جاه طلبی منطقه ای ریاض

تدبیر24»تفسیر و پژوهش های خبر ایرنا، تحلیلگران بر این اعتقاد هستند با تغییرات عمیقی که عربستان در چارچوب های سیاست داخلی و خارجی خود به اجرا در آورده است. تلاش دارد تا زمینه را برای تحکیم قدرت «محمد بن سلمان» ولیعهد کنونی و پادشاه احتمالی سعودی ها در آینده ایجاد کند. وی با این کار به دنبال اجرای نیات خود در راه اصلاح ساختار درونی کشورش است. از طرف دیگر ریاض می خواهد شکل جدید از سیاست خارجی را هم به اجرا در آورد و تا حد ممکن حوزه نفوذ و قدرت خود را گسترش دهد.
روزنامه انگلیسی «ایندیپندنت» در تحلیل دلیل اقدامات اخیر ریاض، موضوع را فراتر از اجبار «سعد حریری» برای استعفا دانست و نوشت: داستان این است که ولیعهد سعودی برای تثبیت پایه های قدرت همچون دیگر دیکتاتورها، به بهانه مبارزه با فساد رقیبان سیاسی را حذف می کند.
نویسنده تحلیل این روزنامه انگلیسی معتقد است: نگرانی هایی وجود دارد که اقدامات اخیر محمد بن سلمان موجب جنگ داخلی در این کشور شود زیرا تحولات کنونی در ریاض از سوی کارشناسان با شوک و نگرانی دنبال می شود.
حوزه سیاست خارجی اما برای کل منطقه و جهان دارای اهمیت است. بر این اساس ولیعهد عربستان امنیت شبه جزیره عربستان را به ثبات و امنیت کل منطقه گره می زند تا در آینده با حمایت آمریکا، هم سیاست های کاخ سفید را اجرا کند و هم به خواسته های منطقه ای خود دست یابد. در این چارچوب یمن و لبنان تنها بهانه ابزارهایی برای آغاز گام های نخستین ریاض در نظر گرفته شده اند. جمهوری اسلامی ایران نیز به علت نوع موضعگیری های خود در قبال این دو کشور، به عنوان دشمن ریاض در راهبرد کلان محمد بن سلمان جایگاه ویژه ای دارد.

**الگوی سیاست خارجی عربستان در مقابل ایران
از گذشته ها عربستان سعودی به دلایل سیاسی، مذهبی و حتی نظامی ایران را رقیب اصلی خود در منطقه دیده اما اکنون این دشمنی ها تندتر و آشکارتر از قبل شده است. نشریه «هافینگتون پست» در گزارشی عربستان سعودی را تهدیدی تازه برای امنیت ملی ایران عنوان کرد و نوشت: برای سال ها مهمترین تهدید برای امنیت ملی ایران ایالات متحده، اسرائیل و تروریسم گروه های افراطی همچون داعش و طالبان بود اما اکنون عربستان سعودی نیز رویکرد تندی را در قبال ایران اتخاذ کرده است و تلاش دارد تا کشورهای حوزه خلیج فارس را نیز با خود متحد کند.
این گزارش چندین مولفه را در سیاست های ضد ایرانی ریاض بر شمرد؛ خط مشی هایی همچون هماهنگی با رژیم صهیونیستی در مقابله با ایران، همراه سازی اعضای شورای همکاری خلیج فارس، تمرکز بر تبلیغ دشمنی سنی و شیعه، تشدید دشمنی با حزب الله لبنان و جلوگیری از تنش زدایی میان تهران و واشنگتن از جمله محورهای اصلی سعودی ها علیه ایران بوده است.
از طرف دیگر یمن و شرایط سیاسی آن هم برای ریاض بسیار اهمیت دارد. حمایت ایران از انصارالله و شکست ریاض در جنگ دوساله علیه این گروه شیعی بر نگرانی های پادشاهی سعودی افزوده است. نشریه «آتلانتیک» در مورد جایگاه یمن در موجودیت عربستان سعودی نوشت: در طول مدتی که از جنگ ائتلاف سعودی علیه یمن می گذرد موشک های زیادی از سوی حوثی های(انصارالله) به سمت عربستان شلیک شد اما پرتاب موشک دوربرد به ریاض که در 700 کیلو متری مرزهای یمن قرار دارد، با اقدامات قبلی بسیار تفاوت دارد؛ این عمل از ابتدا یک فوبیا (ترس شدید) برای ریاض بود. همین تفاوت باعث شده است که مقام های سعودی، ایران را که حامی انصارالله است به عنوان عامل این حرکت معرفی کند.
نویسنده این گزارش آورده است: موفقیت ایران در حمایت از یمنی ها بیشتر ناشی از پشتیبانی معنوی از آن ها بوده است. چندی قبل از یکی از فرماندهان نظامی عربستان که در واشنگتن با مقام های آمریکایی دیدار می کرد پرسیدم که فکر می کنید چند ایرانی در حال کمک به یمنی ها هستند؟ احساس می کردم از وی پاسخ هزاران نفر را بشنوم اما گفت «نمی دانم». مقام ها در واشنگتن هم اعتقاد داشتند که مدت ها قبل گروه کوچکی از ایرانی ها به یمن رفته اند به آن ها آموزش هایی داده و سپس به ایران بازگشته اند.
به نوشته این گزارش نباید یمن را برای عربستان سعودی کشوری کم ارزش بدانیم. این همان کشوری است که ابن سعود حتی در بستر مرگ هم نسبت وضعیت سیاسی آن هشدار داده بود. یمن اکنون به حیاتی ترین عرصه برای کسب برتری منطقه ای تبدیل شده است.
چند روز قبل نشریه معتبر «فارین پالسی» نیز در گزارشی به موضوع سیاست های ریاض از زاویه دیگری پرداخت و چنین تحلیل کرد که «جارد کوشنر» داماد و نماینده ترامپ در امور خاورمیانه، محمد بن سلمان و مقام های رژیم صهیونیستی در یک ائتلاف اعلام نشده و غیر رسمی برای مقابله با ایران همکاری می کنند.
فارین پالسی افزود: محمد بن سلمان در حوزه سیاست خارجی همه تلاش خود را برای مقابله با نفوذ ایران به کار می گیرد زیرا به اعتقاد وی بدترین سناریو برای ریاض تثبیت نفوذ ایران در عراق و یمن است. در این شرایط ایران در شمال و جنوب کشور سعودی حضور خواهد داشت و می تواند عاملی برای تحریک شیعیان در این سرزمین باشد.

