتش به پارلمان این کشور حمله کرده و آن را برای ساعاتی به اشغال خود
درآوردند.
تشکیل مجلس موسسان به دستور رییس جمهوری ونزوئلا برخی از
کشورهای آن منطقه و نیز دیگر بازیگران عرصه بین المللی را به واکنش واداشته
است.
اتحادیه اروپا ، آمریکا ، مکزیک، اسپانیا ، و حدود هفت کشور دیگر
اعلام کرده اند که مجلس موسسان را به رسمیت نمی شناسند. همچنین چند روز
پیش (17 مرداد) با هدف بررسی بحران سیاسی این کشور، وزیران امور خارجه ۱۴
کشور آمریکای لاتین در «لیما» پایتخت پرو تشکیل جلسه دادند؛ موضوعی که حاکی
از تعمیق بحران ونزوئلا است.
** از سیاست اعمال فشار آمریکا تا توصیه های دوستانه ایران
در
جریان این اتفاقات و تشدید بحران های سیاسی و اقتصادی ونزوئلا هر کدام از
بازیگران بین المللی به شیوه های مختلفی به آن واکنش نشان داده اند که در
این میان مواضع ایران و آمریکا برجسته است.
در ارتباط با این مساله و
موضوعاتی مشابه، همواره ایران برخلاف آمریکا بر حل وفصل مسالمت آمیز اختلاف
ها تاکید دارد. در همین راستا، «بهرام قاسمی» سخنگوی وزارت امور خارجه
کشورمان ضمن مخالفت با هر گونه مداخله خارجی در امور داخلی ونزوئلا، بر
ضرورت احترام به حاکمیت و استقلال کشورها در چارچوب حقوق بین الملل تاکید
کرد.
همچنین وی با مردود دانستن تحریم های یکجانبه دولت آمریکا علیه
ونزوئلا، اظهار کرد: جمهوری اسلامی ایران از فرآیندهای دموکراتیک و برخاسته
از اراده مردم ونزوئلا به منظور حل و فصل مسالمت آمیز و قانونی مسائل جاری
در آن کشور حمایت کرده و امیدوار است برگزاری انتخابات اخیر باعث برقراری
ثبات و آرامش و به مقدمه ای برای گفتگو و وفاق ملی در آن کشور تبدیل شود.
در
مقابل، ایالات متحده از تحریم به عنوان حربه ای برای فشار به کشورهای جهان
از جمله ونزوئلا با هدف وادار ساختن آنها به پذیرش خواسته های ایالات
متحده استفاده می کند. خبرهای جدید حاکی از اعمال تحریم های جدید واشنگتن
علیه کاراکاس در هفته های آتی است. در حالی که مقامات ونزوئلا بر این
اعتقادند که آمریکا در عمر 16 ساله دولت چاوز و همچنین چهار ساله دولت
مادورو درصدد براندازی این رژیم بوده اما راه به جایی نبرده و تشدید بحران
داخلی در این کشور، واشنگتن را بار دیگر برای پیشبرد توطئه خود مصمم ساخته
است.
در حالی که کارشناسان و تحلیلگران آمریکایی تصمیمات سیاسی و
اقتصادی ناکارامد دولت کاراکاس را مسبب نابسامانی های کنونی ونزوئلا می
پندارند اما حامیان دولت دیدگاهی عکس دارند. آنان معتقدند که نسخه تجویز
شده آمریکایی جز از دست رفتن استقلال و گرفتار شدن به سرنوشت کشورهایی چون
مکزیک، آرژانتین، برزیل، شیلی و ... با فاصله طبقاتی زیاد و فقر فزاینده،
عایدی دیگری نخواهد داشت.
ارسال به دوستان 
نسخه چاپی 
