با گذشت چند ماه از ریاست جمهوری ترامپ، او کماکان بر اساس ذهنیت خود در مسائل داخلی و خارجی به ویژه برجام اقدام میکند؛ در بعد داخلی جلوگیری از مسافرت اتباع کشورهای مختلف و قانون «اوباماکر» و عدم اجرای تعهداتش در پیمان آب و هوایی با پاریس که هر یک با واکنشهای جدیای در داخل آمریکا مواجه شده است و در بعد خارجی واکنشهای او در مورد برجام نیز چندان تازگی ندارد.
تدبیر24» ترامپ بیش از آنکه تحت تاثیر صهیونیستها و لابی صهیونیستی و عربی اقدام کند بر اساس افکار و ذهنیت خود در رابطه با برجام عمل میکند که البته عملکرد او در قبال برجام با توجه به موضع اتحادیه اروپا نسبت به توافق بینالمللی هستهای چندان نمیتواند بر تصمیم اروپاییها اثر بگذارد. البته اگر پیشبینی وزیر امور خارجه کشورمان مبنی بر اینکه آمریکا از برجام اعلام خروج خواهد کرد را بپذیریم. بر این اساس به نظر میرسد که جامعه جهانی چندان توجهی به ادعاهای ترامپ علیه برجام ندارد. زیرا موضع روسیه و چین از قبل مشخص بوده. اروپاییها نیز به عنوان همپیمانان سنتی آمریکا تاکنون در برابر ادعاهای ضد برجامی ترامپ جبهه گرفتهاند، بارها موگرینی به عنوان مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا به آمریکا سفر کرد تا این کشور را توجیه کند. حتی برخی از مقامات آمریکایی نیز خود اذعان دارند که ایران تاکنون تخلفی نداشته است. آژانس بینالمللی انرژی اتمی تاکنون هشت بار تعهد و پایبندی ایران به برجام را مورد تایید قرار داده است. به همین دلیل ترامپ با اقدامات خود نمیتواند برجام را به عنوان یک توافق بینالمللی قوی زیر سوال ببرد، آن را ضعیف بخواند در نتیجه به این بهانه به صورت یک جانبه از برجام خارج شود. زیرا برجام یک توافق چند جانبه و بینالمللی است که شورای امنیت سازمان ملل به آن متعهد شده است. به عبارتی جنبههای امنیتی و سیاسی آن به وسیله قطعنامه شورای امنیت مورد تایید قرار گرفته است. از سویی آمریکا مدعی است باید همه کشورها به تعهداتشان در برجام عمل کنند اما خود برخلاف قوانین بینالمللی عمل میکند. بنابراین ادامه تحرکات آمریکا علیه برجام و عدم اجرای تعهداتش منجر به انزوای این کشور خواهد شد و اعتماد جامعه جهانی نسبت به واشنگتن زیر سوال خواهد رفت. باید اذعان داشت که تحرکات و فشارهای آمریکا بر کشورهای دیگر برای متقاعد ساختن آنها جهت خروج از برجام کارکرد بسیار ضعیفی دارد. فارغ از هرچیز باید اذعان داشت که اگرچه ظریف فردی توانا و مسلط است اما به هر روی در شرایطی که آینده برجام به درستی روشن نیست، وزارت امور خارجه باید از ظرفیت و توانایی خود جهت توجیه جامعه جهانی بهره بگیرد. در واقع شرایطی فراهم شود تا این افراد برای رایزنی با مقامات تاثیرگذار خارجی اعزام شوند تا همزمان با لابی آمریکا با اعضای توافق، رایزنی و تعامل ایران با جامعه جهانی گسترش یابد. همچنان که بیش از این، ایران از تریبونهای سازمان ملل برای گفتوگوهای دو جانبه و چند جانبه بهره گرفت تا افکار عمومی را به مواضع ایران در مسائل مختلف مجاب کند، مقامات ارشد ایران امروز نیز میتوانند با اعزام نیروهای ویژه به کشورهای مختلف، این کشورها و جامعه جهانی را متقاعد کنند که مواضع ایران در مورد منطقه و برجام و سایر مسائل صحیح است.
سید جلال ساداتیان، دیپلمات و تحلیلگر سیاسی