**یمن بلای جان ریاض
عربستان سعودی در خلال تحولات اخیر، ایران را به حمایت از یمنی ها و دخالت مستقیم در حمله موشکی به ریاض متهم کرده است. محمد بن سلمان ولیعهد سعودی ها نیز تهران را تامین کننده موشک برای انصارالله دانسته است. تارنمای شبکه تلویزیونی «الجزیره» در گزارشی به جنگ لفظی ایران و عربستان پرداخت و نوشت: ایران این اتهام ها را تکذیب کرد و آن را خلاف واقعیت دانست. یمنی ها هم در ادامه هشدار دیگری را علیه عربستان و امارات متحده عربی منتشر و این دو کشور را اهداف حملات موشکی خود اعلام کردند.
این ادعاها در حالی مطرح می شود که هیچ یک از رسانه ها نتوانسته اند شواهی را دال بر جنگ نیابتی انصارالله با عربستان از سوی ایران اثبات کنند. روزنامه «نیویورک تایمز» در گزارشی به نقل از «جوزف کچینچیان» کارشناس مسائل عربستان، اینگونه اعتراف کرد: هیچ کس نتوانسته اثبات کند که آن ها کمک هایی را از ایران برای مقابله با ریاض دریافت می کنند. بلکه سیاست سعودی ها موجب شده است به صورت ناخودآگاه ایران و یمن در یک جبهه در مقابل ریاض قرار بگیرند.
الجزیره هم آورده است: ایران گرچه از حوثی اعلام پشتیبانی کرده است اما حمایت تسلیحاتی از آن را رد می کند. باید دلیل بحران کنونی را در سطحی فراتر از یمن مورد توجه قرار داد. این امر به صورت مشخص به مقابله عربستان سعودی با نفوذ ایران نه تنها در شبه جزیره عربستان بلکه کل منطقه مربوط است.
به اعتقاد کارشناسان گرچه نمی توان دشمنی ریاض با دولت کنونی بیروت را نادیده گرفت اما واضح این است که سعودی ها نمی توانند با حزب الله مقابله کنند زیرا آن ها تنها یک گروه مسلح شبه نظامی نیستند و توانسته اند به بازیگر سیاسی مهمی در لبنان تبدیل شود. اقدامات عربستان در ریاض در واقع دعوت مردم لبنان به شروع یک جنگ داخلی دیگر است.
الجزیره ای نگونه نتیجه گرفت که در این شرایط عربستان تلاش می کند تا یک جبهه جدید متشکل از عربستان، اسرائیل و ایالات متحده را در مقابله با ایران ایجاد کند.