ابعاد حقوقی دستور جنجالی

این بند مربوط به وظایف شعبه بنیاد مسکن است که در آیین‌نامه مذکور به آن اشاره شده است. ماجرا از این قرار است که نامه‌ای در بسیاری از رسانه‌ها و شبکه‌های مجازی منتشر شده مبنی بر اینکه امکان واگذاری کانکس برای کسانی که در منطقه سرپل ذهاب در پیش از زلزله مستأجر بوده‌اند، وجود ندارد. این نامه که به امضای رئیس ستاد معین بنیاد مسکن اصفهان رسیده خطاب به فرمانداری شهرستان سرپل ذهاب اعلام شده است. در شرایطی چنین دستوری از سوی یکی از مسئولان برای شخصی که خانه خود را بر اثر زلزله از دست داده است، صادر شده که شاهد حضور بسیار فعال مردم در کمک به مردم مناطق زلزله‌زده کرمانشاه بودیم. طبیعتا این مسأله نمی‌تواند التیامی برای مصیبت‌دیدگان باشد.

بررسی این نامه از چند منظر قابل تأمل است؛ نخست اینکه بر اساس اصل ۳۱ قانون اساسی، داشتن مسکن، حق هر فرد و خانواده ایرانی است. اصل ۳۱ قانون اساسی چنین می‌گوید: «داشتن مسکن متناسب با نیاز، حق هر فرد و خانواده ایرانی است. دولت موظف است با رعایت اولویت برای آنها که نیازمندترند به خصوص روستانشینان و کارگران زمینه اجرای این اصل را فراهم کند.»

بر اساس بند ۱۰ ماده ۷ آیین‌نامه ذکرشده، هیچگونه شرطی برای واگذاری کانکس به مستأجرین مناطق آسیب‌دیده قید نشده است. دیگر اینکه ایجاد تبعیض میان مستأجر و مالک که هر دو در وضعیتی مشابه به سر برده و هر دو به واسطه یک حادثه غیرمترقبه در شرایط سخت و بحرانی قرار دارند، در هیچ جای قانون نیامده است.

دولت بنا بر اصل برابری، بدون در نظر گرفتن مالکیت، باید شرایط را برای اسکان و زندگی مقدماتی افراد آسیب‌دیده فراهم سازد. اگر بخواهیم از منظر حقوق شهروندی و حقوق بشری نیز به مسأله نگاه کنیم، این نامه و این‌گونه رفتار، خلاف حقوق بشر و اصول انسانی است.

علاوه بر اینها، موقعیت زلزله‌زدگان، اضطرار است و با هیچ منطق، استدلال و اصول انسانی نمی‌توان این برخورد را  توجیه کرد. فارغ از تمامی مسائل انسانی و حقوق بشری، شخص مورد نظر در این نامه که به نظر یک خانم سرپرست خانوار است، می‌تواند به دیوان عدالت اداری مراجعه کرده و نسبت به این برخورد و تصمیم شکایت کند.

همچنین بر اساس ماده ۵۷۰ قانون مجازات اسلامی (کتاب تعزیرات) امکان انفصال از خدمت و حبس نیز برای مسئول مورد نظر وجود دارد. در متن ماده ۵۷۰ آمده است: «هر یک از مقامات و مأمورین وابسته به نهادها و دستگاه‌های حکومتی‌ که برخلاف قانونف افراد ملت را از حقوق مقرر در قانون‌ اساسی جمهوری اسلامی ایران محروم نماید علاوه بر انفصال از خدمت و محرومیت یک‌ تا پنج سال از مشاغل حکومتی به حبس از دو ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.»