نيويورك و تلاقي دو دكترين

 تدبیر24»از سویی اراده حسن روحانی با تعامل سازنده در نظام بین‌الملل و از سوی دیگر اراده گروه پُست نومحافظه‌کار به رهبری ترامپ در ایالات متحده آمریکا، برای پیاده سازی دکترین بازیگر دیوانه و پیاده سازی سیاست‌های کلان ابهام آمیز در برابر شفافیت سازنده موثر قلمداد می‌شود. از این رو باید گفت که اهمیت نقطه عزیمت این سفر همین مواجهه است. از طرف دیگر باید بپذیریم که جهان در لایه‌های گوناگون و لایه‌های مختلف، با مسائل عمده‌ای روبه‌روست و در نظام بین‌الملل و سطح تحلیل کلان چه در توده‌های مردم و چه در نخبگان جهان، حوصله‌اش سر رفته است. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و در هم ریختن نظم دوقطبی حاکم بر جهان نزدیک به دو دهه است که دوران گذار، بحران‌های بسیار مختلفی را در نظام بین‌الملل و نظم منطقه‌ای و نظام جهانی ایجاد کرده که هزینه‌های بسیاری برای ملت‌ها و مهم‌تر از آن برای بسیاری از فرهنگ‌ها و تمدن‌ها در قالب رفتارها و کنش‌های عصر حجری برخی از دولت‌ها و فعالان سیاسی منطقه‌ای و بین‌المللی در قالب رسمی و غیر رسمی به‌وجود آورده است. از این رو ادامه این بحران‌ها می‌تواند در حوزه داخلی کشورها حتی در ایالات متحده آمریکا در آینده تاثیر منفی بر جای گذارد. بنابر این رهبران کشورهای تاثیرگذار جهان در دو حوزه بین‌المللی و منطقه‌ای باید با برگزاری نشست‌های موثر درصدد شکل دادن به یک نظم جدید در نظام بین‌الملل برآیند. با وجود گردهمایی سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد، گفت‌وگوها در ار تباط با خاورمیانه، بحران سوریه، مسأله ایران و ایالات متحده آمریکا در چارچوب برجام و همچنین کره شمالی مسائل اصلی خواهد بود که در مجمع عمومی سازمان ملل متحد توجه همگان را با توجه به حضور دکتر حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور یکی از مهم‌ترین قدرت‌های منطقه‌ای، در مهم‌ترین منطقه جغرافیایی و ژئواستراتژک جهان به خود جلب خواهد کرد. از طرف دیگر وجود ترامپ به عنوان رئیس جمهور پُست نومحافظه‌کار آمریکا سخن خواهد گفت. بالطبع مواضع روسای جمهور و رهبران کشورهایی چون روسیه، چین، فرانسه، آلمان و دیگر کشورهای موثر در نظم منطقه‌ای و نظام بین‌الملل مثل کره شمالی، کره جنوبی و ژاپن در این دوره از مجمع عمومی سازمان ملل متحد از اهمیت برخوردار است. بنابر این سفر اخیر رئیس جمهور کشورمان به آمریکا برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل متحد برای افکار عمومی و محافل مختلف سیاسی و ژورنالیستی کشورهای مختلف جهان قابل توجه خواهد بود. از این رو سخنرانی روحانی می‌تواند در زمینه‌های گوناگون مطرح شده، معطوف به آنچه که در ایران امروز جریان دارد و نگرش‌های مختلفی که در نظام بین‌الملل بر له یا علیه ایران در چارچوب مسائلی چون حقوق بشر، فعالیت‌های موشکی ایران و امثال آن مطرح می‌شود، روشنگر باشد. باید منتظر ماند و سخنرانی حسن روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل و پیامدهای ناشی از آن را در عرصه سیاست خارجی مورد توجه قرار داد. در ضمن حاشیه‌های این جلسه نیز از اهمیت برخوردار است. برای نخستین بار تیلرسون وزیر امور خارجه دولت جدید آمریکا با ظریف در چارچوب برجام ملاقات خواهد کرد و ادبیات یکدیگر را در این دیدار مورد توجه قرار خواهند داد. از سوی دیگر مقایسه وجاهت ظریف دربرابر تیلرسون مورد توجه محافل گوناگون سیاسی و خبری قرار خواهد گرفت و بدین ترتیب می‌توانیم بگوییم ممکن است حاشیه‌ها بر متن چیره گردند. البته مانند همیشه امکان دیدار روسای جمهور ایران و ایالات متحده آمریکا، گریز از آن و یا وقوع آن در وضعیتی غیرقابل پیش‌بینی می‌تواند مورد توجه رسانه‌ها قرار داشته باشد. همچنین دیدارهای جنبی که رئیس جمهور ایران با روسای جمهور کشورهای بزرگ و کوچک دنیا خواهد داشت، مذاکرات و آنچه در این مذاکرات بیان خواهد شد، مسائلی است که باید در حاشیه این متن مورد توجه قرار داد. حاشیه‌ای که ممکن است بر متن اصلی یعنی سخنرانی رئیس‌جمهور در مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز فائق آید.

مهدی مطهرنیا، تحلیلگر بین‌الملل و آینده پژوه سیاسی