چرا سفر به عمان و قطر؟

تدبیر24»سفرهای منطقه‌ای و رایزنی‌ها و مذاکرات در بعد سیاست خارجه بسیار حائز اهمیت بوده و می‌تواند تاثیر بسزایی در شرایط و وضعیت ایران در منطقه و جهان داشته باشد، به ویژه اینکه بزرگ‌ترین رسالت وزیر امورخارجه ایجاد ارتباط با مناطقی است که برای ایران حائز منافع بوده یا دفع ضرر و زیان در پی‌خواهد داشت. تحولات منطقه به سمت و سویی پیش می‌رود که وزیر امور خارجه نخست سفر به سمت عمان را برگزید و سپس در شامگاه دوشنبه به سمت قطر رفت. از این‌رو باید اذعان داشت که مسقط همواره تلاش نموده برای ایران یک کانال ارتباطی مطلوب در جذب دوستی‌ها و دفع خصومت‌ها باشد. به همین دلیل ایران همواره باید امتیاز و اولویت را در روابط منطقه‌ای خود برای عمان قائل باشد، زیرا عمان پیوسته روابط صمیمانه خود را با ایران حفظ کرده است و به هیچ رو تحت تاثیر مواضع کشورهای همسایه نسبت به ایران قرار نگرفته است. از سوی دیگر در حرکت ظریف به سوی دوحه پس از سفر به مسقط باید معنایی نهفته باشد. در واقع به عبارتی ارتباطی بین پیام‌ها و پیام رسانی‌ها در سفر ظریف به عمان و پس از آن به دوحه وجود دارد، به ویژه در شرایطی که جنگ عربستان در یمن سخت‌تر شده و به داخل خاک عربستان کشیده شده و تلفات بسیار سنگینی به بار آورده است. احتمالا عربستان نیز به این نتیجه رسیده است که به جای زبان تلخ کشتار و جنگ باید از زبان مذاکره و دیپلماتیک بهره ببرد تا به کشورهای منطقه از جمله ایران نزدیک شود. بر این اساس گمان می‌رود که عمان بار دیگر نقش مهم میانجی‌گری خود میان عربستان و قطر و نیز عربستان و قطر با ایران را ایفا می‌کند. طبیعی است که در چنین شرایطی ‌محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران باید نقش اساسی داشته باشد تا با رایزنی‌ها و مذاکرات خود بتواند شرایط را به بهترین شکل مطلوب پیش ببرد. به ویژه اینکه احتمالا با نفوذ عربستان و مصر روابط نزدیکی میان حماس و دولت فلسطین «فتح» برقرار شده است و این مسائل شرایطی را فراهم می‌آورد که بار ایران در منطقه قدری سبک‌تر شود و در نتیجه به ایجاد آرامش بین‌المللی ایران کمک خواهد کرد. شاید این نگرش به وجود آید که ظریف با سفر خود به قطر، به طور کل ایران به دنبال بهره برداری از بحران قطر است، در حالی که ظریف دیپلماتی هوشمند بوده و هرگز از آن دسته از افرادی نیست که بخواهد با استفاده از موقعیت استثنائی که در روابط قطر با همسایگانش به وجود آمده است، وقت خود را صرف بهره‌برداری مقطعی کوچک کند. وزیر امور خارجه کشورمان به خوبی می‌داند که مسائل میان همسایگان بین خود آنها حل و فصل خواهد شد اما این فرصت نشان می‌دهد که دوستی و ارتباط با ایران چگونه می‌تواند در روزهای مبادا برای قطر و سایر کشورهای درگیر جنگ و بحران مفید باشد و از خصومت آنها بکاهد.

فریدون مجلسی، تحلیلگر مسائل بین‌الملل