فراغت جوان چگونه می‌گذرد؟

تدبیر24»حسین حسامی سفیدان در گفت‌وگو با ایسنا، هزینه در اوقات فراغت را نوعی سرمایه‌گذاری اقتصادی، اجتماعی و آموزشی دانست و گفت: اوقات فراغت برای تجدید قوا، رفع خستگی و تکامل شخصیت است که فواید این هزینه اجتماعی در کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت نسیب جامعه می‌شود.   

وی با اشاره به اهمیت اوقات فراغت در عصر حاضر، خاطر نشان کرد: با توسعه شهر نشینی و تغییر سبک زندگی، انسان امروزی به دنبال آزادی، استقلال در عملکرد و رهایی از کارهای طاقت فرسا و کسب آرامش مورد انتظار است و اوقات فراغت جزو زمان بیداری انسان، فارغ از تولید پول و درگیری با فرآیندهای اقتصادی و به اختیار  فرد است.   

وی تاکید کرد: در تعریف مثبت اوقات فراغت، بیشتر جنبه توسعه فرایندهای یادگیری فرد، گسترش حس همکاری و زندگی اجتماعی، افزایش عمق و عرض زندگی با روحیه و نشاط بیشتر و در تعریف منفی آن، اوقات فراغت را مدت باقی مانده از زمان کار می‌دانند.   

حسامی معتقد است که در شرایط کنونی کشور به دلیل بروز تغییرات اجتماعی و درگیری‌های سیاسی ناخواسته مردم و هم‌چنین شرایط نامساعد اقتصادی، بهتر است برنامه‌ریزی اجتماعی برای بهره‌مندی از اوقات فراغت و کاهش فشارهای عصبی افراد در دستور کار متولیان امور قرار گیرد.   

وی با اشاره به اینکه بر اساس آموزه‌های اسلام، میل به تفریح یکی از نیازهای طبیعی انسان است، گفت: این امر ارتباط مستقیمی با سلامت روح و روان دارد ولی شرط اساسی اسلام پرهیز از بی بند و باری و نیز افراط و تفریط است و تاکید می‌کند که در هر کاری حتی در گذران اوقات فراغت، انسان باید به یاد خدا و روز آخرت باشد.   

حسامی، شش گروه واقع‌گرا، نخبگان، هنردوستان، نوع دوستان، تاثیرگذاران و حسابگران از جمله گروه‌های مختلف در گذران اوقات فراغت عنوان کرد و افزود: گروه واقع گرا افرادی هستند که در زمان فراغت به فعالیت‌های می‌پردازند که متکی به آثار و نتایج آن هستند، گروه نخبگان با تفکر و کشف راه‌ حل‌های مختلف و مسائل، زمان فراغت خود را سپری می‌کنند و گروه هنر دوستان با آزادی و خلق آثار هنری و نوآوری به شور و نشاط می‌رسند.   

حسامی ادامه داد: در اوقات فراغت گروه نوع دوستان به روابط و ارتباطات انسانی و کمک به هم‌نوع می‌پردازند، گروه تاثیرگذاران با حس رهبری قوی قصد هدایت دیگران را دارند و گروه حسابگر در فعالیت‌های خود به جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات از محیط فراغتی می‌پردازند.   

وی در بخشی از سخنان خود با اشاره به اینکه در نحوه گذران اوقات فراغت چندین عامل اثر گذار است، گفت: موقعیت اجتماعی از لحاظ درآمد، عوامل شخصی و خانوادگی هم‌چون سن، جنسیت، شغل و تحصیلات، طرز فکر، اندیشه، نگرش و استنباط فرد و نیز دسترسی به امکانات مورد نیاز و مدیریت اوقات فراغت از جمله این عوامل است.   

وی با تاکید بر شیوه گذران اوقات فراغت کودکان و نوجوانان در ایران، یاد آور شد: علی‌رغم تولید و توسعه برنامه‌های فرهنگی برای فرهنگ‌سازی اوقات فراغت، هنوز هم والدین، مدارس و جامعه نقش بسزایی در پر کردن و گزینش اوقات فراغت نوجوانان و کودکان دارند.  مانند سایر فعالیت‌های اجتماعی، نبود نظارت کافی باعث افت کیفیت برنامه‌ها و حفظ ظاهر و پوسته برنامه‌ها شده است و متاسفانه نوجوانان و کودکان از برنامه‌های فراغتی بهره‌مند نمی‌شوند. 

وی هم‌چنین وضعیت مالی و اقتصادی را زمینه‌ساز بروز تفاوت در بهرمندی اوقات فراغت دانست و افزود: این امر نوعی نابسامانی و تعارض فشرده اجتماعی تولید می‌کند که افراد با وضعیت مالی مناسب از اوقات فراغت بهره‌مند و افراد با وضعیت مالی نامناسب، به امکانات موجود بسنده می‌کنند و خواسته‌های درونی‌شان خاموش می‌شود.   

حسامی، منافع شخصی، اجتماعی، اقتصادی و محیطی را از اثرات مثبت برنامه‌ریزی سیستماتیک در اوقات فراغت خواند و ادامه داد: رهایی از فشار و استرس‌های روحی، کسب سلامتی جسمی و روحی، تقویت خانواده، توسعه روابط اجتماعی و دوستانه، افزایش بهره‌وری عمومی، بهداشت عمومی، افزایش کار و اشتغال، توسعه نواحی روستایی، گسترش رفاه عمومی، جلوگیری از اشغال اراضی، گسترش آموزش محیطی و توسعه فرهنگ زیست محیطی از جمله اثرات مثبت این نوع برنامه‌ریزی است.   

وی خلاء مدیریت، به‌روز نکردن امکانات و عدم تناسب سرانه فضاها با تعداد دانش‌آموزان و دانشجویان را از جمله مشکلات این حوزه عنوان کرد و افزود: توجه نکردن به تخصص متولیان، نداشتن برنامه میان مدت و بلند مدت و رفع تکلیف از معضلات اساسی است.   

حسامی بیان کرد: اگر برنامه‌ریزی و آینده‌نگری درست وجود داشته باشد، می‌توان در تابستان برای اوقات فراغت دانش‌آموزان و دانشجویان، برنامه‌های ورزشی، تفریحی، بازی، گردشگری فرهنگی، هنری، تاریخی و ... ترتیب داد و با ارزشیابی آغازی، تکوینی (در حال اجرا) و پایانی، بازخورد آن‌ را در اختیار متولیان گذاشت تا برای برنامه‌های بعدی نکات مثبت تقویت و نکات منفی اصلاح شود.