مقایسه زلزله تهران و سرپل ذهاب

تدبیر24»حسن شرفی در کارگاه تخصصی "ارائه یافته‌ها و نکات اجرایی از زلزله سرپل ذهاب" که امروز (4 دی) در سازمان جهاد دانشگاهی کرمانشاه برگزار شد، اظهار کرد: برای بررسی دقیق آن چیزی که در زلزله رخ می‌دهد باید عامل اصلی بروز زلزله که حرکات تکتونیک زمین است را بشناسیم.

شرفی با بیان اینکه در کره زمین هشت صفحه اصلی داریم که سالانه می‌توانند تا حدود 10 سانتی‌متر جابجا شوند، یادآوری کرد: کشور ما هم بین صفحه "عربستان" و "اوراسیا" قرار گرفته که به ایران فشار می‌آورند و کشور ما را در مرز لرزه‌خیزی قرار داده‌اند.

به گفته شرفی سالانه زلزله‌های متعددی در کشور رخ می‌دهد که لرزه‌های بالای چهار ریشتر برای ما محسوس است.

استادیار دانشگاه رازی از چهار دسته پهنه بندی که برای وقوع زلزله در کشور انجام شده یاد کرد و ادامه داد: این چهار پهنه شامل پهنه با خطر بسیار بالا، با خطر بالا، با خطر متوسط و با خطر کم است.

شرفی زلزله‌های حوزه زاگرس را بیشتر و فعالتر از البرز دانست و افزود: زلزله  سرپل ذهاب نیز یکی از زلزله‌های قابل توجه منطقه زاگرس بود.

وی با اشاره به گذشت بیش از 40 روز از زمین لرزه سرپل‌ذهاب، اظهار کرد: حدود دو تا سه هفته در مناطق بودیم تا رخدادهایی که بر اثر زلزله  برای سازه‌های مختلف پیش آمده را بررسی کنیم و از آن برای آینده درس بگیریم.

وی برخی از مواردی که در اثر زلزله برای یک ساختمان رخ می‌دهد را اجتناب ناپذیر خواند و یادآوری کرد: برخی موارد از دست مهندس، استاد کار و ... خارج است و به جنس زمین، ویژگی زلزله و ... بستگی دارد.

این استادیار دانشگاه رازی معتقد است، برای اینکه بتوانیم وضعیت تخریب و آسیب‌های ناشی از زلزله سرپل ذهاب را بهتر بررسی کنیم نیازمند ریز پهنه‌بندی‌هایی هستیم. برای مثال در همین سرپل ذهاب میزان آسیب‌ها در دو طرف یک خیابان که فاصله آنها کمتر از یک کیلومتر است بسیار تفاوت دارد.

شرفی با اشاره به عوامل متعددی که بر آثار ناشی از یک زلزله موثر است، خاطرنشان کرد: یکی از این عوامل جنس زمین است .

وی شتاب زلزله، مدت زمان لرزش و محتوای فرکانسی را نیز از عوامل مهم اثرگذاری یک زلزله برشمرد و تاکید کرد: میزان انرژی به ازاء هر یک درجه بزرگی زلزله 30 برابر می‌شود، یعنی انرژی تخلیه شده از زلزله سرپل ذهاب که 7.3 ریشتر بود حدود 60 برابر زلزله 5.2 ریشتری تهران است، اما قطعا خطر زلزله تهران که سه ثانیه طول کشید از زلزله سرپل‌ذهاب که حداقل 25 ثانیه بود، بیشتر است.

این استاد دانشگاه عنوان کرد: عمر مفید ساختمان نیز یکی از عوامل دیگر در اثرگذاری زلزله است که در ایران این عمر مفید حدود 50 سال است.

شرفی با اشاره به تفاوت ساختمان‌ها در اثرپذیری از زلزله، عنوان کرد: در ساختمان‌ها نیز همه چیز بر عهده مهندس نیست، گاهی کارهای نهایی که برای یک سازه انجام می‌شود توسط استادکاران صورت می‌گیرد که ممکن است مهارت کافی را نداشته باشند.

وی تاکید کرد: البته این نکته را هم نباید فراموش کرد که امکان مقاومت 100 درصدی یک ساختمان در برابر تمام خطرات و زلزله‌های بزرگ وجود ندارد.

استادیار دانشگاه رازی اشاره‌ای هم به دوره بازگشت زلزله‌های مانند سرپل ذهاب داشت که معمولا 475 سال اعلام می‌شود.

شرفی گفت: اگرچه در زمان‌های بسیار دور وضعیت دقیق زمین‌لرزه‌ها ثبت نشده اما اسناد تاریخی اینطور نشان می‌دهد که در همین منطقه سرپل ذهاب در سال 925 میلادی زلزله با بزرگی حدود شش ریشتر رخ داده است.

وی در پایان با تاکید بر اینکه باید از بررسی پیامدهای ناشی از زلزله سرپل ذهاب درس بگیریم، افزود: باید این نتایج به صورت اصلاحیه آیین‌نامه‌های زلزله درآید تا بتوانیم ساختمان‌های محکمتری در برابر زلزله بسازیم، خصوصا ساختمان‌هایی مانند بیمارستان و ... که حساسیت بیشتری دارند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه نباید مقاوم سازی‌ها را فقط به سرپل ذهاب محدود کنیم، خاطرنشان کرد: یادمان باشد اگر این زلزله در کرمانشاه رخ می‌داد خسارات جبران ناپذیری به همراه می‌آورد و آواربرداری آن هنوز ادامه داشت.