چه کسانی به اوین می‌روند؟

«اللهیار ملکشاهی»، رئیس کمیسیون قضایی مجلس با اعلام این خبر به «شرق» گفت: «خودم به‌ عنوان رئیس هیات، به همراه آقایان محمد کاظمی، محمد دهقانی، محمدجواد فتحی، عبدالکریم حسین‌زاده و محمدعلی وکیلی یکشنبه آینده برای بازدید به اوین می‌رویم.»

به گفته او قرار است نام‌های دو یا سه نفر از اعضای کمیسیون امنیت ملی هم به این جمع اضافه شود. «حسن نوروزی»، سخنگوی کمیسیون قضایی، نیز به «شرق» گفت او هم جزء افراد بازدیدکننده از اوین است.

در همین حال، «نقوی‌ حسینی»، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی، در گفت‌وگو با «شرق» از اسامی این کمیسیون برای بازدید از اوین ابراز بی‌اطلاعی کرد و گفت هنوز تصمیمی در این رابطه گرفته نشده است. به گفته او اگر قرار باشد چنین تصمیمی اتخاذ شود، در جلسه روز سه‌شنبه کمیسیون امنیت ملی مشخص خواهد شد. محمدجواد فتحی، از اعضای کمیسیون امنیت، چند روز گذشته درخواست کمیسیون متبوع خود را برای بازدید از اوین خبری کرده و ابراز امیدواری کرده بود مسئولان قوه قضائیه با این درخواست موافقت کنند. حالا به روایت رئیس این کمیسیون با این درخواست موافقت شده است.

صبح روز یکشنبه علی مطهری، نایب‌رئیس مجلس، هم از موافقت دادستانی تهران برای بازدید نمایندگان از زندان اوین سخن گفته بود. او این خبر را در حاشیه صحن علنی مجلس در جمع خبرنگاران گفته و اعلام کرد: «همین امروز (یکشنبه) صبح با آقای لاریجانی درباره بازدید نمایندگان از زندان اوین صحبت کردم. ایشان گفت دادستان تهران موافق انجام این کار هستند و قرار شد رؤسای کمیسیون‌های امنیت ملی و قضائی مجلس هیات پنج، شش‌نفره‌ای را برای انجام این بازدید تعیین کنند.»

مطهری در عین‌ حال با بیان این که فعلا بحث بازدید از زندان اوین و تحقیق درباره فردی که خودکشی کرده در جریان است، گفت: «قاعدتا نیاز به تحقیقات بیشتر درباره تعداد خودکشی‌هاست و بد نیست بازدید از اوین به کل کشور تعمیم داده شود و درباره کل افرادی که گفته می‌شود در حوادث اخیر در زندان‌های کشور خودکشی کرده‌اند، تحقیق شود تا تبلیغات و شبهات از بین برود.»

مطهری البته نگفت که ترکیب این هیات پنج، شش‌نفره چگونه خواهد بود و چه نمایندگانی در آن حضور خواهند داشت اما طبق اطلاع رئیس کمیسیون قضائی مجلس و اعلام برخی اسامی از سوی او، اکثریت این ترکیب را اعضای فراکسیون امید و اعضای کمیسیون حقوقی و قضائی تشکیل می‌دهند.

کمیسیون بهداشت هم متقاضی است

تا به اینجا درخواست‌های متعددی از مجلس برای بازدید از اوین مطرح شده که فعلا با درخواست کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس برای بازدید از اوین موافقت شده و به گفته قاسم میرزایی‌نکو، یکی از اعضای فراکسیون امید، وزارت دادگستری یا قوه قضائیه هنوز به درخواست محمود صادقی و دیگر نمایندگانی که درخواست بازدید از اوین را داشتند، پاسخی نداده است. علی مطهری هم در همان گفت‌وگو، شایعاتی درباره مخالفت برخی مسئولان قضائی با بازدید نمایندگان مجلس از زندان اوین را رد کرد و گفت: «همان طور که گفتم دادستان تهران با این مسئله موافقت کرده است.»

پیش‌تر فراکسیون امید و فراکسیون حقوق شهروندی هم درخواست‌های مشابهی را برای بازدید از اوین طرح کرده بودند که هنوز پاسخی به آنها ارائه نشده است. هر چند محمدرضا عارف، رئیس فراکسیون امید در جملاتی کلی، درباره بازدید تعدادی از اعضای این فراکسیون از زندان اوین گفته است: کارگروهی که تشکیل شده بود، پیگیری‌ها را انجام داده و توافق شده تا بازدیدی از زندان داشته باشد. بنابراین متعاقب بازدید، پیگیری‌ها را انجام خواهیم داد اما در کنار این درخواست‌ها رئیس کمیسیون بهداشت مجلس هم از نامه‌نگاری‌اش با علی لاریجانی در جهت طرح درخواست بازدید این کمیسیون از زندان اوین خبر داد.

