سهم بودجه آموزش‌وپرورش در سال ۹۷

تدبیر24»بودجه آموزش‌وپرورش ضمن آنکه هرسال کسری دارد، همیشه دچار عدم توازن در استفاده از منابع است؛ یعنی در جاهایی منابع به خوبی مصرف نمی‌شود و این باعث می‌شود درجاهایی کسری بودجه داشته باشیم. اگرچه امسال تا حدودی شاهد افزایش بودجه (تقریبا ۱۵ درصد) بوده‌ایم، اما با نگاهی عمیق‌تر باز هم این نهاد را در منگنه یک وضعیت کلیشه‌ای می‌بینیم که مثل هرسال مجبور می‌شود دست خواهش به سوی دیگران دراز کند .

 وزیر محترم و نمایندگان گرامی! بیاییم برای یک بار هم که شده نگاهی متفاوت به این مجموعه داشته باشیم و به‌طور برنامه‌ریزی شده به آن توجه کنیم. بیاییم همه جذب نیروها را هدفمند و بر پایه چهارچوب‌های ‌های منطقی انجام دهیم. بیاییم برای یک سال بودجه‌ای متفاوت برای نیروی انسانی شاغل در دستگاه تعلیم و تربیت کشور در نظر بگیریم و برآیند کار را هم مدنظر داشته باشیم؛ یعنی از یک سو از لحاظ مالی اقناعش کنیم و از ‌سوی دیگر جز کیفیت به هیچ نیندیشیم.

بیاییم هزینه را جز در راستای آموزش صرف نکنیم؛ آن‌گاه پیشرفت کیفی کار را بسنجیم. بی‌شک اگر بودجه منطقی ارائه شده و درست صرف شده باشد، پیامدی نیکو به همراه خواهد داشت؛ پیامد آن رشد فرهنگی است که می‌تواند از هزینه‌های بعدی جلوگیری کند.

آنچه در فعال‌کردن و اثرگذاری یک سازمان نقش مؤثری ایفا می‌کند، نخست هدف‌گذاری آن سازمان و سپس ارائه برنامه‌ای جامع و مطلوب و استفاده از نیروهای کارآمد و فعال و پرانرژی برای اجرای آن است که صدالبته در نظر گرفتن پشتوانه مالی قاعده‌مند برای تسهیل آن امور می‌تواند ما را به هدف نزدیک‌تر کند.

 حال اگر به جای آن، هرسال همان کلیشه خاص را در پیش بگیریم و از کنار انبوه مشکلات آن بی‌توجه بگذریم و در انتظار امدادهای خاص باشیم، درگیر یک درهم‌گسیختگی خواهیم شد که هر گوشه کار را که درست کنیم، گوشه دیگرش لنگ خواهد زد و هر دم بر تشتت کار افزوده می‌شود؛ یعنی همان وضعیتی که هر ساله در این سیستم و بودجه‌های آن شاهدش هستیم.

 معلم از اوضاع نابسامان فیزیکی برخی مدارس، فقدان وسایل کمک آموزشی مناسب، عدم بهره‌مندی از کلاس‌های استاندارد - هم از لحاظ جمعیت و هم از لحاظ بقیه مؤلفه‌های مربوط به آن - به تعویق افتادن طلبکاری‌ها و…. شکایت دارد، آن گاه از او انتظار می‌رود با آرامش خاطر، فعالانه در کلاس حضور یابد و ما هر روز شاهد پیشرفت‌های جدیدتر و اثربخش‌تر باشیم. طبیعی است که این اتفاق نمی‌افتد. در این شرایط نمی‌توانیم حتی به هدف نزدیک شویم مگر با برنامه‌ریزی قاعده‌مند و اثربخش که مستلزم نگاهی همه‌جانبه‌نگر است.

 ‌اکنون تحقق این امر به تمهیدات و دغدغه‌های نمایندگان و رایزنی‌های وزیر وابسته است و ما امیداریم به اینکه برای یک بار هم که شده، آنها در زمان بررسی بودجه آموزش‌وپرورش عمق مسئله را درک کرده باشند و تنها به یک موافقت و مخالفت کلیشه‌ای دلمان را خوش نکنند و با توجه به جایگاه آموزش‌وپرورش در کل دنیا و میزان اهمیت آن در جوامع توسعه‌یافته برایش تصمیم بگیرند.

 به رغم افزایش سهم آموزش‌وپرورش درمنابع عمومی کشور از 9 درصد سال ۹۶ به ۱۰ درصد در سال ۹۷ اعتقاد داریم که بودجه آموزش‌وپرورش مناسب نیست اما با بضاعت دولت و توانایی‌ها و مقدورات دولت تقریبا مناسب است. حال اگر نمایندگان در مورد بودجه ۹۷ التفاتی کنند،  این بودجه می‌تواند راهگشای برخی مشکلات شود .

 چه بهتر که سهم آموزش‌وپرورش در بودجه ۹۷ به دو شکل مشخص شده است؛ یکی بودجه‌ای که استان‌ها مصرف می‌کنند و دیگری هزینه‌های ملی که این هزینه‌ها نیز در استان‌ها مصرف می شود مانند شیر مدارس. آموزش وپرورش برای سال ۹۷ به ۳۶ هزار میلیارد تومان اعتبار نیازمند است که این رقم بدون احتساب پاداش بازنشستگان است ولی در لایحه بودجه ارائه شده به مجلس شورای اسلامی حدود ۳۳ هزار میلیارد تومان درنظر گرفته شده است. همچنین برای اجرای احکام مندرج در برنامه ششم توسعه به 4 هزارمیلیارد تومان اعتبار دیگر نیاز است که این مورد نیز در بودجه سال۹۷ تعیین تکلیف نشده است.

حال منابع اولیه معین و مشخص شده است، بنابراین باید بیشترین تمرکز بر منابع ثانویه باشد؛ ضمن آنکه کل مبلغ بدهی‌های آموزش‌وپرورش هم مشخص نیست؛ پس پیشنهاد مى‌شود موضوع احصای مطالبات یکی از کارهایی باشد که در سال ۹۷ باید انجام شود. برای اجرای بهینه این امور باید کارگروهی با هدف شناسایی و شفاف‌سازی بدهی‌های آموزش وپرورش با همکاری مجلس تشکیل شود.

حسن سراوانی

مشاور معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزش‌وپرورش