یکی از مسائلی که این روزها به ویژه پس از سخنرانی دونالد ترامپ علیه برجام و حمایت اتحادیه اروپا از توافق هسته ای مطرح است اینکه چرا اساسا باید به اتحادیه اروپا اعتماد کرد و چه تضمینی وجود دارد که اروپا به تعهدات خود در برجام عمل نماید؟
تدبیر24» بر این اساس باید اذعان داشت اتحادیه اروپا از کشورهایی تشکیل شده است که پیش و زودتر از سایر کشورها وضع کنندگان قوانین بین المللی بودند ونیز پیروی از قوانین بین المللی از اصول اساسی آنهاست. در برهه ای از زمان برخی از کشورهای اروپایی جزء کشورهای امپریالیسم بوده و مستعمراتی برای خود داشتند. اگرچه سایر کشورها در جهان نیز وضعیت مطلوبی نسبت به این کشورها نداشتند اما به هر روی آن دوران سپری شده است و امروز اعضای اتحادیه اروپا کشورهای مترقی جهان هستند. بنابراین اگر این کشورها از قانون تبعیت نکنند باید انتظار داشت که کشورهای آفریقایی، آسیایی و آمریکای لاتین از قوانین تبعیت کنند؟ به هر روی از این نظر و نیز از منظر مدنیت کشورهای اروپایی وضعیت روشنی در جهان دارند. مساله دیگر این است که اتحادیه اروپا در برابر آمریکا بارها از برجام دفاع کرده و همچنان خطاب به ترامپ می گوید چرا تعهدی را که همه اعضای توافق آن را امضا کردهاند، انکار می کنید. البته حمایت اروپا از برجام به مفهوم حمایت از ایران نیست بلکه آنها اختلافاتی با تهران دارند اما به دلیل تعهدات شان در برجام، بیش از هر کشوری در جهان به تعهدات خود پایبندند. بنابراین نیازی نیست به این مساله فکر کرد باید به آنها اعتماد کرد یا خیر؟ زیرا همانطور که اشاره شد آنها به تعهدات خود پایبندند. از سویی باید در نظر داشت که آیا آنها نیز می توانند به ایران اعتماد کنند. در حالی که اعتماد طرفین به یکدیگر یک امر دو جانبه است. البته مقصود برخی از این پرسش که چگونه میتوان به اتحادیه اروپا اعتماد کرد به نظر مساله معادلات بانکی است. بر این اساس باید اذعان داشت که معادلات بانکی ایران و اروپا به دولتهای اروپا ارتباطی ندارد. زیرا بانکهای اروپایی هستند که باید اعتماد کنند و ایران نیز نمی تواند در این مورد اقدامی انجام دهد. از سوی دیگر دولتهای اروپایی در درجه نخست حامی اسرائیل هستند و اروپا بیش از سایرین از هویت اسرائیل دفاع میکند و با آمریکا در این مورد کاملا اتفاق نظر دارند. حتی روسیه نیز بیش از این کشورها نسبت به اسرائیل متعهد است که این مساله را میتوان از رفت و آمدها و تعهدات متقابلشان دریافت. حتی ترکیه، مصر و سایر کشورها با اتحادیه اروپا و آمریکا نسبت به اسرائیل اتفاق نظر دارند. بنابراین اتحادیه اروپا درباره اسرائیل با ایران اختلاف نظر دارند که این مساله ممکن است در روابط ایران واتحادیه اروپا ایجاد مزاحمت کند. از این رو، نباید اجازه داد مساله رژیم صهیونیستی در روابط ایران و اروپا تاثیر بگذارد. در نهایت دلیلی وجود ندارد که اتحادیه اروپا به تعهدات خود عمل نکند. آنچه که برای اتحادیه اروپا اهمیت دارد این است که بداند تا چه اندازه ایران و برجام منافعش را تامین میکند. برای مثال اگر آمریکا به کشورهای اروپایی بگوید وقتی با ایران معامله میکنید، من با شما معامله نخواهم کرد، آنها هم منافع خود را در نظر میگیرند و مثلا صد میلیارد دلار با آمریکا معامله میکنند و یک میلیارد دلار با ایران. به اعتقاد من، به هر روی اتحادیه اروپا معامله با ایران را به هیچ وجه قربانی معامله با آمریکا نمیکند و این حقیقتی است که تهران باید در محاسبات بینالمللی خود آن را در نظر بگیرد.
فریدون مجلسی، تحلیلگر مسائل بینالملل