علی نوبخت‌حقیقی در گفت‌وگو با ایلنا با اشاره به انتشار خبری مبنی بر این که تنها اعضای کمیسیون قضائی از اوین بازدید خواهند کرد، گفت: «اتفاقا به همین دلیل و از آنجا که احساس کردم تصمیم‌گیری در این رابطه خارج از حیطه اختیارات رئیس کمیسیون قضائی باشد، در نامه‌ای جداگانه درخواست خود را تقدیم رئیس مجلس شورای اسلامی کردم. به بیان دیگر با توجه به بررسی ابعاد مسئله ابتدا خطاب به همتای خود یعنی رئیس کمیسیون قضائی این پیشنهاد را مطرح کردم اما با توجه به این که طبیعتا ایشان تصمیم‌گیرنده نیست به رئیس مجلس نیز نامه‌ای جداگانه نوشته و حضور اعضای کمیسیون بهداشت در هیات بازدید از زندان اوین را خواستار شدم.»

میرزایی‌نکو هم که با «فام» گفت‌وگو می‌کرد، در عین‌ حال خبر داده «ما درخواست داشتیم نمایندگانی از کمیسیون‌های بهداشت و سایر کمیسیون‌ها در این بازدید حضور داشته باشند اما تاکنون موافقتی در این زمینه انجام نشده است.»

نوبخت هم در ادامه گفت‌وگوی خود در توضیح بیشتر گفت: «با توجه به آن که پیش‌تر این مسئله مطرح شده بود که مجلس به‌ عنوان یک واحد نظارتی، کمیته حقیقت‌یاب زیر نظر کمیسیون قضائی تعیین کند، وقتی متوجه این مسئله شدم، در نامه‌های جداگانه به رئیس مجلس شورای اسلامی و رئیس کمیسیون قضائی و حقوقی پیشنهاد کردم حتما در میان اعضای کمیته حقیقت‌یاب یک یا چند نفر از اعضای کمیسیون بهداشت و درمان نیز حضور داشته باشند؛ چرا که ابعاد پزشکی و روانی زندانیان به گونه‌ای است که حتما باید یک طبیب با نگاهی طبیبانه به قضیه نگاه کند.»

دعوت از رئیس سازمان پزشکی‌ قانونی

نوبخت در میان صحبت‌هایش به دعوت از رئیس پزشکی‌قانونی کشور به کمیسیون بهداشت هم اشاره کرد و درباره خودکشی برخی از بازداشت‌شدگان حوادث اخیر و ضرورت بررسی این موضوع گفت: اتفاقا چند نفر از نمایندگان توضیحاتی دراین‌باره به بنده اعلام کردند و در این راستا بنده به‌ عنوان رئیس کمیسیون بهداشت و درمان از رئیس سازمان پزشکی‌قانونی کل کشور دعوت کردم تا با حضور در یکی از جلسات کمیسیون در این‌ باره توضیح دهد.

موافقت با درخواست کمیسیون حقوقی و قضائی و نیز طرح درخواست کمیسیون بهداشت برای بازدید از اوین در شرایطی مطرح می‌شود که همین چند روز گذشته، حدود پنجاه نفر از نمایندگان یا به گفته میرزایی‌نکو، ٤٠، ٥٠ نفر از نمایندگان نامه را به رؤسای جمهور و قوه قضائیه نوشته و از آنها آزادی بازداشت‌شدگان اخیر و به طور ویژه دختران را خواستار شده بودند.

میرزایی‌نکو به «شرق» در این‌ باره گفته بود: «برای این که خیالمان راحت شود، نامه‌ای با امضای ٤٠، ٥٠ نماینده تنظیم کردیم و برای آقای آملی‌ لاریجانی و آقای روحانی فرستادیم که از دانشجویان، به‌ ویژه دختران کسی در بازداشت نماند. اگر مواردی هست، روش‌های مختلفی وجود دارد که می‌توانند بعد از آزادکردن‌شان رسیدگی کنند. برای همین فکر کردیم که این نامه باید به دست قوه قضائیه هم برسد. به‌ این‌ ترتیب یک نسخه از این نامه تقدیم معاون پارلمانی رئیس‌جمهور و وزیر دادگستری شده است. در این نامه همچنین با اشاره به فوت سینا قنبری در زندان اوین و وحید حیدری در کلانتری اراک درخواست شده تا هیات مستقل برای بررسی موضوع و تحقیق درباره علت فوت نام‌بردگان و قصور یا تقصیر احتمالی مسئولان ذی‌ربط تشکیل شده و نتیجه به مجلس شورای اسلامی گزارش شود.»

هنوز ظاهرا به این نامه پاسخی داده نشده و تنها موافقت‌نامه برای کمیسیون حقوقی قضائی صادر شده است.

از آغاز ناآرامی‌ها در تهران و دیگر نقاط کشور، تعدادی بازداشت و روانه زندان شدند که در میان آنها شماری از دانشجویان هم به چشم می‌خوردند. به گفته محسنی‌اژه‌ای بازداشتی‌ها در ابتدای روزهای اول تا سوم ٦٢٢ نفر بودند که برای تعدادی قرار بازداشت موقت صادر شد و همچنین تعدادی با قرار کفالت آزاد شدند. بنا به اظهارات او، مجموع بازداشتی‌های باقی‌مانده تهران تا یکشنبه هفته گذشته، ٥٥ نفر بوده و در کل کشور حدود ٤٠٠ نفر همچنان بازداشت هستند.»

معاون فرهنگی دانشگاه تهران هم تعداد بازداشتی‌های این دانشگاه را ٤١ نفر اعلام کرده که ٣٩ نفر از آنها در روزهای گذشته آزاد شده و دو نفر دیگر هم با تکمیل پرونده آزاد خواهند شد.»