ماه به مهمانی زمین می‌آید

تدبیر24»مهندس مسعود عتیقی، مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، با بیان اینکه شامگاه روز 11 بهمن ماه جاری در تقویم فعالیت‌های علمی کاربردی به عنوان یک روز خاص ثبت می‌شود، گفت: در این روز ماه کامل در شرایطی طلوع می‌کند که نه تنها به زمین نزدیک می‌شود و یک "ابر ماه" است، بلکه دومین ماه بدر در یک ماه میلادی است.

وی با بیان اینکه غربی‌ها از این ماه به عنوان "ماه آبی" (Blue Moon) میاد می‌کنند، اظهار کرد: این ماه کامل یک ماه خونین با وجود ماه گرفتگی کامل در شامگاه این روز خواهد بود.

عتیقی با اشاره به جزئیات این پدیده نجومی،‌توضیح داد: کره ماه در ساعت 12 و 28 دقیقه روز سه‌شنبه، 10 بهمن به کمترین فاصله خود با زمین می‌رسد و در فاصله 358 هزار و 994 کیلومتری زمین قرار خواهد داشت.

وی اضافه کرد: از آنجایی که در شامگاه 11 بهمن، ماه کامل در وضعیتی طلوع می‌کند که کمترین فاصله با زمین را از روز گذشته داشته است، در نتیجه با ابرماهی مواجه هستیم که این ابر ماه سومین و آخرین ابرماه سال 96 و دومین ابرماه سال 2018 است.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران با بیان اینکه بومیان آمریکا در صورت وجود دو ماه کامل در یک ماه میلادی به دومین ماه بدر "ماه آبی" می‌گفتند، ادامه داد: با توجه به فازهای ماه و شرایط تقویم میلادی هر دو و هفت دهم سال یک بار ماه آبی می‌تواند تکرار شود و با توجه به اینکه در روزهای اول و سی‌ویکم ژانویه 2018 دو ماه کامل داشته و داریم، به ابرماه 11 بهمن ماه امسال "ابر ماه آبی" می‌گویند.

ماه‌گرفتگی در آسمان 11 بهمن

عتیقی اضافه کرد: نکته جالب دیگر ماه کامل در شامگاه روز چهارشنبه 11 بهمن ماه این است که بعد از 2 سال مردم ایران شاهد یک ماه گرفتگی کامل خواهند بود.

به گفته وی این گرفت، متعلق به ساروس (دوره) 124 و چهل و نهمین گرفت از 74 گرفت این دوره است.

این محقق حوزه نجومی با بیان این‌که ماه در گرفت کلی به مدت یک ساعت و 16 دقیقه در سایه زمین خواهد بود، یادآور شد: با توجه به اینکه خورشید منبع نوری پراکنده محسوب می‌شود، در پشت زمین دو مخروط وجود دارد که یکی مخروط نیمسایه و دیگری مخروط سایه است، ماه در داخل مخروط نیمسایه قرار می‌گیرد و ماه در زمان خسوف بناچار باید از میان این دو مخروط عبور کند.

وی در عین حال خاطر نشان کرد: از سوی دیگر شکست نور خورشید در جو زمین و قرار داشتن نور قرمز خورشید در مخروط سایه، عامل خواهد شد تا ماه در گرفت کامل به رنگ سرخ دیده شود، از این رو به آن "ماه خونین"(Blood Moon) گفته می‌شود.

3 پدیده نجومی در یک شب

عتیقی اضافه کرد: با توجه به این مطالب در شامگاه 11 بهمن 3 واقعه همزمان "ماه کامل آبی"، "ابر ماه" و "ماه گرفتگی" کلی را شاهد هستیم و تمام ساکنان زمین که در وضعیت شب قرار داشته باشند، این وقایع را  مشاهده خواهند کرد.

وی ادامه داد: غربی‌ها به رخداد چهارشنبه 11 بهمن با عبارتSuper Blue Moon Eclipse می‌گویند و بعد از گذشت 150 سال (یک و نیم قرن) این اولین "ماه آبی" است که برای برخی از ساکنان زمین در وضعیت گرفت قرار می‌گیرد. هرچند که در روز 9 دی سال جاری نیز ابرماهی با این شرایط در وضعیت خسوف قرار داشت، ولی برخی از ساکنان زمین از جمله ایران قادر به مشاهده آن واقعه نبودند که دلیل آن نیز زمان قرار گرفتن ماه در آسمان بوده است.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران اضافه کرد: با توجه به اختلاف ساعت میان کشورهای مختلف جهان برخی از شهرها در روز اول فوریه برابر با 12 بهمن، ماه کامل را مشاهده می‌کنند، بنابراین این ماه کامل برای آن شرایط "ماه کامل آبی" محسوب نمی‌شود، مانند شهر ملبورن استرالیا.

به گفته وی، ابر ماه آبی که در شرایط ماه گرفتگی قرار دارد، برای ساکنان شرق آسیا و شرق استرالیا قابل مشاهده خواهد بود.

عتیقی اظهار کرد: در وضعیت ابر ماه، کره ماه حداکثر 14 درصد بزرگتر و 30 درصد درخشان‌تر از دیگر ماه‌های بدر خواهد بود. نکته جالب در سال 96 این بود که در 3 ماه متوالی آذر، دی و بهمن شاهد 3 ابرماه بوده و هستیم.