چالش جدید ترکیه در سوریه

تدبیر24»سوریه که در پی شکست داعش می‌رفت آرامش نسبی را در آغوش گیرد، با بازی جدید قدرت در این کشور جنگ‌زده، فصل جدیدی از تشنج و درگیری را رقم زد و مشخص نیست عاقبت این فصل جدید چه باشد و تا چه موقع ادامه یابد! در دوره تسلط داعش، مرزبندی قدرت‌های بین‌المللی و قدرت‌های منطقه‌ای به‌شکلی بود که عربستان، ترکیه و قطر با پشتیبانی آمریکا در پشت سر داعش و در مقابل روسیه، سوریه، ایران و حزب‌ا... قرار داشتند. در حالی‌که پس از داعش فعلا خبری از عربستان و قطر نیست و آمریکا پشت سر کردها که بیش از یک سوم سوریه را در دست دارند، قرار گرفته و ترکیه این آرایش نیروها را مخالف امنیت ملی خود تلقی می‌نماید. روسیه که نیروهائی در عفرین داشت به ‌درخواست ترکیه نیروهای خود را از این منطقه خارج نمود تا دست ترکیه برای ریختن آتش در این منطقه باز باشد. ولیکن سوریه با کمک ایران و حزب‌ا... و با حمایت هوائی روسیه از جنوب به شمال منطقه ادلب در حال پیشروی است تا به عفرین نزدیک شود. ترکیه اعتقاد دارد یک سوم سوریه که بین منطقه نفوذ بشار اسد و مرزهای ترکیه قرار دارد، با کمک آمریکا و به‌قصد اختلال در امنیت ملی ترکیه در حال تبدیل شدن به دولت کردی می‌باشد که ترکیه حاضر به تحمل آن نخواهد بود. از این جهت ترکیه با آموزش به عرب‌های سوریه که مخالف بشار اسد هستند، در حال پیشروی به‌سمت عفرین بوده تا بقولی طرح آمریکا را باطل نماید. از نگاه امنیت ملی ترکیه و سوریه، این عمل ترکیه می‌تواند مثبت تلقی گردد زیرا آن‌طور که رکس تیلرسون اعلام نمود آمریکا قصد دارد به‌طور دراز مدت در شمال سوریه باقی بماند تا از قدرت گرفتن بشار اسد جلوگیری نماید. مقصود نهائی تیلرسون در حقیقت جلوگیری از نفوذ روسیه در سوریه می‌باشد ولی آن را به‌نام بشار اسد یا ایران مطرح می‌نماید. بدین ترتیب در مرزبندی جدید، سوریه میعادگاه رقابت دو قدرت جهانی روسیه و آمریکا قرار گرفته که قدرت‌های منطقه‌ای چون ترکیه و ایران هم نقش خود را ایفاء می‌نمایند ولی یقینا نتیجه نهائی در پرتو چگونگی ساختار قدرت بین روسیه و آمریکا خواهد بود. ترکیه از همین منظر سخت نگران است که در تمام مرز 1200 کیلومتری با سوریه، دولت کردی تشکیل شود و چون آمریکا قصد مقابله با نقش روسیه را دارد، آنچنان اسلحه و مهمات در این منطقه پیاده کند که سوریه عملا به دو منطقه تحت نفوذآمریکا و روسیه تبدیل شود و سوریه دیگر نتواند تمامیت ارضی خود را به‌دست آورد. از سوی دیگر چنانچه ترکیه بر عفرین تسلط یابد، قصد دارد عرب‌های تندروی سوریه که نزدیک به القاعده هستند را در این منطقه مستقر نموده تا از یکسو با کردهای ی‌پ‌گ بجنگند و از سوی دیگر معارض دولت مرکزی بشار اسد باشند. ترکیه همچنین قصد دارد 5/2 میلیون پناهنده سوریه را پس از برقراری آرامش در عفرین، به این منطقه کوچ دهد تا از دردسرهای پناهندگان هم نجات یابد. به‌عبارت دیگر حکومتی محلی در عفرین به‌وجود آید که به نوعی گوش به فرمان ترکیه باشد. ولی تاریخ هشت سال گذشته سوریه نشان داده این طرح ممکن است فقط یک رویای شیرین برای ترکیه باشد و در عمل همین حکومت تندرو نظیر حکومت کردی، مزاحم حفظ تمامیت ارضی سوریه شود و در دراز مدت مچ پای ترکیه را هم بگیرد. روزهای آینده نشان خواهد داد ترکیه تا چه‌اندازه در این طرح خود موفق می‌شود و چگونه می‌تواند «ناتو در برابر ناتو»یعنی ترکیه در مقابل آمریکا را مدیریت نماید. آمریکا با سیل عظیمی از تجهیزات که در اختیار «ی‌پ‌گ» قرار داده نشان می‌دهد به این سادگی‌ها قصد ندارد صحنه را به روسیه واگذار کند که این استراتژی تضاد امنیت ملی با ترکیه خواهد داشت و ترکیه هم به دلایل داخلی در این باب مصمم است. ترکیه بدین ترتیب وارد باتلاقی می‌شود که به‌درستی نمی‌توان اظهار نظر نمود که پایان آن چگونه رقم خواهد خورد.