آساره کیانی ـ وقتی محمود احمدینژادِ پس از ریاستجمهوری که به ظاهر، مطرود مینمود، از توئیتر استفاده کرد، اولین حرفی که کاربران (بدون درنظر گرفتن فحوای کلامش زدند) این بود که او از ابزار و وسیلهای در فضای مجازی به عنوان تریبون استفاده میکند که خودش در فیلتر آن نقش اساسی داشته.
تدبیر24»تغییر مواضع مسئولان و سیاستگذاران یک جامعه وقتی در جهت آزادیهای مدنی و
همسو با گرایش اکثریت جامعه باشد، نهتنها بد نیست که شیوهای است برای
نزدیکتر شدن به مردم، همسویی با آنها و در نهایت، رشد و افزایش محبوبیت.
اما باید دید که با این تغییرات، محبوبیت مورد نظر کسب میشود یا خیر؟
محمود
احمدینژاد، زمانی که دیگر رئیسجمهور نبود و به عقیده بسیاری از
کارشناسان، در موضع ضعف بود، تصمیم گرفت از ابزاری استفاده کند که به
گفتهای ممنوع بود و درواقع فیلترشدنش دال بر این ممنوعیت بود و شاید به
همین دلیل بود که همسوشدن با اقشار خاص و فراگیری از جامعه نتواست برایش
محبوبیتی به ارمغان بیاورد.
البته
تغییر مواضع میتواند علل و دلایل و انگیزههای خاصی داشته باشد؛ میتواند
ابزاری باشد برای ترویج عقاید یا دفاع شخصی برابر تهاجمات، مثل استفادهای
که خطیب موقت نماز جمعه تهران میکند. آقای احمد خاتمی میگوید که مدتها
به فکر استفاده از ابزار شبکههای اجتماعی بوده و انگیزهاش برای ورود به
این عرصه، این بوده که به نشر مواضع دینی و نشر مواضعِ به نظر خودش بصیرتی
بپردازد.
او
(به گفته خودش)، واقعیت تاثیرگذاری فضاهای مجازی و شبکههای اجتماعی را
پذیرفته و توضیح میدهد که نشر دین و مکتب، هر زمانی «ابزاری» داشته؛ «ما
باید از تمام ابزارهای مشروع در این عرصه بهره ببریم و نباید فکر کنیم که
از این ابزار، دیگرانی باید استفاده کنند که یا دین ندارند یا ضددین هستند؛
پس ما باید از این ابزار هم برای نشر دین استفاده کنیم.»
این
البته همان آقای احمد خاتمی تاریخ 11 فروردین 96 در نماز جمعه است که گفته
بود:«اینترنت و شبکههای مجازی دشمن دین، اخلاق و نظام جمهوری اسلامی است و
مسئولان ارشد باید با کاربران اینترنت و شبکههای مجازی برخورد جدیتری
انجام دهند.»
او
در تاریخ ۷ مرداد ۱۳۹۶، در جمع طلاب و روحانیون شهرستان اهر، توضیح داده
بود که «تهدیدات فضای مجازی بسیار خطرناکتر از جنگ سخت است.»
خاتمی
در اجلاسیه سوم مجلس خبرگان در ۲۶ شهریور ۱۳۹۶ از یک جنگ جدی تمامعیار در
مسائل فرهنگی و اخلاقی خبر داده و گفته بود که «حدود ۴۰ میلیون نفر عضو
کانالهای تلگرامی هستند که معنای آن خطگیری از آن طرف است.»
او
همچنین در همایش سبک زندگی اسلامی در همدان در تاریخ ۲ شهریور ۱۳۹۵ از
فضای مجازی بهعنوان ابزاری برای مقابله با تمامیت انقلاب اسلامی و از بین
بردن ۳۶ سال تلاش و مجاهدت و تغییر سبک زندگی خانوادهها، یاد کرده بود.
این
خطیب نماز جمعه اما حالا عوض شده؛ او اظهار تاسف میکند از اینکه نوعی از
بیتقوایی در برخی عرصههای فضای مجازی موج میزند و از جمله در مورد خود
او هم این بیتقوایی، رخ داده است؛ «ضدانقلاب دروغی آشکار را به من نسبت
دادهاند که اگر زنی در زمان شیردادن به فرزندش موسیقی گوش دهد، آن فرزند
زنازاده خواهد شد»؛ میگوید که دهها بار این گفته را تکذیب کرده اما بازهم
ضدانقلاب (به گفته خودش) این حرف را که از اساس کذب است، از قول او نشر
میدهند که برای پاسخ دادن به چنین مواردی، ورود به عرصه فضای مجازی را
لازم دیده. احمد خاتمی در تاریخ مهر 1396 هم گفته بود که «عکسهای خشنی که
از من در فضای مجازی وجود دارد، فتوشاپ است.»
خبرنگارها
از آقای خاتمی پرسیدهاند که با توجه به فیلتربودن توئیتر، به چه علت وارد
آن شده و او تکرار کرده که «اصل حضور من در فضای مجازی که صفحه
اینستاگرام، کانال تلگرامی و توئیتر رسمیام است، برای نشر مواضع و اطلاع
هموطنان خارج از کشور ایجاد شده.»
البته
آقای خاتمی مدیریت این کار را به دوستان قابل اعتمادش سپرده است و آنها
هم اطمینان دادهاند که ملاحظات شرعی را در نظر بگیرند.
وقتی
برخی مواضع سفت و سخت که در رابطه تنگاتنگی با شرایط زیستی و اجتماعی مردم
جامعه هستند، تغییر میکنند، ذهن به این سو میرود که شاید احتمال تغییر
دیگر مواضع، تسهیل امور و چه بسا ایجاد شرایطی نظیر آنچه اخیراً در
کشورهای عربی حوزه خلیج فارس رخ داد، در ایران هم وجود داشته باشد.
اینطور که پیداست از حضور آقای خاتمی در فضای مجازی استقبال کمنظیری شده؛ این را خودش میگوید.
آقای
آذری جهرمی، وزیر ارتباطات هم در مورد حضور احمد خاتمی در شبکههای
اجتماعی، میگوید:«خبر اعلام حضور علما و ائمه محترم جمعه در شبکههای
اجتماعی میتواند به گشایش فصل جدیدی در این عرصه کمک نماید.» بعد از آن هم
این هشتگ را میگذارد: #نگاه_فرصت_محور
همدلی