کاهش قدرت ایران و روسیه در معادلات

تدبیر24»شعیب بهمن در گفت‌وگو با ایسنا، درباره اینکه آیا گروه تروریستی داعش از حضور خود در افغانستان به دنبال فعالیت در منطقه آسیای مرکزی است یا خیر، گفت: یکی از اهداف داعش حضور در منطقه آسیای مرکزی بوده که از قبل هم برای آن طراحی‌هایی انجام شده بود. زمانی هم که این گروه نقشه‌های خود را برای خلافت مدنظرش منتشر می کرد، کشورهای آسیای مرکزی را هم جزو ایالت خراسان مورد شناسایی قرار داده بود.

وی تصریح کرد: گروه داعش معتقد بود که در آینده قلمرو خلافت اسلامی خود را به این منطقه گسترش خواهد داد. علاوه براین فعالیت‌هایی که این گروه در افغانستان انجام داده و تلاش‌هایی که برای گسترش حوزه نفوذ جغرافیایی خود انجام می‌دهد قطعا با منطقه آسیای مرکزی مرتبط خواهد بود و نمی توان گفت این فعالیتها هیچ ارتباطی با این مسئله ندارد.

این کارشناس مسائل اورآسیا همچنین بیان کرد: به نظر می‌رسد با توجه به اینکه داعش جغرافیای حضور خود را در منطقه خاورمیانه از دست داده تمایل دارد بتواند اهداف خود را در افغانستان و کشورهای آسیای مرکزی به پیش ببرد.

این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به دلایل اینکه داعش می تواند در آسیای مرکزی برای خود پایگاهی پیدا کند، گفت: دلیل نخست این است  که این مناطق مستعد جذب افراد و گروه‌های تندرو نسبت به ایدئولوژی داعش هستند. کما اینکه در طی سالهای گذشته افراد  مختلفی از این منطقه برای جنگ در سوریه و عراق جذب شده‌اند لذا ظرفیت فعالیت در این منطقه برای داعش وجود دارد.

بهمن همچنین ادامه داد: از سوی دیگر دولتهای این منطقه تاحدودی به عنوان دولتهای شکننده و بی‌ثبات شناخته می شوند و می توانند این فرصت را در اختیار گروه‌هایی همچون داعش قرار دهند تا نفوذ خود را گسترش دهند. به خصوص اینکه این دولتها در حوزه امنیتی و ثبات سیاسی با چالش‌های مختلف و متعددی مواجه هستند و این موضوع برای گروه داعش قابل توجه است.

وی در ادامه گفت: نکته دیگری که در این زمینه وجود دارد، این است که حامیان خارجی گروهی مثل داعش را ترغیب می کنند که آنها را به سمت افغانستان و کشورهای آسیای مرکزی سوق دهند و از این طریق حتی می توانند تاحدودی مرزهای شرقی ایران را ناامن کنند و کشور روسیه را در منطقه همجوار خود یعنی کشورهای آسیای مرکزی با چالش مواجه کنند.

این پژوهشگر مسائل بین‌الملل اظهار کرد: بنابراین منطقه آسیای مرکزی از این حیث برای حامیان داعش اهمیت دارد که می تواند قدرت و تمرکز ایران و روسیه را در معادلات خاورمیانه کاهش دهد.

وی با بیان اینکه یکی از اهداف گروه داعش می تواند آسیب وارد کردن به روسیه از طریق حضور خود در مناطق مجاور این کشور باشد، گفت: در برخی از مناطق روسیه جنگجویان زیادی به صفوف داعش پیوسته بودند و این مسئله برای گروهی مانند داعش با آن ایدئولوژی گسترش خلافت در تمامی قلمروهایی که آنها ساکن هستند می تواند جذاب باشد.

این کارشناس مسائل اورآسیا در ادامه بیان کرد: طی سالهای گذشته بخشی از این افراد در روسیه  به داعش پیوستند در حالیکه در مناطق خود داعیه دار جدایی طلبی بودند به عنوان مثال افرادی که از منطقه قفقاز شمالی به این گروه پیوسته بودند، سالها در جنگ چچن علیه دولت مرکزی حضور داشتند. در نتیجه از این منظر که بتوانند به روسیه نفوذ کنند و فعالیتهای خود را ادامه دهند، برای آنها جذابیت دارد.

بهمن ادامه داد: درواقع منطقه آسیای مرکزی از این حیث می تواند مهم باشد که مرز پهناور و گسترده‌ای با روسیه دارد آن هم در مناطقی که عمدتا مسلمان نشین بوده و دارای منابع نفتی غنی هستند. بنابراین حامیان خارجی این گروه برای اینکه بتوانند از تمرکز روسیه در منطقه خاورمیانه به ویژه سوریه بکاهند، به این موضوع توجه دارند.

این پژوهشگر مسائل بین‌الملل همچنین با اشاره به اینکه این احتمال وجود دارد که گروه داعش بخواهد تهدیداتی را برای چین هم اعمال کند، گفت: این مسئله در مورد چین تا حد زیادی وجود دارد زیرا مناطق غربی چین افراد مسلمان نشین دارد که طی سالهای گذشته از منطقه اولغور خواهان جدایی‌طلبی از چین و استقلال بوده‌اند و حتی در این سالها در جنگ سوریه و عراق جذب داعش شدند و به عنوان نیروهایی که از شجاعت زیادی برخوردار بودند، شناخته شدند.

وی تصریح کرد: بنابراین داعش در ‌آن منطقه هم به نوعی پایگاه نفوذی دارد و اگر در منطقه آسیای مرکزی بتواند رخنه کند، مسلما مناطقی از چین را هم تحت نفوذ خود درخواهد آورد. در نتیجه در اهدافی که حامیان بین‌المللی داعش دنبال می کنند، بی ثبات سازی روسیه و چین هم وجود دارد.

این کارشناس مسائل بین‌الملل در پایان در رابطه با سیاست ایران جهت تامین امنیت مرزهای شرقی گفت: سیاست جمهوری اسلامی ایران مشخص بوده و از ثبات راهبردی برخوردارند. بی شک اگر ایران در مرزهای شرقی احساس خطر کند، مطمئنا همان سیاستی که در سوریه و عراق در پیش گرفت دنبال می کند و به دولت افغانستان کمک خواهد کرد.