جنس انتقادات اصلاح‌طلبان از روحانی

تدبیر24» این روزها کمتر شاهد مخالفت‌های جدی از ناحیه اصلاح‌طلبان نسبت به دولت هستیم. به عبارت بهتر اصلاح‌طلبان بعد از موج انتقادات تند علیه روحانی درجریان معرفی کابینه اکنون ترجیح داده‌اند که سکوت کنند. واقع مطلب آن است که اصلاح‌طلبان چاره‌ای جز حمایت همه جانبه از دولت روحانی ندارند، زیرا هرگونه مخالفت و پشت کردن به دولت روحانی نتیجه‌‌اش گریبانگیر اصلاح‌طلبان خواهد شد. به نظر می‌رسد این استراتژی که باید همچنان تمام قد از دولت روحانی حمایت کرد و در عین حال بر نقایص او انتقاد وارد شود، همچنان عملی‌ترین و مناسب‌ترین استراتژی اصلاح‌طلبان در مقابل دولت است. البته درجامعه ایران متاسفانه فرهنگ تقدیس و تمجید وجود دارد و معمولا چهره‌ها و شخصیت‌های سیاسی یا باید از یک صاحب منصب تمام‌قد حمایت کنند و یا باید با تمام توان به آن هجمه کنند. اما پدیده ائتلاف میان اصلاح‌طلبان و روحانی فصل جدیدی را در پارادایم سیاست ایران گشوده که بر اساس آن می‌توان از یک شخصیت سیاسی حمایت و درعین حال هم از او انتقاد کرد. واقعیت آن است که چنین رفتاری تنها یک تاکتیک نیست بلکه واقعیتی اجتناب‌ناپذیر است و موجب می‌شود هم همکاری میان اصلاح‌طلبان ودولت آقای روحانی ادامه یابد و هم چنین انتقاداتی موجب می‌شود که روحانی خود را موظف بداند به انتقادهای معقول و منطقی ترتیب اثر دهد. به عبارت دیگر انتقاد از دولت روحانی از سوی اصلاح‌طلبان صرفا انتقاد نیست و اصلاح‌طلبان این مورد را تنها وظیفه سیاسی ندانسته بلکه امید زیادی دارند که درنتیجه انتقاداتی که نسبت به دولت و عملکرد دولت مردان وارد می‌کنند، روحانی مجبور شود در جهت رفع آن انتقادات گام بردارد. و این چیزی نیست جز پیشرفت در اصلاحات و دموکراسی خواهی، اعتدال و میانه‌روی. به بیان دیگر این امکان وجود دارد که روحانی از این انتقادات رنجیده خاطر شوند اما واقع مطلب آن است که این انتقادات هم به نفع روحانی و هم به نفع جریان اصلاحات است. البته نباید فراموش کرد بسیاری از مردم و اصولگرایان وقتی اصلاح‌طلبان از دولت روحانی انتقاد می‌کنند، بلافاصله آنها را متهم می‌کنند که تغییر موضع داده و تکلیف خود را نمی‌دانند که چه موضعی در برابر روحانی بگیرند، چرا که تا دیروز از رئیس جمهور حمایت کرده و امروز از او انتقاد می‌کنند. واقع مطلب آن است که هم آن حمایت بخشی از پیشرفت دموکراسی و اصلاحات در جامعه است و هم این انتقاد. به بیان ساده‌تر اگر نگاهی کلی و کلان به حمایت از روحانی بیندازیم و در یک نگاه دیگر به انتقادات از او نگاه کنیم در می‌یابیم هر دو این انتخاب‌ها به‌رغم تفاوت در مسیر یک هدف دارند و آن پیشرفت در دموکراسی‌خواهی است. در مقطعی که اصلاح‌طلبان از روحانی حمایت همه جانبه می‌کردند حمایت آنها باعث آرای بالای روحانی و پیشرفت دموکراسی در ایران شد. امروز هم این امید وجود دارد که انتقادات ‌از روحانی باعث شود که رئیس جمهور در حمایت از جامعه مدنی و حقوق شهروندی و چنین اهداف و آرمان‌های اصلاح‌طلبانه‌ای به مطالبات پاسخ دهد. بنابراین هم انتقادات امروز باعث پیشرفت جامعه است، هم حمایت دیروز اصلاحات از روحانی بر پیشرفت جریان اصلاحات اثر می‌گذارد.

صادق زیباکلام؛ استاد دانشگاه