منظور از این جمله، «دقیقا» شرق و «دقیقا» غرب است. در زمانهای دیگر سال، مثلا در هنگام انقلاب زمستانی، خورشید به جای شرق از شمال شرق طلوع و در شمال غرب، غروب میکند. از قرنها پیش اعتدال بهاری در نیمکره شمالی جشن گرفته میشود و ما آن را لحظه تحویل سال میخوانیم.
آغاز اعتدال بهاری
مهندس مسعود عتیقی، مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران در گفتوگو با خبرنگار ایسنا، با بیان اینکه خورشید در روز سهشنبه 29 اسفندماه 1396 در ساعت 19 و 45 دقیقه به اعتدال بهاری میرسد، گفت: در این زمان نوروز ایرانی فرا میرسد.
وی با اشاره به جزئیات این پدیده توضیح داد: در پی انطباق مرکز قرص خورشید با نقطه اعتدال بهاری، نوروز آغاز و بهار طبیعت حادث میشود. در این زمان طول روز و شب در سراسر کره زمین با هم برابر است که با گذشت روزهای فصل بهار بر طول روز افزوده و از طول شب کاسته میشود.
عتیقی با بیان اینکه برای آگاهی از نحوه تحویل سال که در تقویمها درج میشود، باید به سال اعتدالی توجه شود، خاطر نشان کرد: از دو بار انطباق مرکز دایره خورشید بر نقطه اعتدال بهاری یک سال اعتدالی پدید میآید که مقدار آن برابر با 365.242 هزارم شبانه روز خواهد شد.
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران اضافه کرد: بدیهی است نقاط اعتدال بهاری و پاییزی از تقاطع دایره بزرگ مدار ظاهری خورشید در مدار آسمان و دایره بزرگ استوای آسمان (که از امتداد استوای زمین بر روی نیمکره کره آسمان حاصل میشود) به دست میآید که این دو دایره بزرگ با یکدیگر زاویه 23.5 درجه میسازند.
به گفته وی، ایرانیان باستان از این تغییرات طول شب و روز به خوبی آگاهی داشتند و بنا بر برخی مستندات تا قبل از عصر هخامنشیان با توجه به اینکه شغل اکثر مردم آن دوره کشاورزی بوده است، آغاز سال روز اول پاییز بوده که پایان فصل برداشت بوده است؛ اما از عصر هخامنشیان به بعد روز اول بهار که زمان آغاز طراوت و سرسبزی و زنده شدن مجدد طبیعت است، به عنوان نوروز و جشن سال نو پذیرفته شده است.
عتیقی یادآور شد: در حالی که بهار در نیمکره شمالی آغاز میشود، همزمان نیمکره جنوبی در آستانه فصل خزان پاییز قرار دارند. بنابراین فصول در طرفین شمالی و جنوبی کره زمین عکس یکدیگر اتفاق میافتد.
سال کبیسه
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران با اشاره به سال کبیسه توضیح داد: سال کبیسه در گاهشماری به تعداد روزهایی گفته میشود که برای کسری مقدار سال به روزهای همان سال افزوده میشود.
وی با بیان اینکه در هر گاهشماری روشی برای تعیین سال کبیسه وجود دارد، خاطر نشان کرد: به عنوان مثال در گاهشماری میلادی در سالهای کبیسه به روزهای ماه دوم سال یعنی فوریه که به طور عادی 28 روز است، یک روز اضافه میشود.
عتیقی با بیان اینکه بر این اساس کبیسههای میلادی ماه فوریه، 29 روزه است؛ ادامه داد: در گاهشماری ایرانی (خورشیدی) هر 4 سال یک سال به عنوان سال کبیسه در نظر گرفته میشود و به آخرین ماه سال یعنی اسفندماه که 29 روزه است در سالهای کبیسه یک روز اضافه میشود و سال 366 روزه به پایان میرسد.
به گفته وی، تقویم ایرانی از جمله دقیقترین تقویمها محسوب میشود.
این فعال حوزه نجوم همچنین اضافه کرد: سال 1396 سال کبیسه نیست و اسفند 29 روزه به پایان رسید.
توجه به فرهنگ ایرانی و داشتن جامعهای سالم
مدیر انجمن نجوم آماتوری با تاکید بر لزوم توجه به فرهنگ بومی کشور، گفت: در صورت توجه به آداب و سنن ملی ضمن حفظ وحدت و صمیمیت در جامعه بسیاری از رفتارهای هنجار و پسندیده از جمله دید و بازدید، توجه به بزرگترها، احترام متقابل افراد جامعه و ... تقویت میشود و از این طریق میتوان انتظار جامعه سالم را داشت.