آمادگی بهتر برای مرگ

تدبیر24»مرگ بخش اجتناب‌ناپذیری از زندگی است. وقتی مرگ اتفاق می‌افتد، هر فردی را ازنظر فیزیکی، روان‌شناختی، اجتماعی و معنوی تحت تأثیر قرار می‌دهد. بااین‌حال، افراد نه در مورد مرگ صحبت می‌کنند و نه برای آن آماده می‌شوند. آمادگی برای مرگ یکی از مهم‌ترین وظایف در مراقبت‌های پایان زندگی است. در مورد بیماران، اعتقاد بر این است که آمادگی برای مرگ ممکن است احساس کنترل را در آن‌ها بالا ببرد. همچنین کارشناسان معتقدند آماده شدن برای مرگ با رضایت بیشتر از زندگی همراه است.

آموزش مرگ برای متخصصان مراقبت‌های بهداشتی و مشاوران سوگ در غرب، به‌تدریج درحال‌توسعه است. اصطلاح چنین آموزشی درواقع به تمام آموزش‌هایی که در مورد مباحث مرتبط با مرگ هستند، اطلاق می‌شود. آموزش مرگ بر این اعتقاد استوار است که نگرش‌هایی نظیر انکار مرگ، مبارزه با مرگ و اجتناب مرگ در فرهنگ هر کشوری می‌تواند تغییر کند.

اهمیت بالای این موضوع، موردتوجه محققانی از دانشگاه علوم پزشکی ایران قرار گرفته تا در خصوص آن، پژوهشی جامع و مروری را انجام دهند.

بنا بر نتایج این پژوهش، دو دلیل عمده برای ارائه آموزش مرگ وجود دارد. ابتدا آماده‌سازی متخصصان حرفه‌ای به‌منظور پیشبرد این حوزه و تحقق بخشیدن به اهداف آن و سپس ارتقای دانش پایه و حکمت توسعه‌یافته در این زمینه برای جمعیت عمومی.

به‌طورکلی رویکردهای مختلفی در برنامه آموزش مرگ وجود دارد که شامل رویکرد تعلیمی، تجربــی و نوعی آموزش تحت عنوان «مدل 8A» هستند.

مدل 8A به‌عنوان چارچوبی برای سازگاری با داغدیدگی و از دست دادن در پایان زندگی و همچنین برای آموزش مرگ یعنی برنامه آموزش مرگ تعلیمی و برنامه آموزش مرگ تجربی طرح‌ریزی‌ شده است.

این مدل برای ترویج تغییرات نگرشی و رفتاری مثبت برای حفظ پیوند اجتماعی انسانی در آمادگی و مواجهه با مرگ و برنامه‌ریزی برای مراقبت‌های پایان زندگی به وجود آمده است.

این مدل آموزشی، در جستجوی کمک به مردم برای درک تفکر و تجربیاتشان در مراحل مختلف تغییر آگاهی/ دانش، نگرش و اعمال است.

به بیان دادفر و همکارانش بعنوان مجریان این پژوهش، مدل 8A می‌تواند درک نیاز مردم جهت آماده شدن برای مرگ را غنی کند و همچنین ممکن است میزان مداخله را به‌واسطه در نظر گرفتن آن، به‌عنوان یک فرآیند تغییر رفتار افزایش دهد.

در پژوهش این محققان، مدل 8A برای آموزش مرگ برای مددکاران اجتماعی و متخصصان مراقبت‌های بهداشتی معرفی شده است. این مدل معطوف به توانمندسازی این متخصصان برای کمک به مراجعینشان در آموزش بهتر مرگ و برنامه‌ریزی برای مراقبت‌های پایان زندگی است.

محققان فوق معتقدند: «با معرفی مدل 8A برای آموزش مرگ به مددکاران اجتماعی و متخصصان مراقبت‌های بهداشتی، انتظار می‌رود که این متخصصان بتوانند نیازهای متغیر مراجعین را در مراحل مختلف آماده‌سازی برای مرگ بهتر درک کنند. مشابه با دیدگاه وجودی، مدل 8A به امکان تغییر و دگرگونی در آمادگی برای مرگ دلالت دارد».

مدل 8A از طریق بهبود آگاهی، دانش، نگرش و عمل در مددکاران اجتماعی، پرستاران، پزشکان، متخصصان بالینی، روانشناسان و روان‌پزشکان می‌تواند رفتارهای مرتبط با مرگ را تغییر دهد.

قابل‌ذکر است نتایج مطالعه فوق به‌صورت مقاله‌ای علمی پژوهشی در مجله «علوم اعصاب شفای خاتم» وابسته به مرکز تحقیقات علوم اعصاب شفا، بیمارستان خاتم‌الانبیاء تهران به چاپ رسیده است.