برنامه‌های وزیر برای حل مشکل آب

وی ادامه داد: پس از مدتی برنامه ریزی توانستیم موضوع تامین آب برای فاز دوم طرح ۵۵۰ هزار هکتاری استان خوزستان و ایلام را حل کنیم و فاز دوم این طرح برای ۲۲۹ هزار هکتار آماده است.

وزیر نیرو تصریح کرد: آمایش آب محور و توسعه مبتنی بر محدویت‌های منابع آب را در یزد دنبال خواهیم کرد و بازچرخانی آب و استفاده از پساب در خراسان رضوی، آذربایجان شرقی و یزد اجرا خواهد شد. همچنین در استان تهران و البرز کنترل کیفیت آب و اطمینان از آلاینده‌های مستقر در مناطق مربوط به منابع آب شرب تهران بزرگ مدنظر است.

اردکانیان با بیان اینکه در طرح معیشت جایگزین ابتدا باید الگوی کشت مناسب هر دشت تعیین شود و در مناطقی که امکان تأمین آب نیست به سمت توسعه صنعت برویم، گفت: استفاده از ظرفیت کم‌نظیر منابع تجدیدپذیری همچون نیروگاه‌های خورشیدی ایده‌ای مناسبی برای فعالیت در این حوزه است.

وی تاکید کرد: اگر سال‌های خشک ادامه پیدا کند، طبیعتا ما نمی توانیم هر نوع کشتی را در هر منطقه ای داشته باشیم لذاباید به سمت کاهش سطح زیر کشت برویم و به حوزه آب مجازی ورود پیدا کنیم.

وزیر نیرو با بیان اینکه مدیریت منابع آب اختصاص به یک دستگاه خاص ندارد، گفت: ما می‌توانیم با یک مدیریت صحیح و مشارکت‌جویی و مشارکت‌پذیری وضعیت بهتری داشته باشیم.

به گفته وی، هم اکنون بیش از ۴۶ هزار سد بزرگ در دنیا در دست بهره‌برداری است که نیمی از آن‌ها در کشور چین است، ولی تعداد قابل ملاحظه ای از این سدها در نیمه دوم قرن بیستم ساخته شده و کشورها در زمانی خاص منابع خود را برای ساخت سدها اختصاص داده‌اند.

وی معتقد است، اگر دریاچه ارومیه دچار مشکل شده، به دلیلی مجموعه‌ای از عوامل بوده نه فقط سدسازی، بلکه بر اثر برداشت بی‌رویه از منابع آب، فقدان طرح آمایش سرزمین و جمعی از اقدامات و رفتارهای نادرست در حوضه بوده است.

وزیر نیرو اظهار کرد: اگر ارزش ذاتی آب را در نظر بگیریم، قطعا سرمایه‌گذاری در این موضع توجیه قابل توجهی دارد. به همین دلیل در شرایط کنونی سرمایه‌گذاری‌های زیادی در این بخش صورت می‌گیرد.

اردکانیان ادامه داد: بودجه بخش آب نسبت به سال قبل با کاهش مواجه شده است اما وظیفه داریم به سمت تنوع‌بخشی منابع مالی برویم و در پی جذب سرمایه‌های بخش خصوصی داخلی و خارجی باشیم.

وی در خصوص استفاده از آب‌های نامتعارف نیز گفت: باید به این نکته توجه کنیم که در سال ۹۶ حدود ۲۵۰ میلیون مترمکعب در سال به این حوزه اختصاص داشته است و در پایان دولت دوازدهم این رقم به بیش از دو برابر خواهد رسید.

اردکانیان ادامه داد: از ابتدای اجرای طرح احیا و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی تا اواسط دی‌ماه امسال ۳۰ هزار و ۶۲۱ حلقه چاه غیرمجاز مسدود و از اضافه برداشت سه هزار و ۲۷۳ حلقه چاه مجاز جلوگیری شده که این اقدام منجر به ممانعت از برداشت غیرمجاز یک میلیارد و ۸۹۷ میلیون مترمکعب منابع آب زیرزمینی گردیده است.

وزیر نیرو گفت: از نظر میزان بارش در وضعیت خیلی غیرمتفاوتی با شرایط اقلیمی خود نیستیم لذا ما باید به یک سازگاری با اقلیم رو بیاوریم.

وی ادامه داد: استفاده از کلمه بحران استفاده‌ای غیرمجاز نیست چون همیشه ما می‌توانیم هر وضعیتی را با وضعیت مشابه مقایسه کنیم و با توجه به فاصله ای که هست احساس کنیم در شرایط بهتر یا بدتر هستیم. اما واقعیت این است که ما از نظر میزان بارش در وضعیت خیلی غیرمتفاوتی با شرایط اقلیمی خود نیستیم؛ چراکه ایران کشوری در تقسیم‌بندی جغرافیایی در منطقه خشک و نیمه خشک است.

