این‌بار، نادیده گرفتن نقش برجام!

تدبیر24»بر این اساس، به نظر می‌رسد که مشاورین ترامپ ایده‌ای را مطرح کردند مبنی بر اینکه رئیس‌جمهور آمریکا برای رسیدن به هدف خود در توافق باید به سمت نادیده گرفتن برجام برود. رئیس کاخ سفید در تلاش است که توافق بر روی کاغذ وجود داشته باشد اما روح برجام به نفعی آسیب ببیند که جمهوری اسلامی ایران از حاصل توافق برخوردار نشود. اما تنها این مساله برای ترامپ کافی نیست بلکه او در تلاش است که با فشارهای چند جانبه متحدین اروپایی‌اش را وادار کند که در جبهه مخالف برجام بایستند. گرچه کشورهای عضو اتحادیه اروپا و مشخصا فرانسه و آلمان اعلام کردند که به برنامه اقدام جامع مشترک پایبند خواهند بود اما این مهم بدین مفهوم نیست تا پایان بتوانند در مقابل فشارهای آمریکا بایستند. به نظر می‌رسد که هر اندازه فشار ترامپ بر روی اروپایی‌ها افزایش یابد اروپایی‌ها ناگزیر آن فشار را به ایران منتقل می‌کنند. بنابراین اروپا با بیان نظارت بر توان موشکی ایران و مسائل منطقه‌ای در حال ارسال این پیام به آمریکاست که با آنها در این دو مساله همراه است. از سویی اروپایی‌ها درصددند که به ایران بگوید برای حفظ برجام ناچار به اتخاذ چنین مواضعی در برابر ایالات متحده هستیم. بدیهی است که جمهوری اسلامی ایران همان‌طور که بارها اعلام کرد به هیچ روی حاضر نیست در مسائل دفاعی خود با کسی مذکره کند. از سویی، پیشنهاد فرانسه جهت خط اعتباری برای جمهوری اسلامی ایران که به طور مستقیم در اختیار طرف ایرانی قرار داده می‌شود، راه حل دیگری برای خروج از بن‌بست کنونی و برخورداری همه طرف‌ها از منافع برجام است. زیرا ایران می‌تواند در تعاملات اقتصادی با فرانسوی‌ها از خطوط اعتباری استفاده کند. این راه حل تا حدودی می‌تواند بن‌بست ایجاد شده را از منظر گردش‌های مالی باز کند و یک خط موازی باشد. اگرچه این راه حل صددرصد راهگشا نیست اما این مهم می‌تواند منافذی برای شرکت‌های اروپایی بگشاید تا به طور مستقیم با دادن خطوط اعتباری برجام، تحریم‌های اولیه آمریکا را نقض نکرده باشند. بنابراین باید منتظر ماند و دید که گشایش خطوط اعتباری برای ایران تا چه‌اندازه جدی است و تا چه‌اندازه سایر کشورهای اروپایی از آن استقبال خواهند کرد. آنچه که در این میان قطعی است بدون تردید اروپایی‌ها همه توان خود را برای حفظ برجام به کار خواهند گرفت. زیرا پا برجا ماندن برجام به نفع صلح و امینت منطقه‌ای است و اروپا خود نیز از این امنیت و صلح منطقه‌ای بهره‌مند خواهند شد. در پایان باید افزود که چنانچه مواضع آتی اروپا منجر به نقض برجام شود، بدون شک ایران بر مواضع اصولی خود مبنی بر چند جانبه و بین‌المللی بودن قرارداد برجام پافشاری خواهد کرد. بنابراین چنانچه هر یک از طرف‌ها در جهت نقض برجام حرکت کنند باید در انتظار واکنش جمهوری اسلامی ایران باشند که این واکنش هم به شدت و ضعف عمل سایر اعضای توافق هسته‌ای بستگی دارد.

علی اکبر فرازی، دیپلمات و تحلیلگر