از دماسنج خودرو تا دمای واقعی

تدبیر24»سیستان و بلوچستان یکی از استانهای گرمسیر کشور محسوب می شود که بیشتر ایام سال تابش مستقیم نور خورشید و در شمال خود نیز بادهای شدید را تجربه می کند.
سیستان و بلوچستان با وسعتی حدود 187 هزار و 502 کیلومتر مربع (معادل 5/11درصد مساحت کشور) و 19 شهرستان و بیش از 2 میلیون و 800 هزار نفر جمعیت پهناورترین استان کشور است که به دلیل گستردگی و شرایط جغرافیایی متفاوت امکان دارد همزمان چندین پدیده از جمله گرمای شدید، توفان، بارندگی، سیل و مواج شدن دریا را تجربه کند.
روند افزایش دما در چند سال اخیر سبب شده ستاد بحران استانداری سیستان و بلوچستان اعلام کند درصورتی که دمای هوای هر یک از شهرستانهای استان به 47 تا 50 درجه سانتیگراد برسد، شرایط آن بحرانی اعلام شده و تمام ادارات بجز دستگاههای امدادی و خدماتی از جمله بانک ها و بیمارستانها یک ساعت زودتر تعطیل می شوند و درصورتی که دما به بیش از 50 درجه برسد تعطیلی این ادارات 2 ساعت زودتر خواهد بود.
**گله مندی مردم از هواشناسی
گرچه بر اساس اعلام اداره هواشناسی سیستان و بلوچستان دمای هوا در این استان در کمتر زمانی به بیش از 50 درجه رسیده اما برخی از مردم بر اساس دمایی که دماسنج خودروها نشان می دهند معتقدند دمای هوا بیشتر از حد اعلامی هواشناسی است.
یکی از شهروندان منطقه سیستان در شمال سیستان و بلوچستان به خبرنگار ایرنا گفت: این منطقه یکی از گرمترین مناطق ایران محسوب می شود و تابش خورشید در آن تقریبا عمود است.
حمیدرضا حیدری ادامه داد: هواشناسی همیشه دمای هوا را کمتر از میزان واقعی آن اعلام می کند در حالی که گرمای منطقه سیستان بسیار بیشتر از حد اعلامی است.
وی افزود: برای مثال یکبار که هواشناسی دما را 48 درجه اعلام کرده بود، دماسنج خودرو دما را 53 درجه نشان می داد.
وی تصریح کرد: با وجود این شرایط گرما باید دولت هزینه های زندگی را در مناطق گرمسیر که از حد بحرانی نیز گذشته اند کاهش دهد.
وی خاطرنشان کرد: هواشناسی باید امانت دار باشد و نباید به دنبال مقاصد سیاسی سبب پایمالی حق مردم شود.
یکی شهروندان دلگان در جنوب سیستان و بلوچستان نیز به خبرنگار ایرنا گفت: شهرستان دلگان در بیشتر ایام سال به ویژه تابستان گرمترین نقطه این استان محسوب می شود.
نصرالدین بامری افزود: دمای اعلام شده از سوی هواشناسی در بیشتر ایام در این منطقه 49 درجه است درحالی که دماسنج خودرو ها تا دمای 56 درجه را نیز نشان داده اند.
وی ادامه داد: گرمای هوا در این شهرستان در برخی روزها به حدی می رسد که به راحتی برروی کاپوت خودرو تخم مرغ پخته می شود.
وی تصریح کرد: درصورتی که هواشناسی دمای دقیق را اعلام کند مسئولان موظف می شوند تا حقوق مردم را بر اساس شرایط بحران دمایی پیگیری کنند.
**دماسنج های استاندارد و دماسنج خودرو
دماسنج وسیله ‌ای است که بر مبنای واحدهای مختلف دما را اندازه می‌گیرد و با استفاده از آن می‌ توان دما را اندازه گرفت، برای مثال می ‌توان دمای بدن خود را اندازه بگیریم.
دماسنج ‌های الکلی و جیوه‌ای رایج ‌ترین دماسنج‌ ها هستند که با منبسط شدن جیوه یا الکل درون مخزنشان کار می‌کنند.
اندازه‌ گیری دما توسط دماسنج ‌های جیوه ‌ای و الکلی برای دماهایی امکان‌ پذیر است که بالاتر از نقطه انجماد و پایین ‌تر از نقطه جوش مایع درون دماسنج باشد که معمولا دماسنج ‌های الکلی دماهای ۷۸ + تا ۱۶۵- را می‌ توانند نشان دهند و برای اندازه ‌گیری دماهای بالاتر باید از دماسنج‌ های ترموکوپلی و آذرسنج‌ ها استفاده کرد.
بر اساس گزارش های موجود در ژوئن ۲۰۱۴ (خرداد ۱۳۹۳) دماسنج نوری ساخته شد که می‌ تواند ۳۰ میلیاردیوم درجه را اندازه بگیرد، این دماسنج که «نانو-کلوین» (nano-Kelvin) نام دارد آنقدر دقیق است که می ‌تواند تغییرات درجه حرارت اشیا را در حین حرکت اتم ‌هایشان اندازه بگیرد.