وی ادامه داد: کشور ما طی ۵۰ سال اخیر دو درجه گرم‌تر شده است و در این مدت ۵.۴ میلی‌متر تبخیر و تعرق افزایشی داشته و هر سال نیز ۱.۱ میلی‌متر کاهش بارش داشته‌ایم.

وزیر نیرو با بیان اینکه در ۵۰ سال اخیر نه تنها جمعیت ما ۵۰ میلیون افزایش پیدا کرده و با افزایش مصرف همراه بوده، بلکه کشور نیز گرمتر شده و تبخیر هم افزایش پیدا کرده و بارش کاهش پیدا کرده است، تصریح کرد: از این حیث شرایط، وضعیت ما غیرمترقبه نیست. ما در شرایط خشک و نیمه خشک هستیم؛ همان‌گونه که پدران ما در سه هزار سال پیش با این شرایط دست و پنجه نرم کردند.

اردکانیان تاکید کرد: ما باید به یک سازگاری با اقلیم رو بیاوریم و به جای ستاد مقابله با خشکسالی، ستاد سازگاری با خشکسالی تشکیل دهیم. طبیعتا با اینکه ما کشوری خشک هستیم، ولی سال‌های خشک‌تر هم داشته‌ایم. در ۳.۵ ماه گذشته میزان بارشی که داشتیم، تا ۲۹ دی ۳۷ میلی‌متر بوده که نسبت به سال گذشته ۳۳ درصد کاهش داشته است لذا امیدواریم این روند تغییر پیدا کرده و در بهمن و اسفند شرایط بهتر شود.

وی ادامه داد: در کل سال ۹۷، سالی خشک خواهد بود و ما در ۴۷ سال اخیر خشک‌ترین سال را خواهیم داشت و در منطقه فلات مرکزی نیز در ۵۰ سال اخیر، خشک‌ترین سال را تجربه می‌کنیم. خشکی و نیمه خشکی جزو شرایط اقلیمی ماست. ما باید با این سازگار شویم تا روند توسعه کشور را حفظ کنیم و به رشد هشت درصد برسیم، لذا باید توسعه آب‌محور داشته باشیم؛ به این معنا که در مناطق مختلف متاثر از محدودیت منابع آب برنامه‌های توسعه را گسترش، جمعیت را اسکان دهیم، به کشاورزی متناسب با آب موجود بپردازیم و به کشت‌های کم آب‌بر روی آوریم و در مجموع، پایداری حیات در کشور را باید مثاتر از موضوع آب بدانیم.

وزیر نیرو تاکید کرد: بدمصرفی آب را باید در این اقلیم کنار بگذاریم؛ چراکه خشکسالی فرصتی است تا ما به نحوه مصرف آب توجه بیشتری کنیم.

اردکانیان ادامه داد: قطعا از همکاری و آمادگی همه ارگان‌ها برای حل و فصل مسائل آب استقبال می‌کنیم. آب موضوعی میان‌بخشی است و دستگاه‌های مختلف نه تنها در دولت بلکه در سایر قوا و مردم به عنوان عناصر اصلی مجموعه تاثیرگذار هستند.

به گفته وی، هر کشوری دوره‌ای را تحت عنوان مدیریت تامین و عرضه طی کرده یا در حال طی کردن است و در این دوران منابع آب قابل ملاحظه است و سرمایه‌گذاری‌ها برای مهار آب بعد از دوران توأمان مدیریت عرضه و تقاضا در دستور کار قرار می‌گیرد.

اردکانیان اظهار کرد: در دوره مدیریت توأمان عرضه و تقاضا باید در عین حال که به همه طرح‌های تامین آب جدید خواهیم پرداخت -همچون باروری ابرها، شیرین کردن آب دریاها، مطالعه آب‌های ژرف، استفاده از پساب به شکل سالم- اما هیچ کدام از این‌ها نباید ما را از این غافل کند که آب موجود را چگونه مصرف می‌کنیم.

وزیر نیرو گفت: باید بد مصرفی را در این اقلیم کنار بگذاریم و نمی توانیم به این روند ادامه دهیم. حتی در بخش شرب به لحاظ فرهنگی فوق‌العاده مهم است روش مصرف را اصلاح کنیم.

وی با بیان اینکه ما می‌توانیم به این خشکی و خشکسالی به عنوان فرصت نگاه کنیم، اظهار کرد: این مساله فرصتی است تا ما توجه بیشتری به نحوه مصرف آب کنیم. شرایط سختی است ولی از آن به نحوی استفاده می‌کنیم که به امر نحوه مصرف توجه بیشتری کنیم.