این دماسنج بر اساس فناوری نوری کار می‌کند به این صورت که نورهای سرخ و سبز را هزاران بار اطراف یک کریستال صفحه‌ای شکل می‌گرداند، نانو-کلوین سه برابر دقیق ‌تر از بهترین دماسنج‌ هایی است که تاکنون وجود داشته است.
حال با وجود دقت های مختلف دماسنج ها نمی توان انتظار داشت تا دماسنج های خودروها کاملا دقیق بوده و هیچ مشکلی نداشته باشند در حالی که شرایط اندازه گیری دما باید کاملا استاندارد باشد.
کارشناس برق خودرو در زاهدان به خبرنگار ایرنا گفت: دماسنج خودرو در واقع یک دماسنج واقعی که در آن تغییرات دما ناشی از انبساط و انقباض مایعی مانند جیوه یا الکل باشد نیست.
ایمان صابر ادامه داد: این دماسنج یک ترمیستور است که با تغییرات دمایی جریان های برق متفاوتی تولید می کند و بر اساس آن دمای خودرو را به نمایش می گذارد.
وی افزود: در بسیاری از خودروهای امروزی ترمیستوری در قسمت جلوپنجره یا آینه ها و نزدیک به سطح زمین نصب می شود که موجب بروز مشکلات فراوانی برای رانندگان می شود و دقت دماسنج خودرو را زیر سوال می برد.
وی تصریح کرد: گرمای خورشید در نزدیکی سطح زمین به مراتب بیش از گرمای هوای اطراف است بنابراین هنگامی که ترمیستور در فاصله بسیار کمی از آسفالت سیاه رنگ خیابان قرار دارد می تواند گرمای بیشتری جذب کند و در نتیجه دمای بیشتری را هم نشان دهد.
کارشناس برق خودرو تصریح کرد: دمایی که دماسنج خودرو در روزهای گرم سال نشان می دهد و افراد نیز از آن عکس گرفته و در شبکه های اجتماعی منتشر می کنید بیش از دمای واقعی محیط اطراف است.
صابر خاطرنشان کرد: واضح است که هنگام شب که گرمای کمتری به سطح زمین می رسد دقت دماسنج خودرو یا همان ترمیستور بیشتر است و این وضعیت در روزهای ابری و هنگامی که خورشید به طور مستقیم به زمین نمی تابد نیز صدق می کند.
وی افزود: با این وجود ترمیستور در روزهای برفی و یخبندان نیز وضع مناسبی ندارد چراکه معمولا در نشان دادن دمای انجماد نیز به درستی عمل نمی کند و ابزار مناسبی برای تشخیص یخ زدگی سطح جاده نیست.
وی ادامه داد: با وجود تمام مشکلات ترمیستورها، دماسنج خودرو همچنان وسیله ای جذاب است که در خودروها مورد استفاده قرار می گیرد و قابل اعتماد مردم نیز است.
وی بیان کرد: برای اطلاع دقیق تر از وضعیت آب و هوا می توان از برنامه های هواشناسی مخصوص تلفن های همراه استفاده کرد.

**هواشناسی طبق معیارهای استاندارد جهانی وضعیت هوا را پیش بینی می کند
معاون توسعه و پیش بینی اداره کل هواشناسی سیستان وبلوچستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: شرایط دماسنج خودرو با شرایط دماسنج هواشناسی تفاوت های بسیاری دارد و این امر سبب شده برخی افراد نسبت به هوای اعلام شده توسط هواشناسی بدگمان شوند.
دوست محمد کلیم ادامه داد: دماسنج هواشناسی شرایط خاصی دارد که بر اساس دستورالعمل های بین المللی تمام کشورها به آن عمل می کنند.
وی افزود: دماسنج هواشناسی در جعبه ای خاص و در فاصله 180 تا 230 سانتی متر از سطح زمین قرار دارد (یعنی ارتفاعی که انسان تنفس می کند و گرما را احساس می کند) درحالی که دماسنج های خودرو فاصله ای 30 تا 50 سانتی متر با زمین دارند.
وی تصریح کرد: هنگامیکه گرمای خورشید به سطح زمین برخورد می کند و منعکس می شود دمای هوا در فاصله نزدیک به زمین افزایش می یابد.
وی با اشاره به اینکه اگر دماسنج ‌ها مستقیم در معرض تابش خورشید باشند عدد آن‌ ها شاخص انرژی دریافتی مستقیم از تابش خورشید را نشان می دهد خاطرنشان کرد: دماسنج هواشناسی در سایه قرار دارد درحالی که دماسنج خودروها بصورت مستقیم در معرض تابش خورشید هستند.
معاون توسعه و پیش بینی اداره کل هواشناسی سیستان و بلوچستان بیان کرد: همچنین سایر شرایط آب و هوایی همچون رطوبت و باد در دقت دماسنج های خودرو تاثیر می گذارد.
هرچند که دماسنج خودرو شرایط دقیقی ندارد و گاه چند درجه دما را بیشتر نشان می دهد و ابزار خوبی برای نشان دادن گرمای زیاد هوا در شبکه های مجازی است و این امر سبب جلب توجه مردم و مسئولان به مناطق گرم می شود، اما نباید عدد غیر صحیح این دماسنج ها سبب افزایش توقع و اتهام به دستگاه های مختلف شود.