وی با بیان اینکه در هیچ نقطه از دنیا هدررفت آب صفر و اقتصادی نیست، گفت: اگر این شاخص را بیشتر از عدد خاصی کاهش دهند، حتی در برخی شهرهای اروپا چیزی حدود ۵۰ درصد است و در پایتخت کشور بلغارستان درصد قابل توجهی هدررفت وجود دارد.

وزیر نیرو تاکید کرد: هم‌اکنون درصد آب بدون درآمد کشور حدود ۲۵.۵ درصد شناخته شده که از این مقدار ۱۳.۴ درصد هدررفت فیزیکی است اما این عدد نیز قابل کاهش است. این کار جزو برنامه‌های وزارت نیروی دولت دوازدهم قرار گرفته تا در شهرهای بزرگ شاهد کاهش هدررفت آب باشیم. کار را شروع کرده‌ایم و به آن سرعت خواهیم داد.

اردکانیان اعلام کرد: ما باید بتوانیم بخشی از نیازهای کشاروزی را از پساب‌های تصفیه شده تامین کنیم. در دنیا ۲۰ میلیون هکتار با فاضلاب آبیاری می‌شود که عمدتا شیوه سالمی نیست. کارهای خوبی در سطح سازمان‌های بین‌المللی شده که بتوان امکاناتی را فراهم کرد تا از پساب تصفیه شده برای بخش کشاورزی استفاده کرد تا صرفه‌جویی خوبی در بخش آب شیرین شود.

به گفته وی، ما باید به طور جدی در پی معیشت جایگزین در بخشی از دشت‌های کشور باشیم که به دلیل محدودیت منابع آبی امکان کشاورزی در آنها وجود ندارد.

وزیر نیرو تصریح کرد: از این به بعد باید موضوع آب را موضوعی عملا میان‌بخشی بدانیم. وزارت نیرو به تنهایی متولی آب نیست. وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صنعت، سازمان محیط زیست، وزارت کشور، وزارت بهداشت و اکثر سازمان‌های دولتی با موضوع آب در ارتباط هستند.

اردکانیان با بیان اینکه بیشترین رنج را از تقسیم کردن موضوع واحد آب برده‌ایم، اظهار کرد: طرح‌هایی را آماده کرده‌ایم که عملا همکاری نزدیک همه بخش‌ها را در دولت و خارج دولت به مشارکت خواهیم گذاشت.

وی ادامه داد: از اینکه چه مقدار محصول به ازای هر هکتار تولید می‌کنیم، باید به این مرحله برسیم که چه مقدار محصول به ازای هر مترمکعب آب تولید می‌کنیم.

وزیر نیرو در خصوص بخش برق نیز گفت: بخش برق فوق‌العاده حساس و یکی از زیربناهای عمده برای توسعه کشور است و بخش‌های زیادی در کشور متکی به این صنعت هستند.

اردکانیان تصریح کرد: اتفاقات خوبی در دهه‌های اخیر افتاده است و از حیث تولید برق نخستین کشور منطقه و چهاردهم دنیا هستیم ولی نیازمند سرمایه‌گذاری هستیم تا سیستم را به موقع مورد نگهداری و رسیدگی قرار دهیم و پاسخگوی رشد مصرف برق باشیم.

وی با بیان اینکه ما گرفتار بدمصرفی در بخش برق هستیم، اظهار کرد: کشور توان استمرار پاسخگویی به رشد مصرف برق کشور را ندارد. منطقی نیست که هزاران میلیارد تومان از سرمایه مردم را صرف ساخت نیروگاه‌هایی کنیم که در پیک حدود ۲۰۰ ساعت پاسخگوی نیاز مصرف باشد.

به گفته وی، باید به همان اندازه که از احداث یک نیروگاه سه هزار مگاواتی خوشحال می‌شویم، از اینکه سه هزار مگاوات قله مصرف را کاهش دهیم، خوشحال شویم. لذا سعی خواهیم کرد رشد مصرف برق متناسب با رشد تولید در کشور باشد.

وزیر نیرو با بیان اینکه جذب سرمایه بخش خصوصی جزو اولویت‌های وزارت نیرو است، اظهار کرد: وزارت نیرو در شاخه برق و انرژی‌های تجدیدپذیر همکاری نزدیک با بخش‌های غیردولتی دارد و باعث شده این بخش‌ها نیز با علاقه در حال همکاری باشند. اولویت ما استفاده از ظرفیت‌های ساخت داخل است.

وی خاطرنشان کرد: از ابتدای دولت یازدهم تاکنون دو هزار و ۲۶۰ روستا برق‌دار شده‌اند. از ابتدای سال جاری ۱۰۸ روستا در اقصی نقاط کشور برق‌دار شده اند و هم‌اکنون تقریبا تمامی روستاهای بالای ۱۰ خانوار از نعمت برق بهره‌مند هستند.